بازاریابی دیجیتال ، بخش سوم: شبکه‌های اجتماعی

در سومین جلسه آموزشی بازاریابی دیجیتال ، به موضوع شبکه‌های اجتماعی رسیدیم. شبکه‌های اجتماعی یکی از مهمترین ابزارها برای تبلیغات دهان به دهان و یا تبلیغات اجتماعی است. افراد با استفاده از این شبکه با همدیگر در ارتباط قرار می‌گیرند و با کمک این شبکه می‌توانند اخبار مهمی را درباره سازمان، فعالیت کسب و کار و یا هر فعالیت دیگر شما به همدیگر برسانند. شبکه‌های اجتماعی قدرت خارق العاده‌ای در ایجاد یک برند و یا به نابودی کشاندن آن دارند.

رسانه‌های اجتماعی و سئو (SEO)

اگر قصد آن را دارید که استراتژی شبکه اجتماعی خودتان را از پایه ایجاد کنید و تا کنون تجربه‌ای در این زمینه نداشته اید، ما پیشنهاد می‌کنیم که این چند گام را برای رسیدن به یک استراتژی موفق در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید:

• گام اول: یک پلتفرم مناسب با کسب و کارتان انتخاب کنید. (به نوع رسانه و محتواها دقت کنید)؛
• گام دوم: پروفایل کاربری متناسب با کسب و کارتان ایجاد کنید، سعی کنید که از کلید واژه‌های مهم کسب و کارتان در ایجاد پروفایل کاربریتان استفاده کنید؛
• گام سوم: یک شکل محتوایی مشخص ایجاد کنید. این محتوا باید در کار شما تفاوت ایجاد کند؛
• گام چهارم: یک استراتژی محتوایی مناسب انتخاب کنید،زمان انتشار محتوا، نوع محتوا و پیام محتواها را مرتبط با کسب و کارتان انتخاب کنید؛
• گام پنجم: محتوای خودتان را به صورت دائمی آزمون و آنالیز کنید (ابزارهای متعددی در این زمینه وجود دارد)؛
• گام ششم: سعی کنید برای برخی از فعالیت‌ها از سیستم‌ها خودکارسازی استفاده کنید. (البته هیچوقت صد در صد از آنها استفاده نکنید و گرنه جواب معکوس می‌گیرید!).

البته این که شما در کدام شبکه اجتماعی کار می‌کنید، و چه امکاناتی در این شبکه اجتماعی وجود دارد، می‌تواند بازی متفاوتی را برای شما رغم بزند. برای مثال در اینستاگرام تکیه شما باید بر روی تصویر باشد، در حالی که در تلگرام تکیه شما بر روی نوشته است. در زمینه یوتیوب شما باید از فیلم استفاده کنید. مدیوم رسانه‌ای هر شبکه اجتماعی می‌تواند تغییرات زیادی در کار شما ایجاد کند.

فیسبوک مهم ترین شبکه اجتماعی

برای بسیاری از قدیمی‌های شبکه اجتماعی، فیسبوک مهمترین شبکه اجتماعی است که به سراغ آن می‌روند. این شبکه اجتماعی با داشتن دو میلیارد حساب کاربری بزرگترین شبکه اجتماعی دنیاست. جالب است که بدانید اگر فیسبوک کشور بود، از چین بزرگتر بود و نکته جالب و کمی ترسناک تر آنکه هر روز نزدیک به 5 هزار نفر از کاربران فیسبوک فوت می‌کنند. این یعنی اینکه، فیسبوک بزرگترین قبرستان و تاریخ نگار جهان است!

اکنون تولید محتوا در فسیبوک به صورت بسیار تخصصی در جریان است. اگر قصد طراحی استراتژی‌های کسب و کارتان را دارید فیسبوک یک مدیوم چند رسانه‌ای بسیار کامل را در اختیار شما قرار می‌دهد. شما می‌توانید به صورت همزمان از همه رسانه‌ها استفاده کنید که این بسیار عالی است. اما در ایران و به خاطر مشکلات ناشی از فیلترینگ، کاربران این رسانه اجتماعی کم است. ولی اگر قصد کار بر روی مشتریان خارج از ایران و شبکه سازی بین‌المللی را دارید هرگز فیسبوک را از یاد نبرید.

