فرمول یک، اوج هیجان ورزش اتومبیلرانی جهان، تنها به سرعت و هیجان پیستها محدود نمیشود. در پشت این صحنه پرهیاهو، سیستم امتیازدهی در فرمول یک با سازوکاری دقیق و حسابشده وجود دارد که سرنوشت قهرمانی جهان رانندگان و تیمها را تعیین میکند. این سیستم پیچیده، اما منظم، انگیزه اصلی رقابت در طول یک فصل طولانی است. در این مطلب به بررسی کامل نحوه امتیازدهی فرمول یک میپردازیم و به تمام سؤالاتی که در ذهن شماست، پاسخ خواهیم داد. حتما در ادامه با ما همراه باشید.
پیش از هر چیزی، باید بدانید که در حال حاضر دو نوع رویداد امتیازدهی در تقویم مسابقات وجود دارد؛ مسابقه اصلی (Grand Prix) و مسابقات اسپرینت (Sprint). در ادامه، درباره این دو روش امتیازدهی، اطلاعات بیشتری ارائه خواهیم کرد:
نحوه محاسبه امتیاز در فرمول یک در مسابقه اصلی به شیوه نسبتا سادهای صورت میگیرد؛ امتیازها به ۱۰راننده اول خط پایان میرسد. چند امتیاز به نفر اول فرمول یک داده میشود؟ ۲۵ امتیاز! به بیان دقیقتر، امتیاز جایگاهها در فرمول یک از نفر اول تا دهم به ترتیب ۲۵، ۱۸، ۱۵، ۱۲، ۱۰، ۸، ۶، ۴، ۲ و ۱ است.
علاوه بر این، یک امتیاز اضافی نیز برای رانندهای که سریعترین دور در فرمول یک را بهنام خود ثبت کند، در نظر گرفته میشود. شرط کسب امتیاز سریعترین دور در فرمول یک این است که راننده جزو ده نفر اولی باشد که از خط پایان عبور کرده است. چنین قانونی از اعطای این امتیاز به تیمهایی که صرفا برای کسب آن وارد مسابقه شدهاند، جلوگیری میکند.
بیشتر بخوانید: اصطلاحات فرمول یک
مسابقات اسپرینت از مسابقه اصلی کوتاهتر و پرهیجانتر است و امتیازهای کمتری دارد. ولی تفاوت امتیاز مسابقه و اسپیرینت در F1 چیست؟ در اسپرینت، تنها ۸ راننده اول مستحق کسب امتیاز8-1 هستند.
مسابقه اسپرینت معمولا در روز شنبه برگزار میشود و برنامهریزی مسابقه اصلی را در روز یکشنبه تحت تأثیر قرار نمیدهد. این مسابقات برای افزودن هیجان بیشتر به برخی از پیستهای مسابقه فرمول یک به برنامه اضافه شدهاند.
رقابت در فرمول یک نهتنها بین رانندهها، بلکه بین سازندگان است. در این مفهوم پرسشهای مهمی به وجود میآید؛ امتیاز Constructors در فرمول یک چیست؟ و امتیاز تیمی فرمول یک چطور حساب میشود؟
در سیستم امتیازدهی در فرمول یک، امتیاز Constructors با امتیاز تیمی مرتبط است. امتیازهای دو راننده یک تیم در هر مسابقه باهم جمع شده و بهعنوان امتیاز تیم ثبت میشود. برای مثال، اگر راننده اول تیم مرسدس اول شود (۲۵ امتیاز) و راننده دوم آن سوم شود (۱۵ امتیاز)، مرسدس در آن مسابقه ۴۰ امتیاز کسب میکند. امتیاز رانندهها در فرمول یک تعیینکننده ردهبندی قهرمانی سازندگان است.
بیشتر بخوانید: انواع پیستهای مسابقه فرمول یک
سیستم امتیازدهی در F1 بر چه اساسی است؟ رسیدن به خط پایان! اما همیشه اوضاع به این سادگی نیست. اگر شرایط خاصی بهجود آید، سیستم امتیازدهی در فرمول یک چگونه عمل میکند؟ اگر راننده مسابقه را تمام نکند، امتیاز میگیرد؟ اگر مسابقه به خاطر باران یا تصادف متوقف شود، تلاش رانندگان بیثمر میماند؟
قبل از هر چیزی باید بگوییم که راننده تنها در صورتی امتیاز کسب میکند که حداقل ۹۰ درصد از مسافت مسابقه اصلی را طی کرده باشد. نحوه محاسبه امتیاز در بارندگی یا تصادف نیز به این صورت است: اگر مسابقه بهدلیل شرایط جوی یا حوادث جدی تا پیش از رسیدن به ۷۵ درصد مسافت برنامهریزیشده متوقف شود، اما حداقل دو دور کامل پشت سر گذاشته شده باشد، امتیازدهی در مسابقه نیمهتمام بهصورت نصف اعمال خواهد شد.
در این حالت، امتیازهای کامل به ۱۰ راننده اول تعلق نمیگیرد، بلکه تنها به ۵ راننده نخست و با نصف امتیازهای معمول داده میشود (مثلا ۱۲.۵ امتیاز برای جایگاه اول). این قانون برای اطمینان از انصاف در شرایط غیرعادی است. اگر مسابقه کمتر از دو دور کامل داشته باشد، هیچ امتیازی اعطا نمیشود.
در سیستم امتیازدهی در فرمول یک باید به این نکته مهم اشاره کنیم که اگر رانندهای پس از پایان مسابقه به دلیل تخلف رد صلاحیت شود، امتیازی کسب نمیکند و جایگاه او به راننده بعدی واگذار میشود. این نکته جزو قوانین اصلی مسابقات F1 است.
تاریخچه سیستم امتیازدهی در فرمول یک نشاندهنده تکامل این ورزش است. اولین سیستم در سال ۱۹۵۰ معرفی شد که تنها به ۵ راننده اول امتیاز میداد و جایگاه اول تنها ۸ امتیاز داشت. این سیستم در طول دههها بارها رنگ تغییر به خود دیده است. از مهمترین تغییرات امتیازدهی فرمول یک در سالهای اخیر میتوانیم به مواردی مثل افزایش امتیاز جایگاه اول به ۲۵ در سال ۲۰۱۰، افزودن امتیاز برای سریعترین دور در سال ۲۰۱۹ و معرفی مسابقات اسپرینت و سیستم امتیازدهی جداگانه برای آن در سال ۲۰۲۱ اشاره کرد.
درنهایت، قهرمان جهان در فرمول یک، بر اساس مجموع امتیازهای کسبشده توسط یک راننده و یک تیم در طول فصل تعیین میشود. راننده و تیمی که در پایان فصل بیشترین مجموع امتیاز را داشته باشد، بهترتیب عنوان قهرمان جهان رانندگان و قهرمان جهان سازندگان را کسب میکنند.
در این مطلب، سعی کردیم به این سوال که سیستم امتیازدهی در مسابقات فرمول یک چگونه است، پاسخ دهیم. همانطور که دیدیم، این سیستم چارچوبی منسجم دارد که هیجان رقابت در سطوح مختلف را به بالاترین حد خود میرساند. این سیستم تضمین میکند که در هر مسابقه، از خط شروع تا پرچمهای شطرنجی پایانی، هر جایگاه ارزش جنگیدن دارد.
نخستین مسابقه فرمول ۱ در سال ۱۹۵۰ برگزار شد.
هر مسابقه گرندپری در آخر هفته برگزار میشود و تا سه روز طول میکشد.
اولین قهرمان فرمول یک گاسیپو نینو فارینا نام دارد، ولی مایکل شوماخر مشهورترین راننده فرمول یک در جهان است.
سیستم فعلی امتیازدهی فرمول یک از سال ۲۰۱۰ بهتصویب رسیده است و از آن زمان اجرا میشود.
