در قسمت سوم، به سراغ علامت «دوربرگردان» رفتیم و ضمن اشاره به خطر فاصله گرفتن جمهوری اسلامی از مسیر آرمان‌های انقلاب ۵٧، بر لزوم بازگشت به آن مسیر تأکید کردیم.
در قسمت چهارم، می‌خواهم دربارهٔ علامت «آزادراه» بنویسم. حتماً می‌دانید آزادراه یا اتوبان، گونه‌ای راه بزرگ و با پهنای زیاد است که بین شهرها ساخته می‌شود.
همواره شنیده‌ایم که انتخابات، مظهر آزادی سیاسی یک ملت و بستری برای کنش‌گری و نقش‌آفرینی آزادانهٔ آنان در تعیین سرنوشت‌شان است. خوب است به بهانهٔ این روزها، بیشتر درباره مفهوم «سیاست» بیاندیشیم.
سیاست واژه‌ای عربی است که ریشهٔ آن به معنی «رام کردن اسب» است. بیراه نیست اگر از این معنا استفاده کرده و بین این رام کردن مَرکب در بیابان‌های جهان قدیم با راندن اتومبیل در آزادراه‌های جهان مدرن ارتباطی برقرار کنیم!
سیاست، عرصه تاخت و تاز آزادانهٔ افراد، گروه‌ها و جریان‌هاست که می‌تواند از جهات مختلفی با آزادراه تناسب داشته باشد؛ در اینجا به تعدادی از این تناسبات می‌پردازم:
» در آزادراه، خطوط رفت و برگشت از یکدیگر جداست و هیچ امکان بازگشتی در میانه مسیر وجود ندارد؛
در سیاست نیز راه رفته را نمی‌توان برگشت و هیچ کنشی در این حوزه برگشت‌پذیر نیست!
» آزادراه هیچگونه تقاطع هم‌سطحی ندارد؛
سیاست هم تنها یک تقاطع غیرهم‌سطح دارد: تقابل منافع صاحبان قدرت با زندگی مردمان عادی!
» ورود و خروج از آزادراه، محدود و معمولاً همراه با پرداخت عوارض است؛
پا گذاشتن به عرصه سیاست هم هزینه‌های خودش را دارد که هر سیاستمداری باید آن را بپردازد!
» در آزادراه، هم حداقل سرعت مجاز دارد، هم حداکثر؛ برای توقف هم باید به شانهٔ خاکی بزنی؛
در سیاست نیز نه می‌توان چنان منفعل بود که امکان ترقی از دست برود، نه می‌توان چنان بدمستی کرد که حوادث خسارت‌آور به بار بیاید؛ هرگونه توقف و سکون در سیاست هم مساوی است با کنار کشیدن!
» عامل اصلی نظارت بر آزادراه، دوربین است؛ اگر پلیسی هم باشد عمدتاً نامحسوس است؛
در سیاست هم حاکمیت فقط باید نقش همان دوربین یا حداکثر پلیس نامحسوس را بازی کند تا بتواند قانون را عادلانه اجرا کند.
» در کنار هر آزادراه، مسیر جایگزین دیگری برای کسانی که نمی‌خواهند از آزادراه استفاده کنند وجود دارد؛
این تنها تفاوت سیاست و آزادراه است؛ آزادراه -هرچند سخت- بالاخره راه جایگزین دارد؛ اما از سیاست هیچ گزیر و گریزی نیست!
و بدانید و آگاه باشید که:
پیشرفت پرسرعت یک کشور تنها از طریق آزادراه سیاست امکان‌پذیر است ولاغیر!
| علیرضا عزیزپور |
