در این مقاله به بررسی سندرم خروجی قفسه سینه یا سندروم TOS که مخفف Thoracic Outlet Syndrome است و دلایل و علائم آن و همچنین راه‌های درمان از طریق فیزیوتراپی می‌پردازیم.
سندرم خروجی قفسه سینه (TOS) عارضه‌ای است که شانه، بازو و دست را تحت تاثیر قرار می‌دهد. سندرم TOS گروهی از اختلالات است و وقتی رخ می‌دهد که عروق خونی یا اعصابی که از فضای خروجی قفسه سینه (فضای بین دنده اول و استخوان ترقوه) عبور می‌کنند تحت فشار قرار بگیرند. این فشار بر روی اعصاب یا عروق باعث درد در شانه‌ها و گردن و بی‌حسی انگشتان می‌شود.
عصب‌ها و عروق خونی که به بازو و دست می‌روند، از کنار گردن آغاز می‌شوند. این عصب‌ها و رگ‌ها از کنار ستون فقرات و از درون منافذ بین‌مهره‌ای خارج می‌شوند و در محل خروج‌شان به عنوان ریشه‌های عصبی شناخته می‌شوند.
این ریشه‌های عصبی به هم می‌پیوندند و اعصاب تغذیه کننده دست و بازو را تشکیل می‌دهند که از بین دو عضله گردن (عضلات اسکالن) از بالای قفسه سینه و زیر استخوان ترقوه عبور می‌کنند.
سپس از حفره زیر بغل می‌گذرند و به طرف بازو و دست حرکت می‌کنند. «خروجی قفسه سینه» ناحیه‌ای است که عروق و عصب‌ها، از بین دو عضله اسکالن و بالای دنده اول عبور کرده و گردن را ترک می‌نمایند.
این سندرم به تحت فشار قرار گرفتن شریان‌ها یا تنه فوقانی یا تحتانی شبکه عصبی بازویی اشاره دارد. این سندرم یک سری علایم را در گردن و اندام فوقانی ایجاد می‌کند. علل احتمالی ایجاد فشار روی ساختمان‌های عصبی ـ عروقی شامل دنده گردنی، ساب لاکسیشن اولین دنده، نقص‌های آناتومیکی خاص، کوتاهی عضله اسکالن قدامی و آنومالی باندهای فیبروماسکولار است.
ساختمان‌های دیگری که درگیر می‌شوند انواع ابنرمالیتی‌های عضلانی و استخوانی شامل جوش نخوردن شکستگی کلاویکل، تومورپان کوست در قله ریه، تغییر پوسچر، سفتی عضله پکتورالیس مینور و آنومالی زواید عرضی مهره‌های توراسیک است.
علل ثانویه همراه یا در ارتباط با این سندرم شامل تروما یا یا ضربه (مثل تصادف یا افتادن از جایی)، استرس شغلی، آسیب‌های خفیف با تکرار بالا در فعالیت‌های روزمره یا کاری یا ورزشی، چاقی و سینه‌های بزرگ و بارداری است. در بسیاری مواقع پزشکان نمی‌توانند علت سندروم خروجی قفسه سینه (tos) را تعیین کنند.
علایم سندروم TOS شامل موارد عصبی، عروقی و یا مشترک می‌باشد ولی بیشتر بیماران در حدود ۹۰ تا ۹۵ درصد با علایم عصبی به پزشک مراجعه می‌کنند.
در صورتی که فشردگی روی ریشه‌های فوقانی شبکه عصبی بازویی باشد، درد به اشکال مختلف خود را نشان می‌دهد که می‌تواند در قسمت فوقانی قفسه سینه، قدام و طرفین گردن، فک، صورت، گیج‌گاه، کتف، شانه، خارج بازو، ساعد، در پشت دست بین انگشت شست و ایندکس باشد.
اگر فشار روی تنه تحتانی شبکه عصبی بازویی باشد، درد ممکن است در خلف گردن، قسمت داخلی کتف، قسمت داخلی بازو، ساعد و یا در مسیر عصب اولنار به صورت پارستزی خود را نشان دهد.
اگر تنه‌های فوقانی و تحتانی شبکه عصبی بازویی فشرده شده باشند، علائم فوق به صورت مخلوط ممکن است خود را نشان دهد که در یک یا چند نقطه وجود خواهند داشت.
گاهی علایم دیررس عصبی به صورت کاهش حس، ضعف عضلات حرکتی دست و آتروفی عضلات دست می‌باشد.
بیماران ممکن است در گرفتن و نوشتن مشکل داشته باشند و هنگام بالا بردن دست ضعف و درد به بیمار عارض شود. در بعضی بیماران قدرت چنگ زدن تا ۴۰% و قدرت گرفتن با انگشتان و گرفتن کلید تا ۳۰% کاهش نشان می‌دهد.
درمان‌های مختلفی که در این سندرم وجود دارد به منشا عصبی یا منشا عروقی سندرم بستگی دارد.
درمان‌های سندرم خروجی قفسه سینه با منشا عصبی شامل موارد زیر است:
درمان‌های سندرم خروجی قفسه سینه با منشا عروقی شامل موارد زیر است:
گاهی اوقات مخصوصا در سندرم با منشاء عصبی پس از درمان چه جراحی و چه درمان‌های دیگر، مشکل یا سندرم پس از چند ماه یا چند سال برمی‌گردد. ممکن است به علت عوارض پس از جراحی یا علل ثانویه دیگر یا آسیب‌ها و ضربات جدید خفیف یا شدید باشد.
هدف اولیه از درمان، تقویت و بهبود توان عضلات شانه و اصلاح پوسچر شانه‌ها است. برخی روش‌های درمان سندروم خروجی قفسه سینه از طریق فیزیوتراپی در ادامه بررسی می‌شود.
ماساژ افلوراژ و نیدینگ روی عضلات شانه و گردن برای کاهش درد و ایجاد ریلاکسیشن عضلانی.
مگنت، لیزر کم‌توان و پرتوان، دیاترمی، تحریکات الکتریکی، اولتراسوند و یونتوفورز.
ورزش‌های ریلاکس کننده دست و شانه، حرکات اکتیو گردن و …
