آواز و خوانندگی فقط این نیست که میکروفون در دست بگیرید و اشعاری را بخوانید، خوانندگان موفق با چیره شدن بر تنفس دیافراگمی صدای خود را همیشگی می‌کنند. تنفس دیافراگمی موجب کیفیت صدای بالاتر و طول عمر حنجره می‌گردد. از این رو دیافراگم در آواز و خوانندگی نقش مهمی را ایفا می‌کند، به همین دلیل در این مقاله به بررسی دیافراگم و نحوه تنفس دیافراگمی می‌پردازیم.
دیافراگم
ماهیچه دیافراگم که در زیر ریه واقع گردیده، یکی از مهمترین عضلات جسمانی است که تأثیر فراوانی بر فرآیند تنفس دارد. در حقیقیت دیافراگم مابین قفسه سینه و شکم قرار دارد و زمانی که منقبض می‌شود، هوا را جذب ریه می‌کند، همچنین به خارج شدن سریع هوای دی‌اکسیدکربن‌دار از ریه کمک می‌کند.
با انقباض ماهیچه دیافراگم، شاهد افزایش حجم قفسه سینه هستیم، در نتیجه فشار داخل ریه‌ها کم می‌شود، به همین دلیل هوای دارای اکسیژن به داخل ریه می‌رود. علاوه بر این به هنگام انبساط ماهیچه دیافراگم با کاهش حجم قفسه سینه مواجه می‌شود، بنابراین فشار داخل ریه زیاد می‌گردد و باعث می‌شود تا هوای دارای دی‌اکسیدکربن از ریه بیرون برود.
یکی از راه‌های آسان جهت بهبود عملکرد دیافراگم و زیاد شدن تحمل فیزیکی بدن، تمرینات تنفسی است. تمریناتی همچون تنفس صحیح و تنفس بطنی می‌تواند عملکرد ماهیچه دیافراگم را بهبود ببخشد. خوانندگان برای آن که کیفیت صدای خود را بهتر کنند باید به هنگام آواز و خوانندگی از تنفس صحیح استفاده کنند.
تنفس صحیح یعنی کل حجم ریه برای تنفس استفاده شود و نفس کشیدن محدود به فضای بالای ریه نگردد. بدین ترتیب به هنگام آواز و خوانندگی، باید از تکنیک‌های تنفس دیافراگمی استفاده شود، تنفس دیافراگمی یعنی به هنگام آواز دیافراگم به پایین فشار داده می‌شود تا حجم هوای بیشتری وارد ریه گردد.
رسیدن به تنفس دیافراگمی با تمرین کردن به راحتی میسر می‌شود و خوانندگان با تسلط بر این تنفس به صدای پایدار و قوی دست می‌یابند، بنابراین در مدت طولانی‌تری بدون حس خستگی می‌توانند به آوازخوانی بپردازند. علاوه بر این تنفس دیافراگمی می‌تواند انسان را به آرامش و پایداری روحی برساند و این تنفس تاثیر فراوانی در رفع تنش‌های روحی می‌گذارد.
نقش و اهمیت دیافراگم در آواز
تنفس دیافراگمی یکی از عوامل موثر بر کیفیت صدای آواز است. بنابراین باید از طریق تمرین به تقویت دیافراگم پرداخت، چرا که قوی شدن این عضله موجب تنفس بهتر و صدای باکیفیت‌تر خوانندگان می‌شود. خوانندگان ماهر تسلط خوبی بر کنترل صدای خود دارند، بنابراین تنفس دیافراگمی به خوانندگان کمک می‌کند تا بتوانند به خوبی بالا یا پایین شدن صدایشان را مدیریت کنند و آن را به مسیر درستی هدایت نمایند و از طریق این تنفس صدای پرقدرتی تولید کنند.
از این رو خوانندگانی که صدای قوی‌تری دارند، می‌توانند به راحتی به اجرای قطعات سخت‌تری بپردازند.
زمانی که افراد تکنیک‌های تنفس دیافراگمی را تمرین می‌کنند، علاوه بر کسب مهارت نفس‌گیری بهتر به آرامش بیشتری در حین خواندن آواز دست می‌یابند، از این رو برخورداری از تنفس دیافراگمی در آواز بسیار مهم است و موجب تنفس باکیفیت و قوی در آواز می‌گردد.