شبکه‌های اجتماعی دیگر

شبکه‌های اجتماعی فعال اکنون عبارتند از فیسبوک، توئیتر، یوتیوب، اینستاگرام، تلگرام،لینکدین، پینترست، تیک تاک، ویسپی و واتس آپ. البته نزدیک به 250 شبکه اجتماعی دیگر هم وجود دارند که تعداد کاربران آن کمتر از 100 میلیون نفر است. در ایران هم شبکه اجتماعی آپارات و دیوار بسیار شناخته شده هستند.، سروش و بله و ‌ای گپ هم سعی در کسب بازار کردند، ولی تا کنون چندان موفق نبودند و تلاش بیشتر برای برندسازی، جلب اعتماد مصرف‌کنندگان و رشد ارزش‌های اجتماعی نیاز دارند.

با این همه تدوین استراتژی برای هر شبکه اجتماعی باید به صورت مجزا صورت بگیرید. فهرست زیر می‌تواند به شما در انتخاب استراتژی درست کمک کند:

• فیسبوک یک رسانه چندرسانه‌ای قدرتمند است. بهترین استراتژی برای این رسانه اجتماعی، ایجاد یک مجله خبری کامل است. مخاطبین در این شبکه اجتماعی می‌توانند در بطن یک پست به انواع رسانه‌ها دسترسی داشته باشند. فیسبوک از طرف گوگل رصد می‌شود و محتوای آن برای کاربران خارج از این شبکه هم نشان داده می‌شود. بنابراین یک پرونده سازی کامل برای هر پست در نظر بگیرید و از نوشته، تصاویر مرتبط، فیلم استفاده کنید؛
• اینستاگرام، یک رسانه تصویری است. تمامی ابزارهای آن بر مبنای تصویر و فیلم کوتاه بنا شده است. در اینجا ارتباط شما باید بصری باشد. بهتر است که فیلم کوتاه بسازید. بهتر است پست‌های شما به صورت ویدئویی باشد، همچنین موسیقی و زیرنویس داشته باشند. در عین حال نوشتن کپشن و استفاده از هشتک‌های درست را فراموش نکنید. اینستاگرام یک رسانه تعامل طلب است و باید به خوبی با مخاطبین خودتان تعامل داشته باشید.
• توئیتر، یک رسانه نوشتاری است. گرچه امکان پیوند کردن عکس، فیلم و گیف را هم دارید. اما توجه اصلی مخاطب به نوشته است. در توئیتر باید بتوانید پالس‌های مناسب نوشتاری را به کاربران انتقال دهید. در اینجا شما باید بتوانید تحلیل، نقد، و یا جملات خوب را برای جذب مخاطب به کار ببرید. در توئیتر هشتک یابی و هم‌جریان شدن با ترندهای هشتکی بسیار در موفقیت شما نقش داد؛
• یوتیوب، یک رسانه مبتنی بر ویدئو است. این شبکه به عنوان اینترنت دوم خوانده می‌شود. اگر چیزی در اینترنت جستجو کنید، بیشتر آنچه که در صفحه ویدئو به شما نمایش داده می‌شود، از این شبکه اجتماعی است. ویدئوسازی در یوتیوب می‌تواند به جذب مخاطب شما کمک کند. اما ویدئو باید جذاب، با موسیقی و افکت و با موضوع مورد علاقه کاربران باشد. استفاده از کپشن مناسب، هشتک‌های پر ترند و نیز اضافه کردن زیرنویس‌ها چند زبانی به یک ویدئو می‌تواند در جذب بیشتر مخاطب تاثیر گذار باشد. خوبی یوتیوب آن است که شما می‌توانید با مخاطبین خود درباره ویدئوها صحبت کنید.
• لینکدین، یک شبکه اجتماعی مبتنی بر تخصص است. در این شبکه اجتماعی افراد به دنبال گسترش شبکه‌ای از افراد متخصص و هم رشته خودشان هستند. در اینجا شما باید بر حرفه‌ای بودن خودتان تاکید کنید. این شبکه مانند فسبوک امکان پست نگاری را به شما می‌دهد. و پست‌های آن در گوگل رصد می‌شود. اگر شما کسب و کاری مبتنی بر تخصص دارید، لینکدین را از دست ندهید.
