این روزها دیگه نمیشه مثل قدیم سبک بازی‌ها رو از هم جدا کرد. بعضی وقتا جلوی نام بازی‌هایی که تو این دور و زمونه منتشر می‌شن نیم خط کلمات مختلف چیده شده. کلماتی که با دقّت بهشون میشه تو یک آن، چند تا سبک مختلف رو دید. بعضی بازیام هستن که جدا از سبک خودشون المان‌های بقیه‌ی سبک‌ها رو هم قرض میگیرن. برای این‌که بخوایم شناخت کافی از صنعت محبوبمون داشته باشیم لازمه سبک‌های مختلف بازی‌ها و ویژگی‌های هرکدومشونو بشناسیم.
یکی از قدیمی‌ترین سبک‌های بازیهای ویدئویی، سبک نقش‌آفرینیه که قدمتش حتی از خود بازیهای ویدئویی هم بیشتره. ریشه‌های این سبک رو باید توی دههی هفتاد میلادی و بازیهای نوشتاری و رومیزی جست و جو کرد که Dungeons & Dragons سرآمد این بازیهاست.
به طور کلّی سبک نقش‌آفرینی سبکیه که بازیکن با کنترل یک یا چند شخصیت وظیفه انجام ماموریتی رو در یک دنیای خیالی بر عهده داره. که این ماموریت معمولا تو اکثر بازی‌ها چیزی نیست جز نجات دنیا.
بازیهای کلاسیک سبک نقش‌آفرینی عمدتا سه ویژگی منحصر به فرد دارند.
بازیهای نقش‌آفرینی مدرن نسبت به همتایان کلاسکشون دچار یه سری تغییرات شدند. مبارزات نوبتی دیگه تو کمتر بازی نقش‌آفرینی دیده میشه. ولی تو خیلی موارد هنوز به ریشههاشون پایبندند.
حالا با هم چنتا از مهم‌ترین ویژگی‌های سبک نقش‌آفرینیو مرور می‌کنیم.
یکی از اصلیترین ویژگی‌های یک بازی نقش‌آفرینی، شکل خاص تعامل بازیکن با شخصیت اصلی بازیه. سه نوع ساخت شخصیت در بازیهای نقش‌آفرینی دیده میشه. در نوع اول بازیکن از صفر تا صد ساخت شخصیت رو به عهده داره. از جنسیت گرفته تا رنگ چشم و زخمهای روی بدن. در نوع دوم از بین چند شخصیت که توسّط بازی پیشنهاد میشه، بازیکن یکی رو می‌تونه انتخاب کنه. که معمولاً شخصیت‌های پیشنهادی از کلاسهای متفاوتی هستند. در نوع آخر بازیکن ملزم به انتخاب شخصیت ساخته شده توسط سازنده است ولی همچنان آزادی عمل در شخصی سازی ظاهر شخصیت وجود داره. مزیّتی که این نوع ساخت شخصیت نسبت به دو مدل قبل داره، روایت داستان بهتر و یکپارچهتره. دلیلشم اینه که داستان برای تنها یک شخصیت خاص روایت میشه. ولی اگر تعداد شخصیتها بیشتر باشه، یا ساخت شخصیت بر عهده بازیکن باشه، با توجّه به جنسیت و ظاهر مختلف هر شخصیت تیم نویسنده مجبور به نوشتن دهها خط دیالوگ بیشتر میشه. حالا فرض کنید کلاسها و نژادهای مختلفی هم توی بازی وجود داشته باشند. اون موقعست که روایت داستان برای هر شخصیت تو بسیاری ار موارد با بقیه شخصیتها فرق می‌کنه.
دسترسی به ویژگی‌های جدید یا تقویت قابلیتهای شخصیت اصلی توسط سازوکاری به نام نوار تجربه بدست میآد. با کسب امتیازات، یا همون XP از انجام یکسری ماموریت خاص، گشت‌و‌گذار در دنیای بازی و کشف آیتم‌های مختلف، نوار تجربه شروع به پر شدن می‌کنه که باعث ارتقای سطح یا Level Up شخصیت اصلی میشه.
اکثر بازیهای این سبک دارای یک پیشزمینه داستانیاند. یعنی داستان معمولا در یک دنیای خاص با تاریخی منحصر به فرد روایت میشه که تو بستر جغرافیای مخصوص خود بازی قرار داره. تو این دنیا شخصیتها ، قومیتها و حتی نژادهای مختلفی وجود دارند که نوع برخود بازیکن با این گروهها نقش تعیین کنندهای تو پیشروی و نوع روایت داستان داره.
یکی از نکات قابل توجه توی پیشزمینهی داستانی بازیهای نقش‌آفرینی اینه که اگه این عامل به درستی توی بازی پیاده بشه، می‌تونه اونو به یک فرانچایز تبدیل کنه و ساخت نسخههای متعددی از اون بازی رو تضمین کنه.
روایت داستان در این سبک بازی‌ها برای همه یکسان نیست و بسته به نوع انتخابهای هر بازیکن روایت برای اونا فرق می‌کنه. حتّی این انتخابها می‌تونه روی جهان بازی هم اثرگذار باشند.
شاید تو هیچ سبکی نشه اندازه سبک نقش‌آفرینی لذّت گشت‌و‌گذار توی یه محیط بزرگو حس کرد. گوشه کنار بازی پر از اتفاقای غیر قابل پیش‌بینیه. شخصیت‌های مختلفی که تو جاهای مختلف نقشه انتظار شمارو میکشن تا داستانشونو واسه شما تعریف کنن. جدا از داستان اصلی یکی از لذّت‌هایی که طرفداران این سبک همیشه دنبالشن، همین داستان‌های فرعیه که اونارو وارد یه چالش کوتاه ولی جذّاب می‌کنه.
گشت و گذار توی این دنیای ناشناخته، اکتشافاتی رو هم به همراه داره که بعضی وقتا این اکتشافات می‌تونه یه آیتم خاص باشه بعضی وقتام قسمتی از یه لباس. آیتم‌های بسیاری سرتاسر این دنیا موجوده ولی شخصیت اصلی یه تعداد محدودی از این آیتم‌ها رو می‌تونه به طور هم‌زمان با خودش حمل کنه. تو خیلی از بازیا این محدودیت به صورت وزن مشخص قابل حمل نشون داده میشه تو یه سریام به صورت تعداد آیتم مشخص.
نقش‌آفرینی سبکیه که به دلیل قدمت زیادش، گستردگی و زیرسبک‌های فراوونی داره. لازمه‌ی شناخت کامل همه‌ی این زیرسبک‌ها ساخت یه آیتم خیلی طولانی‌تر و پروپیمون‌تره ولی اگه بخوایم توی چنتا جمله‌ی کوتاه سبک نقش‌آفرینیو تعریف کنیم می‌تونیم بگیم توی این سبک مهم‌ترین نکته، نقشیه که بازی می‌کنیم. نقشی که بازی کردنش به ما محوّل شده و مائیم که تصمیم می‌گیریم چجوری اونو ایفا کنیم.
پی‌نوشت : این نوشته قبلاً در قسمت سومِ سری جدید برنامه "کافه بازی" در تاریخ ۹۸/۹/۱۴ پخش شده.
