دن ریلی استاد علوم شناختی و اقتصاد رفتاری است که بهعنوان نویسندهی کتاب مصائب زندگی صادقانه در کتابش پیشداوریهای ما دربارهی ریاكاری را به چالش میكشد و از ما میخواهد تا نگاهی صادقانه به خود بیندازیم.
آیا شما خودتان را فردی صادق میدانید؟ تا به حال در زندگی تقلب نکردهاید و همیشه درستکار بودهاید؟ این تصوری است که اکثر افراد از خود دارند؛ اما دن ریلی در کتاب زندگی صادقانه نظریهی تقلبگری بکر را توضیح میدهد. ماجرا از این قرار است که بکر در یک روز صبح، زمانی که میخواست در جلسهای شرکت کند، بهخاطر نبود جای پارک، تصمیم گرفت اتوموبیلش را در مکانی غیرمجاز در خیابان قرار دهد. او با این کار در ذهنش با پذیرفتن ریسک جریمه شدن خود، این تصمیمش را هزینهی حاضر شدن به موقع در جلسه قلمداد کرد. دن ریلی در کتابش از زبان بکر میگوید که هنگام بررسی کردن کارش از نظر هزینه و فایده، زمانی برای فکر کردن به عمل خود از جهت درستی و نادرستی نداشته است بلکه تنها به نتایج احتمالی مثبت و منفی آن فکر کرد.
کتاب مصائب زندگی صادقانه درباره این موضوع صحبت میکند که چرا دروغ گفتن دربارهی بعضی موارد آسانتر از موارد دیگر است. رفتارهای غیراخلاقی در دنیای شخصی و حرفهای چگونه خودشان را نشان میدهند و بر زندگی ما تأثیر میگذارند. در بیشتر مواقع ما خودمان را انسانی دارای استانداردهای اخلاقی بالایی میدانیم؛ اما چرا نیروهای متناقضی در ذهن ما میگذرد. بهطوری که هر یک از آنها ما را وادار میکند که بهخاطر کسب منفعت بیشتر دست به تقلب بزنیم و از اخلاقیات دور شویم. در واقع انسان بر مبنای تحلیل منطقی که انجام میدهد در هر موقعیت مرتکب عمل بزهکارانهای میشود.
دن ریلی در کتاب مصائب زندگی صادقانه مثالها و آزمایشهای مختلفی مطرح میکند تا نتایج رفتار غیراخلاقی را در ابعاد کلانتر بررسی کند. این آزمایشها برای این است تا خواننده متوحه این موضوع شود که چرا دروغ گفتن دربارهی بعضی از مسائل راحتتر از موارد دیگر است. این مشکلات در واقع در اکثر انسانها وجود دارد و خواهناخواه با آن درگیر هستند. با این حال دن آریلی باور دارد که با تمام این مسائل چیزی از دست نرفته است و همچنان میتوان انسان صادقی بود و یک زندگی اخلاقی داشت.
دی آریلی دانشمند حوزهی اقتصاد رفتاری متولد ۲۹آوریل ۱۹۶۷ در آمریکا است. او استاد دانشگاه دوک آمریکا است که بهخاطر دستاوردهای ارزشمندی که دارد از سوی دانشگاه به او لقب James B. Duke Professor داده شده است. همچنین مؤسسهی تحقیقاتی «مرکز دید پیشرفته» را تأسیس کرد و بنیانگذار چندین شرکت دیگر در حوزهی علوم رفتاری است. ویدیوهای سخنرانیهای دی آریلی در TED بیش از ۱۰ میلیون بازدید داشته و همچنین برندهی جوایزی همچون جایزه ایگ نوبل شده است.
- نگاهی سرگرمکننده به ناتوانیهای انسانی. (نیویورک تایمز)
- خلاقیت این نویسنده پرفروش در همهجا مشهود است. (Time.com)
- آریلی از طریق آزمایشهای دقیق و قابلتوجه، نتیجهی قانعکنندهای را ارائه میدهد. (Booklist)
- آریلی در حوزه فعالیت خود یعنی علوم شناختی و اقتصاد رفتاری، با ذکاوت و استعداد بالایی مینویسد. (واشنگتن پست)
- فریبنده و زیرکانه... آریلی با سبک خاص خود به این موضوع پرداخته، به امید اینکه راهی برای کمک به ما برای کنترل رفتارهای انسانی پیدا کند. (Publishers Weekly)
کتاب مصائب زندگی صادقانه برای تمام افرادی که به علوم شناختی و رفتاری علاقه دارند توصیه میشود. همچنین اگر دوست دارید در مورد مباحثی مانند ذهن و رفتار انسان بیشتر مطالعه کنید این کتاب گزینهای مناسب برای شماست.
میخواهم نظریهای را مطرح کنم که بخش عظیمی از این کتاب به بررسی آن اختصاص خواهد یافت. بهطور خلاصه، فرضیهی اصلی این است که رفتار ما تحتتأثیر دو انگیزهی متقابل قرار دارد. از یک سو دوست داریم خود را فردی صادق و شرافتمند تلقی کنیم. میخواهیم وقتی در آیینه به خودمان نگاه میکنیم حسِ خوبی داشته باشیم (روانشناسان این حالت را خودانگیختگی نامیدهاند). از سوی دیگر، میخواهیم از تقلب و فریبکاری منفعتی ببریم و تا جای ممکن پولی به دست بیاوریم (این انگیزهی مالیِ استاندارد است). واضح است که این دو انگیزه در تضاد با یکدیگر قرار دارند. چگونه میتوانیم از تقلب منفعت ببریم و همزمان فکر کنیم آدم خیلی خوب و صادقی هستیم؟