علائم دیسک کمر در پاها
علائم دیسک کمر در پاها از شایع‌ترین علائم در دیسک کمر می‌باشد. محل درد پا بستگی به این دارد که کدام عصب تحت فشار قرار گرفته باشد. یکی از علل شایع که باعث احساس درد در ناحیه پاها می‌شود آسیب‌های وارده به کمر هستند. بیماری دژنراتیو دیسک در مهره‌های کمری ستون فقرات به وضعیتی گفته می‌شود که دیسک‌های بین مهره‌ای در ستون فقرات، دچار ساییدگی و یا پارگی شوند. این وضعیت باعث بروز یکسری علائم عصبی از جمله بی‌حسی، ضعف، سوزن سوزن شدن و درد در ناحیه باسن، لگن و پشت ساق پا می‌شود. در این مقاله به بررسی علائم دیسک کمر در پاها می‌پردازیم.
علائم دیسک کمر در پاها، با توجه به موقعیت آسیب می‌تواند متفاوت باشد. آسیب دیسک‌های بین مهره‌ای بیشتر در اثر افزایش سن رخ می‌دهد، اما همه افراد به این بیماری مبتلا نمی‌شوند. کمردرد شایع‌ترین علامت بیماری دژنراتیو دیسک است، اما این آسیب می‌تواند باعث دردی شود که به پاها هم منتقل شود و حتی در حالتی که ریشه عصبی آسیب جدی‌تری دیده باشد، باعث فلجی پا شود. معمولا از ناحیه کمر و پشت باسن به ساق پا منتقل می‌شود و باعث ضعف عضلانی، کاهش رفلکس‌های زانو و یا گاهی بی‌حسی می‌شود.
بین هر مهره ستون فقرات دیسک‌هایی از جنس فیبروغضروفی قرار دارد که وظیفه‌ی پشتیبانی، انعطاف‌پذیری و تقسیم بار جزئی را دارند. این دیسک‌ها عمدتا از دو لایه تشکیل شده‌اند: یک هسته نرم و خمیری پالپوزوس در داخل دیسک و یک ساختار محکم اطراف آن که به آنولوس فیبروزوس معروف است.
اختلال در ساختار طبیعی این دیسک‌های گرد می‌تواند منجر به فتق دیسک یا بیرون زدگی هسته پالپوزوس داخلی شود که می‌تواند به طناب نخاعی یا ریشه عصبی فشار وارد کند و منجر به احساس درد در بعضی نقاط بدن شود. بیش از ۹۰ درصد از فتق دیسک‌ها در فضای دیسک بین مهره‌های ۴ و ۵ کمری و یابین مهره ۵ کمری و ۱ خاجی رخ می‌دهد که به ریشه عصبی خارج شده از این مهره‌ها آسیب زده و باعث ایجاد رادیکولوپاتی در قسمت پشتی ساق پا و باعث ایجاد علائم دیسک کمر در پاها می‌شود.
علائم دیسک کمر در پاها در برخی افراد مشاهده می شود. دو ریشه عصبی رایج که تحت تاثیر قرار می‌گیرند، مربوط به مهره‌های پنجم کمری (L5) و اولین مهره خاجی (S1) هستند. آسیب به هر کدام توزیع خاصی از درد، بی‌حسی و ضعف را ایجاد می‌کنند. رادیکولوپاتی L5 باعث دردی می‌شود که از باسن به سمت پایین ساق پا و به خارج مچ پا و بالای پا به سمت شست پا منتشر شود. ضعف در عضله‌ای که مچ پا را به سمت عقب خم می‌کند منجر به افتادگی پا می‌شود. افرادی که دچار این نوع اختلال باشند اغلب در هنگام راه رفتن روی زمین صاف به زمین می‌خورند، زیرا نمی‌توانند هنگام راه رفتن پای خود را بلند کنند.
رادیکولوپاتی S1 باعث ایجاد دردی می‌شود که از سمت باسن به ران و ساق پا و خارج از پا کشیده می‌شود. درد و بی‌حسی معمولا در قسمت بیرونی پا مشاهده می‌شود. این ضعف در صورت وجود، عضله همسترینگ را هم درگیر می‌کند و باعث اختلال در خم کردن زانو می‌شود. اگر ریشه عصب S1 تحت تاثیر قرار گرفته باشد، ممکن است در حین معاینه توسط پزشک، فرد دارای رفلکس مچ پا نیز نباشد.
