فصلِ بندگی سه ماه است؛ رجب، شعبان، رمضان ؛ مانند بهار که فروردین است و اردیبهشت و خرداد؛ کاش تمامِ فصلهای زندگی ما فصلِ بندگی باشد.
رجب را نهری گفته اند در بهشت و این سیمای ملکوتیِ رجب است. ما در دنیا یکماه فرصت نوشیدن آبِ نهرِ رجب را داریم. پیامبر ماه رجب را ماه خداوند می دانست و ماه شعبان را ماه خود و رمضان را ماه امّت خود. فرموده بود: " رجب از آن رو ماه خداست که ماهِ مخصوصِ مغفرت است". دست یازیدن به آمرزش در این ماه به مراتب راحت تر از ماهها و فصلهای دیگر زندگی انسان است. پیامبر، امّت را به کثرتِ استغفار در این ماه خوانده اند.
شعبان ماه رسول خداست. ماه نزولِ برکات است و صاحبِ این ماه، امت را به صلوات بی شمار خوانده اند.
زندگی در ماه رمضان تجربۀ زندگی در بهشت خداست که ابلیس را در آن راهی نیست. اینکه فرموده اند درهای بهشت باز و درهای جهنم بسته اند، اوج مهربانی خدا با بندگان را به تصویر کشیده اند! انسانِ مومن، لحظه لحظۀ رمضان را قدر می شمارد تا به قدرِ قدر برسد که تقدیرش رقم زده می شود. شب قدر از هزار ماه برتر است! اگر رمضان همین یک شب بود کفایت میکرد! اما رسیدن به قدر زمینه میخواهد. و همۀ اینها برای چیست؟
تمرین تقوا؛
من و تو باید در این سه ماه آنگونه زیست کنیم که تقوا بنوشیم و تقوا بیاشامیم. این فصل، فصلِ آزمون پرهیزکاری است و تو عقربۀ دلت را به سمت او برمی گردانی. من و تو که ساعت و ساحتِ دلمان در فصل های دیگر از مدار خارج شده است، باید آن را به مدار برگردانیم و این رازِ اعمال و رفتار این سه ماه عظیم الشان است.
می آموزیم هر چه او می خواهد؛ می آموزیم امساک از هرچه او نمی پسندد. شطرِ قلبمان باید سمت او باشد. این همان هدف نهاییِ زیستِ انسانِ مومن است در سه ماه بندگی رجب و شعبان و رمضان.
در این اعمال هم کثرت دیده می شود و هم کیفیت و این کثرت و کیفیت توامانند. ذِکر کار خودش را می کند و اعمال کار خود را و این هر دو برای ساختِ انسانِ الهی است. ذکر توجه می بخشد تا اعمال در مدارِ درست و حقیقیِ خویش صورت گیرند. برای همین است که خوابِ روزه دار ثواب دارد.
همۀ هستی به یک سمت روانند؛ انسان اما دوست دارد خلاف جریان آب شنا کند و شیطان هم اغوا میکند و چه اغواکنندۀ موفقی است!
این سه ماه، انسانِ مخالف خوانِ شیطان زده را برمیگرداند تا در مسیرِ حقیقی خود یعنی " انا لله و انا الیه راجعون" قرار گیرد؛ هستی چه زیبا به سمت او روان است.
کسبِ معرفت؛
نکته ای دیگر در اعمال و رفتار فصلِ بندگی است که رازی عجیب در خود نهفته دارد که الّتی لایَعلمُ تفسیرَها! اینکه گفته اند برترین عبادت در این ماه تفکر است! شاید راز آن در این باشد که در اندیشیدن انسانِ زلال با انسانِ زنگار گرفته تفاوت بسیار است. انسان زنگار گرفته دنیا را آن جور می بیند که دوست دارد و انسانِ شفاف حقیقتِ دنیا را به نظاره می نشیند؛ ماورای زنگارها را؛ ماورای مادیّ آن را. تفکر هم راهِ حقیقت را در این فصل بازمی یابد.
کسب معرفت، اصل اساسی اعمال و رفتار این سه ماهِ شریف است.
فرار به سمت خدا؛
مراد از فرار كردن به سوى خدا، انقطاع به سوى او است به دست برداشتن از كفر و گريزان بودن از عِقابى كه كفر به دنبال دارد و متوسل شدن به ايمان به خداى تعالى به تنهايى و اينكه او را يگانه معبودى بى شريك براى خود بگيرند. { علامه طباطبایی ، المیزان ج 18 ص 574}
گفته اند: هر وقت اوضاع بر تو سخت شد پس : " ففرّو الی الله" { الذاریات / 50 }
فصلِ بندگی فصل فرارِ بندگان خدا به سمت خداست.