مقدمه:
متخصص روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان این که با شروع پاییز و کوتاه‌تر شدن طول روز و کمتر شدن نور خورشید احتمال ابتلا به افسردگی افزایش می یابد گفت: تغییرات خلق مستقیما به تغییرات فصلی مرتبط است.
افسردگی فصلی چیست؟ آیا امکان بروز در همه افراد وجود دارد؟
دکتر جمال شمس روانپزشک، با بیان این که در برخی از فصول سال به دلایل نامعلوم ممکن است خلق برخی از افراد دستخوش تغییراتی شود اظهار کرد: افسردگی فصلی اختلالی است که معمولا با تغییر فصل به بالاترین میزان خود می رسد.
وی افزود: به طور کلی افسردگی فصلی نوعی اختلال است که در آن فرد در دیگر زمان‌های سال، شرایطی عادی دارد ولی در فصلی خاص احساس اضطراب و افسردگی می‌کند.
دکتر شمس با اشاره به این که تابش نور خورشید و ساعت بیولوژیکی بدن که تنظیم کننده ترشح هورمون‌ها است می تواند خلق وخو و خواب را تحت تاثیر قرار دهد تاکید کرد: افرادی که با تغییر فصل دچار افسردگی می شوند، به هر میزان نور بیشتری دریافت کند زودتر از افسردگی و تنگی خلق رهایی می یابند.
عضو هیئت علمی گروه روانپزشکی دانشگاه گفت: خلق 11 درصد از عموم مردم با شروع فصل پاییز و سرد شدن هوا کاهش پیدا می‌کند.
آیا همه این افراد نیازمند درمان و مداخلات پزشکی هستند؟
وی با تاکید بر این که تمامی افرادی که دچار افسردگی فصلی می شوند ضرورتا مبتلا به اختلال افسردگی نیستند توضیح داد: ممکن است درصد کمی از افرادی که به یک باره با تغییر فصل دچار اضطراب و افسردگی می شوند به درمان های مداخله ای نیاز داشته باشند.
آیا تغییرات خلق فقط در فصل پاییز و زمستان رخ می دهد؟
این متخصص روانپزشکی دانشگاه با بیان این که اختلال عاطفی و یا افسردگی فصلی افراد را به شکل‌های متفاوتی تحت تاثیر قرار می‌دهد، افزود: احتمال تغییر خلق در فصل بهار نیز وجود دارد.
دکتر شمس با اشاره به این که احتمال بروز افسردگی با شروع فصل پاییز به مراتب بیشتر از بهار است توضیح داد: شیدایی یا مانیا حالتی از افسردگی است، در این مدل از اختلال خلق که همزمان با فصل بهار آغاز می شود انرژی فرد بسیار زیاد می شود به شکلی که این اختلال با تظاهراتی همانند نشاط زدگی، تحریک‌پذیری، فعالیت بیش از حد، خلق بالا به صورت شادی، خوش‌بینی افراطی، بیقراری حرکتی، اشکال در تمرکز و برنامه‌ریزی‌های بلندپروازانه دیده می شود.
این عضو هیئت علمی دانشگاه گفت: در مبتلایان به بیماری دوقطبی، علائم مانیا و شیدایی با شروع فصل بهار و اختلال افسردگی در فصل پاییز عود می کند.
علائم و نشانه ها چیست؟
متخصص روانپزشکی دانشگاه با بیان این که علائم و نشانه های افسردگی فصلی با اختلال افسردگی دائم شباهت زیادی دارد خاطرنشان کرد: کاهش انرژی، تغییرات محسوس در میزان خواب، میل جنسی، توجه و تمرکز و تغییر در میزان اشتها از نشانه های افسردگی است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه تنها فاکتوری که افسردگی فصلی را نسبت به سایر اختلالات روانی و افسردگی ها متفاوت می کند، زمان بروز افسردگی فصلی دانست و گفت: افسردگی فصلی در بازه زمانی خاص در سال عود می کند.
افسردگی فصلی بیشتر در چه سنی بروز می کند؟
دکتر شمس با بیان این که احتمال بروز تمامی بیماری ها و اختلالات روان تقریبا یکسان است خاطرنشان کرد: به طور مثال بیشترین سن بروز افسردگی بین 30 تا 40 سال است و یا اختلال دوقطبی و یا بروز شیدایی در 20 تا 25 ساله ها بیشتر دیده می شود.
این عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به این که به طور کلی انواع بیماری ها، که اختلالات روان هم از این قاعده مستثنی نیست تاریخ دقیق شروع و یا سن خاصی ندارد تاکید کرد: حتی ممکن است فردی در سن بالای 50 یا کمتر از 20 سال دچار افسردگی یا افسردگی فصلی شود.
آیا افسردگی فصلی را باید جدی گرفت؟
دکتر شمس با اشاره به اهمیت درمان انواع افسردگی ها تاکید کرد: اگر چنانچه این بیماری به موقع تشخیص و درمان ها پیش از شدت گرفتن علائم آغاز شود، روند درمان تا حدود زیادی از بروز مشکلات بعدی جلوگیری خواهد کرد.
همان قدر که سلامت جسمی از اهمیت بالایی برخوردار است، مدیریت سلامت روانی و عاطفی نیز به همان اندازه دارای اهمیت است. راه های ساده ای وجود دارد که می توان بر سلامت ذهنی خود تمرکز کرد.
وی استفاده از درمان های دارویی، غیر دارویی و یا مشاوره را از جمله روش های درمان افسردگی فصلی دانست و تاکید کرد: درمان این اختلال به کمک نور درمانی، دارو و روش‌های روان پزشکی انجام می‌شود و اگر چنانچه فرد به اختلال دوقطبی مبتلا باشد باید به پزشک خود اطلاع دهد چرا که این موضوع برای زمان تجویر نور درمانی و دیگر داروهای ضد افسردگی بسیار اهمیت دارد.
این متخصص روانپزشکی دانشگاه گفت: درمان با داروهای ضد افسردگی برای برخی از بیماران مبتلا به اختلال عاطفی فصلی، خصوصا اگر علائم شدید باشد بسیار موثر خواهد بود.
نویسنده: اکرم محمدی
منبع:
