اگر ابزار اصلی کار شما هم رایانه است و روزانه ساعت‌ها به صفحه‌نمایش خیره می‌شوید، حتماً بعد چند ساعت با احساس خستگی چشم‌های‌تان مواجه شده‌اید. علی‌رغم این‌که روزانه شاید چند میلیارد نفر کمابیش با این مشکل مواجه می‌شوند، خود سیستم‌عامل ویندوز امکاناتی برای کاهش این مشکل ندارد. نرم‌افزارهای بهداشت چشم و یادآور نرمش هم بسیار کم‌یاب و ناشناخته هستند. در ادامه با معرفی دو نرم‌افزار رایگان تجربهٔ خودم رو در این زمینه به اشتراک می‌گذارم.
۱- نرم‌افزار f.lux برای افزایش نور زرد و کاهش نور آبی صفحه‌نمایش:
همان‌طور که احتمالاً می‌دانید غلبهٔ نور آبی در ترکیب رنگ‌های صفحه‌های نمایش، باعث فشار به شبکیهٔ چشم‌های‌تان می‌شود. آبی آسمان و دریا هم از نور آبی است. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که نور آبی می‌تواند هشیاری را بیفزاید؛ حافظه را بهبود دهد؛ و توانمندی‌های شناختی ما را بهتر کند. اما نور آبی طول‌موج کم‌تر و انرژی بیش‌تری دارد. مسأله این است که اجزای چشم نور آبی را خیلی کم‌تر فیلتر می‌کنند؛ بنابراین نور آبی زیادی (نسبت به بقیهٔ نورها) به شبکیه می‌رسد. این شدت نور می‌تواند سلول‌های بینایی را تخریب کند (مشابه وضعیت دژنراسیون ماکولا، که به‌طور طبیعی با افزایش سن افزایش می‌یابد و می‌تواند باعث نابینایی شود). اگر از لنزهای تماسی استفاده می‌کنید، این اثر حتی می‌تواند شدیدتر شود. در کوتاه‌مدت اما نور آبی «خستگی چشم» (eye strain) را بیش‌تر می‌کند. از نشانه‌های آن، خستگی، درد اطراف چشم‌ها و تاری دید است.
بعضی گوشی‌های تلفن‌همراه (مانند Samsung Galaxy S) خود فیلتر نور آبی دارند. اگر این فیلتر روشن باشد، با نگاه به صفحه متوجه زردتر بودن تصاویر آن می‌شویم. البته کمی بعد کامل به آن عادت می‌کنید و اصلاً متوجه نمی‌شویم! در سیستم‌های ویندوز اما می‌توانید از نرم افزار f.lux استفاده کنید. این نرم‌افزار براساس موقعیت جغرافیایی شما، زمان غروب آفتاب را متوجه می‌شود. یعنی نه‌تنها نور آبی را کم و نور زرد را می‌افزاید، بلکه تعادل آن را براساس نوع و شدت نور محیط تنظیم می‌کند. گزینه‌هایی هم برای تنظیم نوع نور اتاق بعد غروب دارد. همین‌طور هنگام دیدن فیلم، بازی ویدئویی و غیره می‌توانید آن را غیرفعال کنید. بعد نصب و تنظیم نرم‌افزار، حتی یادتان خواهد رفت که چنین نرم‌افزاری روی رایانهٔ شما اجرا می‌شود. نرم‌افزار f.lux را به‌رایگان می‌توانید از سایت آن دریافت کنید:
۲- نرم‌افزار EyeLeo برای یادآوری نرمش چشم:
اگر بسیار گرم کارتان می‌شوید و یادتان می‌رود هر از چندی چشم از رایانه‌تان بردارید و یا چند قدمی بزنید، نرم‌افزار بی‌پیرایهٔ EyeLeo بسیار می‌تواند کمک کند. این نرم‌افزار در بازه‌های زمانی معین برای چشم‌تان نرمش‌های مختلفی را پیشنهاد می‌دهد. همین‌طور در بازه‌هایی طولانی پیشنهاد برخاستن و چند قدم زدن را می‌دهد. البته همهٔ این بازه‌ها قابل تنظیم است. نسخهٔ ۱٫۳ این نرم‌افزار را از پیوند زیر دریافت کنید:
http://eyeleo.com/files/EyeLeo_Installer_1.3.exe
نکته: متأسفانه نسخهٔ ۱٫۳۴ این نرم‌افزار دچار اشکال است و سیستم‌های ویندوز ۱۰ را بسیار کند می‌کند. بنابراین من نسخهٔ ۱٫۳ را پیشنهاد می‌دهم.
تذکر دوستانه: اگر در جلسه‌های رسمی از لپ‌تاپ‌تان برای ارائه استفاده می‌کنید، شاید بهتر باشه قبل جلسه‌های رسمی، EyeLeo رو غیرفعال کنید، که وسط جلسه، ظاهر شدن یک پلنگ خنده‌دار روی صفحه، رسواتون نکنه!
