راه اندازی فرانچایز امروزه بعنوان قالبی جهت فعالیت تجاری در بیش از ۱۲۰ صنعت مورد استفاده قرار گرفته و دامنه وسیعی از فعالیت‌های تجاری از جمله هتل داری، خدمات بهداشتی، خدمات مالی، مشاورین املاک، خدمات استخدام، و اعزام نیروی کار، رستوران داری و مراکز بدنسازی و غیره را در بر می‌گیرد. در این میان، بیشترین استفاده از این مدل تجاری در بخش رستوران انجام می‌پذیرد. فرانچایز امروزه بعنوان قالبی جهت فعالیت تجاری در بیش از ۱۲۰ صنعت مورد استفاده قرار گرفته و دامنه وسیعی از فعالیت‌های تجاری از جمله هتل‌داری، خدمات بهداشتی، خدمات مالی، مشاورین املاک، خدمات استخدام، و اعزام نیروی کار، رستوران‌داری و مراکز بدنسازی و غیره را در بر می‌گیرد. در این میان، بیشترین استفاده از این مدل تجاری در بخش رستوران انجام می‌پذیرد.
کی از مهمترین قراردادهایی که در طول قرن بیستم در رشد و گسترش تجارت و به ویژه شتاب گرفتن فعالیت شرکت‌های چند ملیتی نقش مهمی ایفا کرده، قرارداد فرانچایز است. در این قرارداد، صاحب یک تجارت بدون آنکه متحمل هزینه و ریسک زیادی جهت گسترش تجارت خود شود، در قالب قرارداد فرانچایز به فرد دیگری اجازه می‌دهد که با علامت تجاری و تجربه صاحب فرانچایز، کسب و کاری راه اندازی نموده و در برابر برخورداری از تجربه، تخصص و علامت تجاری ، مبالغی را به صاحب فرانچایز بپردازد. بدین ترتیب، بدون این‌که هزینه مالی قابل توجهی برای صاحب فرانچایز ایجاد شود، او می‌تواند کسب و کار و در نتیجه درآمد خود را افزایش دهد، که این یک معامله برد برد محسوب می‌شود. در برابر، امتیاز گیرنده نیز می‌تواند با استفاده از شهرت و تخصص و تجربه صاحب فرانچایز و بدون آنکه بخواهد کسب و کار خود را از صفر شروع کند، مسیر رسیدن به سود و جذب مشتریان خود را طی می‌کند. امروزه فرانچایز در ایالات متحده و بسیاری از کشور‌های جهان تبدیل به ابزار اصلی جهت توزیع کالا و خدمات شده است.
فرانچایز و همه چیز درباره آن
هنگامی که یک کسب و کار می‌خواهد سهم بازار یا محدوده جغرافیایی خود را با هزینه کم افزایش دهد، ممکن است محصول و نام تجاری خود را فرانچایز کند. فرنچایز یک سرمایه گذاری مشترک بین یک امتیاز دهنده و یک امتیاز گیرنده است. حق استفاده از نام و ایده خود را می‌فروشد. امتیاز گیرنده این حق را برای فروش کالاها یا خدمات تحت یک مدل تجاری و علامت تجاری موجود خریداری می‌کند.
فرانچایز یک راه محوی برای کارآفرینان (بخصوص صنعت رقابتی فست‌فود) برای راه‌اندازی یک کسب و کار است. یک مزیت بزرگ برای خرید حق امتیاز این است که شما به نام تجاری یک شرکت معتبر دسترسی دارید. شما دیگر نیازی به صرف منابع برای ارائه نام و محصول خود به مشتریان ندارید.مدل کسب و کار حق رای در ایالات متحده سابقه تاریخی دارد. این مفهوم به اواسط قرن نوزدهم بازمی‌گردد، زمانی که دو شرکت – شرکت ماشین برداشت مک کورمیک و شرکت I.M. Singer – سیستم‌های سازمانی، بازاریابی و توزیع را که به عنوان پیشگامان حق رای شناخته می‌شوند، گسترش دادند. این ساختارهای تجاری جدید در پاسخ به تولیدات با حجم بالا ایجاد شدند و به مک کورمیک و سینگر اجازه دادند تا ماشین‌های درو و چرخ خیاطی خود را به بازار داخلی در حال گسترش بفروشند.