• تیک تاک، شبکه اجتماعی نوجوانان است. این شبکه توسط دولت چین پشتیبانی می‌شود و تعداد مخاطبین آن بسیار زیاد است و اغلب هم نوجوان‌ها در آن عضو هستند. این شبکه بیشتر مخاطبین شرق آسیا را در خود دارد. ولی با این حال در کشورهای دیگر هم استفاده می‌شود. برخی از نوجوان‌های ایرانی نیز از این شبکه استفاده می‌کنند، ولی هنوز فراگیر نیست.
• تلگرام، شبکه اجتماعی نوشته محور است. این شبکه اجتماعی به ما امکان اشتراک گذاری فیلم، نوشته، عکس و صدا و حتی فایل را می‌دهد. با این حال بیشتر یک پیام رسان است. کمی امکانات رسانه‌ای آن کم است ولی امکانات خوبی را برای به اشتراک گذاری در اختیار کاربران خودش قرار می‌دهد. بدی تلگرام، نردبانی بودن رسانه‌های آن است. شما برای رسیدن به هر پیام و یا پست باید مقداری پیمایش داشته باشید. ولی در کل اگر می‌خواهید یک کسب و کار خوب و پر اشتراک گذاری داشته باشید. تولید محتوای تلگرامی را از یاد نبرید. یکی از مهمترین امکاناتی که تلگرام به شما می‌دهد این است که می‌توانید در آن، تمامی رسانه‌هایی که برای شبکه‌های اجتماعی دیگر تولید می‌کنید را به اشتراک بگذارید.
• پینترست شبکه اجتماعی گرافیک محور است. گرچه اکنون این شبکه توسعه زیادی پیدا کرده است و تقریبا درباره هر چیزی می‌توانید در آن محتوایی بیابید، ولی اساس این شبکه اجتماعی مبتنی بر گرافیک‌ها و عکاسی هنرمندان شکل گرفته است. این شبکه اجتماعی به خصوص برای افرادی که فعالیت‌های خلاقانه درگیر هستند بسیار مفید است. کاربری آن ترکیبی از اینستاگرام و فیسبوک است.
• شبکه‌های اجتماعی ملی هم فعلا در تلاش هستند که بتوانند با این غول‌های شبکه اجتماعی مقابله کنند و سهمی از بازار به دست بیاورند، ولی متاسفانه موفقیت چندانی نداشته اند. کار در این شبکه‌ها هنوز به حدی نرسیده است که بتوان برای آن‌ها استراتژی خاصی پیشنهاد داد. مخاطبین این شبکه‌ها به ندرت به چند میلیون کاربر فعال می‌رسند و تبلیغات دهان به دهان کمی دارند. متاسفانه برخی فعالیت‌های اجتماعی سبب ایجاد موج منفی دربرابر این رسانه‌ها شد (البته نه در این مورد بلکه در بسیار از موارد دیگر، مرغ خارجی برای ما ایرانی‌ها غاز است!). گرچه خود من کاستی بیشتر در این رسانه‌ها را به علت روش‌های بازاریابی می‌دانم تا مسائل اجتماعی. برای مثال از عنصر خرید دیجیتال و اتصال به شبکه‌های بانکی و مزایای آن در این شبکه کمتر استفاده شد، یا هیچ راهکار درآمد زایی موفقی برای تولید کنندگان محتوا پیشنهاد نشد (برای نمونه مانند یوتیوب). امیدوارم تا پایان این دوره، شاهد رشد چشمگیر این شبکه‌ها باشم. با این حال شدیدا عضویت در یک یا چند مورد از این شبکه‌ها را پیشنهاد می‌کنم.
• وبلاگ نویسی، نیز یک روش مهم است. اگر کسب و کار شما امکان توسعه بر مبنای وبلاگ را می‌دهد، حتما استفاده از آن را توصیه می‌کنیم. فروشندگان کالاهای تخصصی، خدمات خاص، کتاب فروشی‌ها و حتی برخی از کالاهای مصرفی (مانند لوازم آرایشی بهداشتی و عطاری‌ها) می‌توانند به خوبی از قدرت وبلاگ استفاده کنند.

