اقتصاد چرخشی و استراتژی‌های پایداری: مسیری به سوی توسعه

طراحی چرخشی دریچه جدیدی برای نوآوری و خلق ارزش اقتصادی ایجاد می‌کند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که جایگزینی مدل‌های سنتی اقتصاد خطی (تولید، مصرف، دورریز) با مدل‌های اقتصاد چرخشی می‌تواند سالانه تا 700 میلیارد دلار صرفه‌جویی در هزینه‌های مواد اولیه و کاهش مصرف انرژی به همراه داشته باشد و نقشی کلیدی در حرکت به سوی آینده‌ای پایدارتر ایفا کند. در قرن 21، رشد سریع جمعیت و توسعه اقتصادی منجر به افزایش بی‌رویه مصرف منابع طبیعی شده و اثرات مخرب چشمگیری بر محیط زیست گذاشته است. این روند نه‌تنها تعادل اکوسیستم‌ها را به هم زده، بلکه بقای زندگی بشر روی کره زمین را به طور جدی تهدید می‌کند. در سال 1987، سازمان ملل متحد مفهوم «توسعه پایدار» را به عنوان پاسخی به این چالش‌ها مطرح کرد؛ راهکاری که تأمین نیازهای امروز را بدون به خطر انداختن توانایی نسل‌های آینده در تأمین نیازهایشان هدف قرار می‌دهد.

در هزاره سوم، پایداری به یکی از مهم‌ترین فرصت‌های کسب‌وکارهای جهانی تبدیل شده است. این موضوع نه تنها با حفاظت از محیط‌زیست و سلامت انسان‌ها، بلکه با رشد اقتصادی پایدار نیز گره خورده است. برای دستیابی به توسعه پایدار، نیازمند تغییر رویکرد از اقتصاد خطی به اقتصاد چرخشی هستیم.

اقتصاد چرخشی بر سه اصل کلیدی استوار است:

• طراحی محصولات با حداقل ضایعات

• بهره‌برداری حداکثری از منابع موجود

• بازیافت و استفاده مجدد از مواد اولیه

مطابق پژوهش‌های بنیاد الن مک‌آرتور و مجمع جهانی اقتصاد، پیاده‌سازی اصول اقتصاد چرخشی می‌تواند تا سال 2030 بیش از 4.5 تریلیون دلار ارزش اقتصادی برای جهان ایجاد کند. این دستاورد از طریق کاهش هزینه‌های تولید، صرفه‌جویی در انرژی، کاهش ضایعات، بهره‌وری بیشتر منابع، و ایجاد فرصت‌های تجاری جدید حاصل می‌شود.

امروزه شرکت‌های بیشتری به سمت مدل‌های اقتصاد چرخشی حرکت می‌کنند. این مدل‌ها شامل زنجیره‌های تأمین پایدار است که در آن منابع استفاده‌شده بازیابی و بازیافت می‌شوند. کاهش ردپای زیست‌محیطی، ضایعات عملیاتی کمتر، و استفاده بهینه‌تر از منابع گران‌قیمت، همگی مزایایی هستند که کسب‌وکارها را به این تغییر ترغیب می‌کنند. با این حال، طراحی و اجرای مدل کسب‌وکار چرخشی می‌تواند چالش‌برانگیز و در صورت برنامه‌ریزی نادرست، پرهزینه باشد. اما با اتخاذ استراتژی‌های مناسب، این تغییر می‌تواند نوآوری و ارزش‌آفرینی اقتصادی چشمگیری را به همراه داشته باشد و مسیری روشن برای توسعه پایدار پیش روی کسب‌وکارها و جامعه قرار دهد.