فرانچایز امروزه بعنوان قالبی جهت فعالیت تجاری در بیش از ۱۲۰ صنعت مورد استفاده قرار گرفته و دامنه وسیعی از فعالیت های تجاری از جمله هتل داری، خدمات بهداشتی، خدمات مالی، مشاورین املاک، خدمات استخدام، و اعزام نیروی کار،رستوران داری و مراکز بدنسازی و غیره را در بر می‌گیرد. در این میان، بیشترین استفاده از این مدل تجاری در بخش رستوران انجام می‌پذیرد. در ایالات متحده صنعت رستوران نقش مهمی را در اقتصاد کشور ایفا نموده و موتور محرکه اقتصاد این کشور محسوب می‌شود.
"فرانچایز" یک مدل کسب و کار است که یک فرانچایزر (شخص یا شرکت مالک مدل کسب و کار) به اشخاص یا کسب و کارهای دیگر (فرانچایزی) اجازه می‌دهد تا بر اساس شرایط و قوانین مشخصی، نام و نماد تجاری، محصولات یا خدمات، و فرآیندهای کسب و کار او را به صورت مجاز و با پرداخت هزینه‌های معین، بهره‌مند کنند.
فرانچایز یک راه برای گسترش یک مدل کسب و کار موفق و شناخته‌شده به وسیله سایر افراد یا شرکت‌ها است. در این مدل، فرانچایزر (سرمایه‌گذار اصلی) حقوق استفاده از نام تجاری، محصولات، خدمات، سیستم‌ها، و دعم مدیریتی را به فرانچایزی‌ها انتقال می‌دهد. در مسیر راه اندازی فرانچایز باید مدیریت استراتژی، و رشد کسب و کار را نیز مدمنظر قرار داد.
به‌طور خلاصه، مراحل "صفر تا صد" در ایجاد یک فرانچایز ممکن است شامل موارد زیر باشد:
1. **انتخاب مدل کسب و کار:**
فرانچایزر باید یک مدل کسب و کار موفق را انتخاب کند که بتواند به راحتی تکرار شود و دارای عوامل تفاوت‌آفرین باشد.
2. **توسعه سیستم و نمادها:**
سیستم‌ها، فرآیندها، نام و نماد تجاری، و دیگر جوانب برند باید به طور دقیق توسعه داده شوند و به عنوان دارایی‌های مالکیت معنوی به فرانچایزی‌ها انتقال داده شوند.
3. **تدوین مستندات فرانچایز:**
ایجاد مستندات مربوط به قوانین، شرایط و ضوابط فرانچایز بسیار حیاتی است. این مستندات شامل مواردی نظیر قرارداد فرانچایز، دستورالعمل‌ها، و اطلاعات مدیریتی است.
4. **انتخاب فرانچایزی‌ها:**
فرانچایزر باید به دنبال انتخاب افراد یا کسب و کارهایی باشد که می‌خواهند به عنوان فرانچایزی اقدام به راه‌اندازی و مدیریت واحدهای فرانچایزی کنند.
5. **آموزش:**
آموزش به فرانچایزی‌ها در زمینه تشخیص تجارت، استفاده از سیستم‌ها و فرآیندها، و ارائه خدمات به مشتریان به صورت یکسان بسیار اهمیت دارد.