محتوایتان را برای موبایل بهینه کنید

اساسا تمام شبکه‌های اجتماعی، برای عرضه در گوشی‌های موبایل طراحی می‌شوند. برای همین بهتر است که محتوای تولید خودتان را برای نمایش در گوشی موبایل طراحی کنید. چند روش موفق در این زمینه را برایتان در زیر وارد کرده ام:

• از جملات کوتاه استفاده کنید؛ خواندن جملات بلند برای کاربران موبایل مشکل است (ترجیحا جملات بیشتر از 15 تا 20 کلمه نشوند)؛
• از عنوان‌های کوتاه و ترجیحا پرسشی استفاده کنید؛
• عبارت‌هایی مانند، رایگان، از ابتدا، محدود، برای شما، کدام، چرا، بهترین، بدترین، (کلا هر عنوانی با پسوند ترین) و آیا، را در عنوان خودتان به کار ببرید؛
• نوشته‌های کپشن کوتاه باشد و حتما با جملات مرتبط شروع شود، دقت کنید که شما در جملات اولین کپشن خودتان مخاطب را به خواندن وادار می‌کنید وگرنه او شما را ترک می‌کند؛
• از تصاویر واضح و ترجیحا مینیمال استفاده کنید، تصاویر شلوغ نمایش خوبی در گوشی همراه ندارند؛
• در تصویرهای دارای نوشته، از نوشته با فونت نسبتا بزرگ استفاده کنید؛
• اختلاف رنگ‌ها را حفظ کنید؛ و رنگ های مشابه را زیاد به کار نبرید؛
• ترجیحا ترکیب موسیقی و صحبت را در پادکست‌ها و یا فیلم‌ها به کار نبرید. زیرا در هنگام اشتراک گذاری کیفیت صدا افت پیدا می‌کند و شنونده برای درک مفاهیم کلامی شما اذیت می‌شود. بهتر است که ابتدا موسیقی پخش شود سپس متوقف شده و بعد صحبت شروع شود. به خصوص در فیلم‌هایتان از موسیقی پس زمینه استفاده نکنید.(دقت کنید شما امکانات سینمایی در اختیار ندارید)؛
• حتما از مخاطب بخواهید که شما را لایک کند، نظر بدهد و یا پست شما را به اشتراک بگذارد؛
• برای هر رسانه اجتماعی جداگانه محتوا تولید کنید؛ ابعاد تصویرها در رسانه های مختلف تغییر می کند. به علاوه هر مخاطب در هر رسانه به دنبال چیز خاصی است؛
• از راست چین و چپ چین بودن رسانه مطمئن شوید، برخی از رسانه‌های اجتماعی و یا گوشی‌ها فقط چپ چین هستند، ترکیب حروف فارسی با اعداد و حروف انگلیسی فاجعه بار است. حتما به صحت آن مطمئن باشید؛
• رسانه‌های دیگرتان را نیز به کاربر توصیه کنید.

انسانی رسانه تولید کنید نه روباتیک

حفظ یک جریان دائمی محتوایی می‌تواند بسیار خوب باشد، اما نباید منجر به یک کاهش کیفیت کار شما شود. یکی از مهمترین نکات در شبکه‌های اجتماعی آن است که به صورت مداوم محتوایی تولید کنند که مورد علاقه افراد باشد. برای همین در انتخاب جمعیت هدف خودتان دقت کنید و محتوایی متناسب با خواسته‌های فکری آن‌ها تولید کنید. برای تولید محتوای انسانی می‌توانید از تقسیم بندی زیر استفاده کنید:

• سن مخاطبین: یکی از مهمترین و بنیادی ترین موارد در زمینه تولید محتوا، سن است. سن افراد می‌تواند نوع محتوای شما را مشخص کند؛
• جنسیت: شما چه جنسیتی را به عنوان مخاطب در نظر دارید. قالبا زنان خواستار معرفی‌های کلامی بیشتری هستند، در حالی که مردان بیشتر خواهان دیدن شیوه کار و دیاگرام هستند؛
• تحصیلات: اینکه چه کسی محتوای شما را می‌خواند بسیار مهم است. اگر کسی که محتوای شما را می‌خواند یا می‌بیند تحصیلات بالایی داشته باشد (مانند مخاطبین لینکدین) توقع یک کلام حرفه‌ای دارد، در صورتی که مخاطبین یک شبکه اجتماعی عمومی تر (مانند اینستاگرام) خواهان کلام خودمانی تر هستند؛
• شغل: اگر کسب و کار شما مرتبط به شغل افراد خاصی است، حتما از تکه کلام‌های فنی آن رشته استفاده کنید. سعی نکنید خودتان را یک تازه کار نشان دهید (البته خیلی هم حرفه‌ای نباشید!).
• طبقه اجتماعی: محتواها مانند کالاها می‌مانند و هر محتوایی به طبقه خاصی تعلق دارد. برای همین بهتر است محتوایی که توسط مخاطبین شما دنبال می‌شود را بررسی کنید. برای این کار می‌توانید به لیست دوستان آن‌ها نگاه کنید، محتواهایی که لایک کرده اند را بررسی کنید و یا ببینید که نسبت به چه محتواهایی واکنش نشان داده‌اند. بهتر است این کار را با گفتگوهای میدانی و رو در رو نیز انجام دهید.
• کیفیت ارتباطی: یکی از مهمترین و پنهانی ترین نکات، کیفیت وسایلی است که مخاطبین شما برای ارتباطات استفاده می‌کنند. گرچه بیشتر مخاطبین برای ارتباطات با شما از گوشی همراه استفاده می‌کنند، اما الزاما گوشی همه در یک رنج نیست. برای مثال در ایران اکثر کاربران به گوشی‌های با سیستم عامل اندروید دسترسی دارند و گوشی‌های شرکت‌های دیگر کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. در طرف مقابل در آمریکا همه از گوشی‌های اپل استفاده می‌کنند و اندروید سهم کمتری را در بازار دارد. از طرفی الزاما قدرت پردازشی همه گوشی‌ها یکسان نیست. ما توصیه می‌کنیم که محتوا را با سبک ترین (منظور از نظر قدرت پردازش است) حالت ممکن تولید کنید که برای طیف گسترده تری از مخاطبین قابل دستیابی باشد. برای مثال فیلم‌ها را هم در یوتیوب و هم در تلگرام قرار دهید تا مخاطبینی که امکان مشاهده مستقیم ندارند، بتوانند آن را دانلود کرده و ببینند. در اینستاگرام بهتر است تصاویر ابتدایی به شکل تصویر (نه ویدئو) باشد که سریع بارگیری شود و در شبکه‌های دیگر هم این نکات را در ذهن داشته باشید. راهکارهای بهینه سازی محتواها برای تسریع در بارگیری، انتقال و پخش هر رسانه اجتماعی متفاوت است، بهتر است به داکیومنت‌های آن مراجعه کنید.

این مبحث هم در اینجا به پایان رسید، امیدوارم که توانسته باشم، نکات خوبی را به شما انتقال دهم.

در آینده، من، علی ذکایی، سعی می‌کنم که مطالب بیشتری را برای شما در زمینه بازاریابی دیجیتال به اشتراک بگذارم. هدف ما در اینجا آشنایی شما با مفاهیم اصلی دیجیتال مارکتینگ است.

این مقاله با اسپانسری سایت آی‌تی‌باز تهیه شده است. ‌آی‌تی‌باز تامین کننده، فروشند و آموزش دهنده بزرگ تجهیزات دیتاسنتر در ایران و کشورهای همسایه است. شما می‌توانید تمامی تجهیزات مورد نیاز درباره شبکه را از طریق این وب سایت تهیه کنید.