ثبت شناسنامه الکترونیکی فرش دستباف در بستر بلاکچین

متاسفانه امروزه کپی برداری از طرح های فرش دستباف ایران در کشورهایی مانند پاکستان، هند، نپال و حتی چین و همینطور تقلب در مورد اصالت و کیفیت آن به این هنر دیرپا و ارزشمند بعنوان بخشی از فرهنگ ایران لطمه جدی وارد کرده است.

یکپارچه سازی فناوری های اینترنت اشیاء، بلاکچین، مدل پلتفورم و اپلیکیشن موبایل کاربرد ویژه و جذابی در مورد فرش ایرانی میتواند داشته باشد که توسط استارتاپ چمروش در حال پیاده سازی و اجرا است. این استارتاپ توسط تعدادی از فارغ التحصیلان دانشگاه صنعتی امیرکبیر و با نظارت اساتید دانشکده کامپیوتر و چند استاد داخلی و خارجی بنیان گذاری شده است و هدف آن اصالت بخشی به فرش دستباف ایران و افزایش ارزش ذاتی آن است. چمـروش ابداع کننده سامانه هوشمند شناسایی، ثبت و تأیید اصالت فرش دستباف است که مانع انجام تقلب در مورد محل تولید فرش می شود و از طرف دیگر فرش اصالت دار و تاریخچه دار را از سایر فرش ها متمایز میکند. داستان یک فرش نفیس از زمان قرار گرفتن بر دار قالی توسط تراشه هوشمندی که در داخل فرش تعبیه شده است آغاز می شود. استارتاپ چمروش در بازه های زمانی مشخص تاریخچه و مشخصات فرش از جمله محل و مکان دقیق بافت را توسط اینترنت اشیاء ثبت می کند. همینطور نام بافنده و طراح و سایر جزییات مانند اندازه، طرح، الیاف، تعداد گره ها و رنگ ها، بصورت فیلم و صدا و تصویر جمع آوری شده و سپس این اطلاعات را بصورت رمزنگاری شده در یک سیستم بلاکچین عمومی ثبت می شود. چمروش در مرحله بعد تمامی مشخصات فرش را در یک شناسنامه الکترونیکی با ثبت نام مالک فرش یکپارچه می کند. شناسنامه غیر قابل برگشت و تغییر ناپذیر سپس به یک QR Code تبدیل شده و بصورت یک برچسب در پشت فرش نصب می شود. در مرحله نهایی یک مدل کسب و کار پلتفورمی مبتنی بر سرویس وب و اپلیکیش موبایل با مجوز مالک فعلی فرش، بخشی و یا تمامی این اطلاعات را در اختیار علاقمندان به این هنر اصیل و سنتی قرار میدهد. بطوریکه با اسکن کردن QR Code روی این تراشه هوشمند که در پشت فرش جاسازی شده است توسط اپلیکیشن موبایل بشرط دریافت مجوز از مالک فعلی میتوان به گنجینه ایی از اطلاعات فرش بصورت چند رسانه ایی ( شامل فیلم و صدا و تصویر) دسترسی پیدا کرد و به شناسایی محل تولید فرش و ردیابی آن مبادرت نمود.همینطور با در نظر گرفتن حریم خصوصی و محافظت از اطلاعات شخصی ، داستان فرش دستباف در هنگام استفاده میتواند ادامه پیدا کند و مکان مورد استفاده مالک فرش، درجه حرارت و رطوبت و حتی تعداد پا خوردن فرش نیز در این سیستم ذخیره و در بلاکچین ثبت گردد. و بنابراین در هنگام خرید و فروش سابقه استفاده از فرش نیز میتواند مورد بررسی و در قیمت گذاری ملاک عمل قرار گیرد. این مدل کسب و کار بخصوص در مورد فرش های متبرک که در مکان های مقدس مورد استفاده قرار گرفته و به فروش می روند بسیار پرکاربرد است چرا که میتواند مکان دقیق و مدت زمان قرارگیری فرش را بررسی و تایید کند. یکپارچه سازی فناوری های دیجیتال توسط استارتاپ چمروش مزایای زیر را برای علاقمندان به فرش دستباف ارائه می کند.

چمروش شش مزیت برای فرش دستباف ارائه می کند که عبارتند از:

اثبات مبدأ تولید فرش توسط اینترنت اشیاء،

ایجاد وفاداری در مشتری با جمع آوری داده های قابل استناد در هنگام بافت،

تأکید بر منحصر به‌فرد بودن با استفاده از هوش مصنوعی، پردازش تصویر و تولید اثر انگشت دیجیتالی،

ثبت سابقه و امکان ادعای مالکیت توسط بلاکچین،

تایید اصالت فرش دستباف و ایجاد شفافیت در زنجیره تامین با برنامه تلفن همراه

و در نهایت افزایش قیمت فرش های نفیس با به خدمت گرفتن عناصر کلیدی در زنجیره تامین و ایجاد امکان هم آفرینی توسط ذینفعان.

گفتنی است دکترمحمد رحمتی، دکترمهدی شجری، امیرحسین روشن ضمیر ، سروش ضیایی نژاد و شاهین میرزایی محققان این پروژه در دانشکده مهندسی کامپیوتر دانشگاه صنعتی امیرکبیر هستند.

مرجع

امیرحسین روشن ضمیر ، احمد روستا و مهدی شجری " چمروش ابداع کننده سامانه هوشمند ثبت شناسنامه الکترونیکی فرش دستباف در بستر بلاکچین" مجله دنیای صادرات سال چهارم ، شماره 10 ، تابستان و پاییز 1398