6. **پشتیبانی و مشاوره:**
فرانچایزر باید به فرانچایزی‌ها پشتیبانی و مشاوره مناسبی فراهم کند تا بهت
در حوزه رستوران، مهمترین و معروفترین فرانچایز، مک دونالد است. مک دونالد نه فقط در حوزه فست فود، بلکه بطور کلی نماینده مدل تجاری فرانچایز محسوب می‌گردد. با استفاده از این مدل تجاری می‌توان انواع محصولات و خدمات را به دست مشتریان در اقصی نقاط جهان رساند، به طوری که تمامی مشتریان در هر نقطه از جهان که باشند کیفیت مشترک و یکسانی را در تمامی محصولاتی که تحت برند یکسانی هستند، مشاهده می‌کنند. بدین ترتیب امروزه فرانچایز ابزار قدرتمندی است که به کمک آن شرکت‌ها می‌توانند به سهولت اقدام به بسط و گسترش فعالیت‌های خود کنند، بدون آنکه نیاز باشد تا شرکت صاحب برند مالکیت واحد های صنفی و عملیات صورت گرفته در آن را شخصا عهده دار باشد. و برای آنکه یک فعال تجاری بتواند واحد صنفی خود را به یک فرانچایز موفق تبدیل نماید، باید از نظر تجاری سه مولفه اساسی را در سیستم فرانچایز خود به وجود آورد: برند، سیستم سازی عملیاتی و سوم آموزش و پشتیبانی صاحب فرانچایز.
برند: در بر گیرنده علامت تجاری و علائم خدماتی، شمایل تجاری، دکور و تمامی مراحل غیر مادی می‌گردد که به ایجاد تقاضا در بین مخاطبین منتهی گردیده و به امتیاز گیرنده اجازه می‌دهد که در وهله نخست مشتریانی را بدست آورده و متقابلا موجب پای‌بندی و وفاداری مشتریان گردد.
سیستم عملیاتی: به عنوان عامل دوم وعده ادعایی از سوی صاحب برند را محقق کرده و به امتیاز گیرنده امکان می‌دهد تا با مشتری رابطه برقرار کرده و ایجاد وفاداری در مشتری را تداوم بخشد.
پشتیبانی و آموزش: تداوم پشتیبانی و آموزش به عنوان مورد سوم موتور محرکه رشد را فراهم کرده و به امتیاز گیرنده ابزارها و امکانات لازم جهت گسترش دامنه مشتریان و افزایش سهم خود از بازار را اعطا می‌کند.
راه اندازی فرانچایز برای سازمان به عنوان یک راهکار تجاری می‌تواند مزایای زیادی داشته باشد. در زیر تعدادی از این مزایا آورده شده است:
1- افزایش توسعه و گسترش سریع:
- با استفاده از مدل فرانچایز، یک سازمان می‌تواند به سرعت در مناطق مختلف و حتی در سراسر کشور یا جهان فعالیت خود را گسترش دهد. این امکان به سرمایه‌گذاران محلی فراهم می‌آید که به عنوان فرانچایزیز در زمینه فعالیت مشارکت دارند.
2. **کاهش ریسک مالی:**
- مدل فرانچایز به سازمان این امکان را می‌دهد که با کاهش ریسک مالی به تجارت‌های جدید وارد شود. فرانچایزیز معمولاً با استفاده از مدل کسب و کاری موجود و آزموده عمل می‌کنند.
3. **استفاده از تجربه و برند موفق:**
- سازمان می‌تواند از تجربیات مثبت و برند موفق خود برای جلب مشتریان در سایر مناطق بهره‌مند شود. این امر می‌تواند فرآیند جذب مشتری را تسهیل کند.
4. **اشتراک دانش و منابع:**
- فرانچایز معمولاً فرآیندهای کاری، دانش فنی، و منابع دیگر را با فرانچایزیزهای خود به اشتراک می‌گذارد. این امکان به سازمان فراهم می‌آید تا از دانش مشترک و بهینه‌سازی فرآیندها بهره‌مند شود.
5. **افزایش تعهد و مشارکت:**
- با ارائه فرصت به مشارکت‌کنندگان محلی به عنوان فرانچایزیز، تعهد و احساس مالکیت آنان به نسبت به موفقیت کل شبکه افزایش می‌یابد.
6. **پایین آوردن هزینه‌های بازاریابی:**
- فرانچایز معمولاً به سازمان این امکان را می‌دهد که از هزینه‌های بازاریابی به طور کلی کاسته و از استراتژی‌های تبلیغاتی مشترک استفاده کند.
به طور کلی، راه اندازی یک فرانچایز به سازمان این امکان را می‌دهد تا به بهره‌وری بیشتری از فرصت‌ها و منابع در بازارها و صنایع مختلف دست یابد و در عین حال ریسک‌های مرتبط با گسترش را کاهش دهد.
