سالها بود روانشناسان ریشه رفتار انسانها را در محـیط آنها جسـتجو می کردند گلسر نگرش روانـشناسی رایـج را روانشــنـاسی کنـتـرل بیـرونی (External Control Psychology) یا روانشناسی بروننگر مینامد . نوعی نگاه که به فرد میآموزد ریشه و راهکار مشکلاتش را در بیرون از خود جستجو کند :
- آن کارمند من را عصبانی کرد و من سرش فریاد زدم!
- همسرم از من حمایت کرد و من انگیزه بیشتر پیدا کردم!
- شرایط اقتصادی نامساعد است و من امید برای فعالیت اقتصادی ندارم!
.
همهی جملههای بالا یک ساختار مشترک دارند : اتفاقی در دنیای بیرون روی میدهد و با تحت تأثیر قرار دادن ذهن و جسممان ، ما را برمیانگیزد تا پاسخی در برابر آن نشان دهیم
.
روانشناسی کنترل بیرونی باعث میشود که رفتارهای تشویقی و تنبیهی و تلاش برای کنترل دیگران ، شدت پیدا کند
.
پیشفرض عملیاتی روانشناسی کنترل بیرونی این است که :
افرادی را که کار اشتباه انجام میدهند ، تنبیه کنید، تا آن کاری را که شما فکر میکنید درست است انجام دهند . سپس به آنها پاداش دهید تا الگوی رفتاری جدید را حفظ و تثبیت کنید. این پیشفرض غالبِ الگوی ذهنی اکثر افراد روی این کره خاکی است
.
روانشناسی با تعریف روانشناسی کنترل درونی به عنوان الگوی ذهنی که منتقد آن است، به نوعی جایگاه خودش را نیز مشخص میکند.
در مدل او که آن را نظریه انتخاب (Choice Theory) مینامد، منشاء رفتارها، احساسات و انگیزههای انسانها، انتـــــخابها و رفــــتارهای هر فرد و تحلیلهای درونی او در نظر گرفته میشود
.
تمام انسان ها پنج نیاز اصلی ژنتیکی دارند که منشا تمام رفتار ها و حرکت های انسان بوده ، که این نیاز عبارتند از :
۱. نیاز به زنده ماندن یا همان بقا ۲.نیاز به عشق و تعلق خاطر
۳. نیاز به قدرت
۴.نیاز به آزادی
۵.نیاز به تفریح
گلسر معتقد است نیاز به بقا ، زنده ماندن و هستی را باعث می شود و چهار نیاز دیگر کیـفیـت بودن و زندگی را باعث می شوند
.
.
تئوری انتخاب بنیان روانشناسی جدید است که جنبشی عظیم را با خود همراه ساخته و به ما وعده جهانی نو را می دهد
.
طبق این نظریه انسان مسئولیت تمامی رفتار ها ، احساسات و افکار خود را می پذیرد و می داند که تنها راه تسلط او بر محیط ، سرنوشت و واقعیت شخصی اش از طریق تسلط حداکثری بر ذهن حاصل می گردد
.
پی نوشت : انتخاب با ماست
که ما مقهوران جبر شویم و چوپان و رانندۀ ما نیروهای جبار تاریخ باشند
یا خالقان آگاه ، که دایره انتخاب را هر روز گسترده تر می کنند و به تکرار دچار نمی شون