بازاریابی مجموعهی نهادها، فعالیتها و فرایندهایی است که به خلق، ارتباط (اطلاعرسانی و کسب اطلاع)، تحویل و تبادل پیشنهادها مربوطند. مبادلههایی که برای مشتریان، کارفرما، شرکاء و در مقیاس بزرگتر، جامعه، ارزشمند محسوب میشوند. مطابق تعریف انجمن بازاریابی آمریکا، بازاریابی، دانش و هنر کشف، خلق و ارائهی ارزش، با هدف تأمین نیازهای یک بازار هدف، همزمان با کسب سود است. بازاریابی، نیازها و خواستههای تأمین نشده را تشخیص میدهد؛ بازارِ آنها را تعریف کرده، حجم این بازار را اندازه گیری و سود بالقوهاش را برآورد میکند. مشخص میکند که کدام بخش از بازار را میتواند بهتر تأمین کند؛ و سپس محصولات و خدمات مناسب را طراحی و ترویج میکند.
این دانش مطابق نظر فلیپ کاتلر روند تکاملی خود را در پنج نسل طی کرده است بطوریکه این کشف، خلق و ارائه ارزش از محصول محور به مشتری محور و سپس ارزش محور، هوادار محور و نهایتا فناوی محور تکامل یافته است. سیر این تکامل و معیارهای مربوطه بشرح زیر است
نسـل اول بازاریابی 1.0 : محصول محور متمرکز بر روی تولید
نسـل دوم بازاریابی 2.0 : مشتری محور یا مشتری مدار متمرکز بر روی فناوری اطلاعات
نسـل سوم بازاریابی 3.0 : ارزش محور متمرکز بر انسان و سه بعد ذهن، احساس، معنویت
نسل چهارم بازاریابی4.0 : هوادار محور متمرکز بر جذب مشتری با چشم انداز کسب و کار افقی تر، انحصاری تر و اجتماعی تر
نسل پنجم بازاریابی 5.0 : فناوری محور متمرکز بر بهبود تجربه/سفر مشتری با فناوری های مقلد انسان
بازاریابی 5.0 یا نسل پنجم بازاریابی در ژانویه 2021 توسط فیلپ کاتلر پدر علم بازاریابی با کتابی تحت همین عنوان معرفی شد. در یک تعریف ساده این بازاریابی به معنای بکار بستن فناوری های مقلد انسان برای تولید، انتقال، ارائه و ارتقاء کیفیت مسیر پیش روی مشتریان است. فناوری های مقلد انسان که توسط هوش مصنوعی و تقویت و ارائه می شود قابلیت های بی شماری را در اختیار بنگاه ها قرار می دهد که با تحلیل داده های کلان و کشف الگوهای ارتباطی بین آنها، رفتار مشتریان و میزان استقبال آنها را از محصولات بررسی و پیش بینی کند. به این ترتیب می توان مناسب ترین پیشنهاد را بصورت شخصی سازی شده به هر مشتری ارائه کرد تا کیفیت مسیر و تجربه مشتری در استفاده از محصولات به طرز فوق العاده ای ارتقا یابد. فرآیندی که در اصطلاح به آن بازاریابی جز از کل گفته می شود. یکی از نکات کلیدی در بازاریابی نسل پنجم این است که مجموعه ای از فناوری ها شامل هوش مصنوعی، پردازش زبان طبیعی، رباتیک، واقعیت افزوده، واقعیت مجازی، اینترنت اشیاء و بلاکچین با توانایی های انسانی برای بازاریابی به رقابت می پردازند و آنها را تکمیل می کنند. در نسل پنجم بازاریابی تبدیل به پدیده ای شخصی، اجتماعی، تجربه ای می شود و محصول ارائه شده با استفاده از ابزارهایی مانند ربات و حس گر ها وارد زندگی مشتری می شود و قرار گرفتن در همه جا و همه وقت، تجربه جدیدی از هم زیستی بین مشتری و هوش مصنوعی را به جا می گذارد.