ریشه عصب ۴ کمری (L4) که اغلب درگیر می‌شود و منجر به دردی می‌شود که به سمت جانبی ران و داخل ساق پا منتشر می‌شود و بی‌حسی معمولا در قسمت خارجی ران رخ می‌دهد. در این حالت عضله ران دچار ضعف شده و رفلکس زانو دچار اختلال می‌شود.
با اینکه ستون فقرات مستقیما با پاشنه پا ارتباط ندارد اما با این حال، مانند سایر اندام‌های بدن توسط اعصاب با هم ارتباط دارند. ساختارهایی که پاشنه پا را تشکیل می‌دهند شامل شاخه‌های عصبی هستند که از قسمت پایین کمر منشا می‌گیرند. این شاخه عصبی سیگنال‌های ارسالی و دریافتی را بین پا و ستون فقرات کنترل می‌کند.
اعصاب نخاعی کمری از مهره ۱ تا مهره ۵ و اعصاب نخاعی خاجی از مهره ۱ تا مهره ۵ شماره گذاری می‌شوند. اگر عصبی که از مهره اول خاجی خارج می‌شود، در قسمت پایین کمر تحریک شود، می‌تواند باعث کمردرد و درد در پاشنه نیز شود. جالب است که وقتی یک عصب در ناحیه ستون مهره‌ها تحریک شود، می‌تواند همیشه همراه با درد در کمر نباشد. گاهی اوقات، تنها علامت هشدار دهنده‌ای که ایجاد می‌کند، می‌تواند درد پاشنه پا باشد. بنابراین، زمانی که درد پاشنه پا دارید، بسار مهم است که مهره‌های کمری شما توسط پزشک بررسی شود.
درمان دیسک کمر در پاها
از آنجایی که اکثربیرون زدگی‌های دیسک بدون جراحی بهبود می‌یابند، درمان غیرجراحی باید خط اول درمان باشد. فیزیوتراپی، ماساژ درمانی، استراحت و ورزش های مورد تایید فیزیوتراپ می‌تواند برای کاهش علائم دیسک کمر در پاها برای برخی افراد مفید باشد. با این حال در برخی افراد این اشکال درمان می‌تواند درد افراد را نیز تشدید کند.
تزریق داروی استروئیدی به فضای اپیدورال نخاعی می‌تواند با کاهش التهاب ناشی از اختلال دیسک، درد فرد را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. استراحت در رختخواب که رایج‌ترین درمان توصیه شده در گذشته بود، درد را تسکین نمیدهد و بهبودی فرد را تسریع نمی‌کند. استراحت طولانی مدت در رختخواب می‌تواند وضعیت را بدتر کند و پس از برطرف شدن درد، بازگشت به سطح فعالیت طبیعی خود را برای فرد دشوارتر می‌کند.
در ۱۰ تا ۲۰ درصد افرادی که درد آنها پس از ۶ تا ۱۲ هفته از بین نمی‌رود، روش جراحی پیشنهاد می‌شود. رایج‌ترین جراحی بسته برای فتق دیسک کمر، میکرو دیسککتومی است. این جراحی شامل یک برش کوچک در پشت در سطح دیسک آسیب دیده است. قطعه دیسکی که به عصب فشار می‌آورد شناسایی و خارج می‌شود. سایر روش‌های جراحی شامل دیسککتومی آندوسکوپی و دیسککتومی از راه پوست است که برش‌های کوچک‌تری را نیز شامل می‌شود اما کمتر رایج است. هیچ یک از این روش ها منجر به حذف کل دیسک نمی‌شود. معمولا فقط قطعه کوچک فتق شده که عصب را فشرده می‌کند برداشته می‌شود.
فیزیوتراپی برای دیسک کمر و درد پا
یک برنامه ورزشی منظم تقریبا همیشه جزء اصلی هر برنامه درمان بیماری‌های دیسک‌های بین مهره‌ای است. ورزش‌‌های دیسک کمر و فیزیوتراپی جهت کاهش شدت درد در ناحیه‌ی کمر و پا بسیار کمک کننده می‌باشد. یک برنامه تمرینی بهتر است به صورت یک سری تمرینات کنترل شده، تدریجی و پیشرونده انجام شود. برای کسانی که به دلیل درد شدید نمی‌توانند در درمان‌های فعال شرکت کنند، ممکن است آب درمانی توصیه شود.
یا فیزیوتراپی به همراه دستگاه های لازم با توجه به میزان آسیب بیمار، می‌تواند برای علائم دیسک کمر در پاها، بسیار کمک کننده باشد. برای هر فردی با توجه به میزان آسیب و علائم، پروتکل درمانی تعیین می‌گردد و تمرینات ورزشی آسیب‌های کمری بسیار متفاوت است.
