در ادامه مطلب قبلی. مشتاق هستم که در مورد برخی از تفاوت های مهم چند کلمه ای را بنویسم ولی لازم میدونم قبلش این متن را به عنوان مقدمه مطرح کنم و چند تا پیش نیاز برای بهتر فهمیدم مطالب را بگم تا بعدش برویم به سراغ تفاوت ها.
توصیه میکنم قبل از مطالعه این نوشته، مطلب قبل را بخوانید: فهمیدم همینطوری الکی هم که شده باید سفر کرد!
اولا، تفاوت یعنی ؟
خوب وقتی میخواهیم در مورد تفاوت صحبت کنیم باید بدانیم به چه چیزی می گوییم تفاوت.
فکر نمیکنم نیاز به توضیح مفصلی داشته باشد؛ خیلی روشن هست، تفاوت نسبتی است میان آن چیز هایی که متفاوت اند. (چشم بسته غیب گفتم)
در حقیقت تفاوت یعنی نوعی دو یا چندگانگی یعنی وجود دو یا چند امر که از جهت یا جهاتی دارای اختلافند. بنابراین در تفاوت ها ما همیشه حداقل با دو امر مواجهیم و تفاوت ها همیشه در نسبت با امر دیگر، و در مقایسه است که معنا پیدا میکند.
پس فهم و پذیرش وجود تفاوت نیازمند به پذیرش امور متفاوت و پذیرش وجود چندگانگی است پذیرش این چندگانگی مستلزم آگاهی از پیرامون خود است، گاهی در مواجه با موضوعات دچار خطای هاله می شویم و فقط تا فاصله نزدیک خود را می بینیم؛ همین خطا باعث میشود به سختی به وجود اموری متفاوت با آنچه در پیرامون ماست، معتقد شویم.
ثانیا، شباهت ها را هم ببینمیم!
همانطور که گفتم تفاوت ها همیشه در جایی وجود دارند که چند موضوع باهم مقایسه می شوند.
باید این را هم بدانیم که تفاوت ها آنجا بیشتر و بهتر خود را نشان میدهند که در کنار شباهت ها قرار می گیرند. در حقیقت شباهت ها باعث می شود که تفاوت ها بیشتر به چشم بیایند و از این مهم تر، شباهت ها باعث می شوند که مقصود از تفاوت را بهتر متوجه شویم (تعرف الاشیاء باضدادها).
ثالثا، تفاوت مهم...
شاید از مهم ترین نکاتی که باید حتما قبل از مطالعه تفاوت ها در نظر داشته باشیم این است چه چیزی تفاوت مهم است.
میزان تفاوت ها گاهی آنقدر زیاد می شود که برخی از آنها خواه نا خواه از دامنه توجه ما خارج می شوند و گاهی نیز این گستردگی تفاوت ها باعث سردرگمی ما می شود آنقدر که قدرت مقایسه و دیدن شباهت ها، و به تبع آن قدرت فهم تفاوت ها را از ما می گیرد. به همین منظور بسیار مهم است که بتوانیم تصمیم بگیریم که کدام تفاوت ها مهم هستند و به کدام یک باید توجه کنیم.
نمیشود یک خط کش برای اندازه گیری میزان اهمیت تفاوت ها قرار داد زیرا هر کدام از تفاوت ها در حوزه ای معین و با موضوعی معین و برای شخصی معین با هدفی معین است که معنی پیدا میکند. بنابراین اهمیت تفاوت وابسته به شرایط مکانی و زمانی و از همه مهم تر وابسته به اهداف شخص است. اما به طور کل می توان گفت تفاوت های مهم در حقیقت تفاوت های اثرگذار هستند، تفاوت هایی که نقش های کلیدی ایفا می کنند، تفاوت های کلانی که معمولا باعث ایجاد تفاوت های کوچک تر میشوند.
و در آخر، شجاعت در فکر داشته باشید
بزرگ ترین مانع در مطالعه ی هر آنچیزی که تفاوتی با ما دارد ترس است. ترس باعث می شود که ما به خود اجازه ی فهم امر متفاوت را ندهیم.
نکته ای که باید همیشه به هنگام مطالعه امر متفاوت به آن دقت کرد این است که تا جایی که میتوانیم بدون عینک به امور نگاه کرد (گفتم «تا جایی که میتوانیم» چون هرگز نمی شود صد در صد بی طرف بود).بدون عینک بودن این امکان را می دهد که ابتدا امر متفاوت را آنگونه که صاحبان آن می فهمند و درک می کنند، بفهمیم و درک کنیم و نه آنگونه که خودمان می فهمیم (یا دقیق تر بگویم، میخواهیم که بفهمیم).
اما برای اینکه عینک خود را کنار بگذاریم باید شجاع باشیم. شجاع باشیم تا به خود اجازه دهیم که فارغ از آنچه که ما را ساخته است با امر متفاوت رو برو شویم، به خود اجازه دهیم تا برخی از موانع نگاه از طرف مقابل، را کنار بگذاریم. این موانع گاهی جایگاه اجتماعی ماست، گاهی پیش فرض هایی است که از مطالعات قبلی حاصل شده است، گاهی برخی عقاید دینی و علمی است، گاهی برخی عادات سنتی و اخلاقی است و...
برای اینکه خدای نکرده کج فهمی در این موضوع حاصل نشود لازم میدانم که دوباره تاکید کنم این عبور از موانع در مرحله «فهم مسئله» و به منظور «فهم مسئله، آنگونه که صاحبش می فهمد» است، اما در مرحله توصیف و تحلیل نیاز به همه آنچه که گفته شد وجود دارد و اصلا بدون داشتن یه عینک مشخص نمیشود هیچ امری را تحلیل و توصیف کرد.