تنفس دیافراگمی از چندین جهت به نفس گیری خوانندگان کمک می‌کند، همان طور که می‌دانیم شکم و عضله دیافراگم از قابلیت ارتجاعی برخوردار هستند، به همین دلیل به هنگام دم دیافراگم و ریه به سمت پایین می‌روند و حجم بیشتری از هوا داخل ریه وارد می‌گردد، اما به هنگام تنفس سینه‌ای ریه کمی به حالت پایین می‌رود و افزایش حجم کمی برای ذخیره‌سازی اکسیژن در ریه ایجاد می‌شود.
پس در تنفس دیافراگمی ذخیره هوای اکسیژن‌دار بیشتری در ریه صورت می‌گیرد، به همین دلیل می‌توان گفت نقش تنفس دیافراگمی در نفس گیری برای خوانندگان قابل چشم‌پوشی نیست و بسیار اهمیت دارد.
برای شرکت در کلاس آواز کلیک کنید
علاوه بر این دیافراگم عضله‌ای با قابلیت ارتجاع و ارتعاش است، بنابراین با استفاده از تنفس دیافراگمی ویبره‌ها و تحریرها به خوبی شکل می‌گیرند. بنابراین استفاده از تنفس دیافراگمی در خوانندگی موجب می‌شود تا دیافراگم عهده‌دار کنترل هوای لازم جهت ارتعاش تارهای صوتی برای ادای بسیاری از ویبره‌ها و تحریرها گردد، بدین ترتیب با این تنفس بر روی تارهای صوتی کمترین میزان فشار وارد می‌شود.
بنابراین در حالت کلی می‌توان گفت مدیریت هوای ذخیره شده در ریه در تنفس دیافراگمی بسیار راحت‌تر از تنفس سینه‌ای است.
همچنین دیافراگم نفس ثابت و یکنواختی ایجاد می‌کند، با توجه به این که آوازخوانی نیاز به صدای رسا و بلندی دارد و صدای ضعیف و بی‌جان برای آواز و خوانندگی مناسب نیست، از این رو تنفس دیافراگمی در خوانندگی موجب می‌شود تا افراد صدای واضح و بلندی بدست آورند.
بسیاری از خوانندگان در اجراهای زنده دچار استرس می‌شوند، به همین دلیل صدایشان دچار لرزش می‌گردد، در این حالت چیزی که به آنها می‌تواند کمک کند، همین تنفس صحیح و دیافراگمی است.
تنفس سینه‌ای یکی از عادات روزانه همه افراد است، که تغییر آن کار دشواری می‌باشد. از آنجای که افراد در ۲۴ ساعت شبانه روز از تنفس سینه‌ای استفاده می‌کنند و اکنون درصدد تغییر این عادت خود هستند. شاید ابتدا تبدیل کردن تنفس سینه‌ای به تنفس دیافراگمی کاری سخت باشد، اما اگر در طی روز تنها چند دقیقه به انجام تنفس دیافراگمی بپردازند، می‌توانند طی یک دوره پنجاه روزه برای همیشه تنفسشان را دیافراگمی کنند. حال به آموزش دوره‌ها جهت تبدیل تنفس سینه‌ای به تنفس دیافراگمی می‌پردازیم.
دوره اول: در این دوره به مدت ده روز تنها پنج دقیقه، به صورت طاق باز و به پشت بخوابید، اکنون زانوها را خم کرده، به طوری که کف پاها بر روی زمین قرار گیرد. اکنون تنفس شما به صورت دیافراگمی انجام می‌شود، با تکرار این کار بدون آنکه متوجه شوید عضله دیافراگم شما تقویت می‌گردد.
دوره دوم: در دوره ده روزه دوم، دوباره طاق باز بخوابید، اما زانوهایتان را دیگر خم نکنید، حال به مدت پنج دقیقه به طور روزانه و به صورت ارادی تنفس کنید، سعی نماید دم سریع داشته باشید و بازدم شما طولانی‌تر گردد.
دوره چهارم: اکنون زمان تمرینات روزانه قبل را از پنج دقیقه به ده دقیقه ارتقاء دهید. نباید به یکباره این افزایش زمان انجام گردد، بلکه در طی دوره‌های قبلی و کم کم تایم را طولانی‌تر نمایید. همچنین علاوه بر افزایش زمان، سعی کنید با صدای بلند جملات و اشعار را در حین بازدم بیان کنید، به عبارتی یک نفس خواندن با صدای بلند را تمرین کنید.
دوره پنجم: در ده روز پنجم و آخرین دوره هم به مدت ده دقیقه به گفتن اشعار با صدای بلند به هنگام بازدم بپردازید، سپس به مدت پنج دقیقه بر روی شکمتان یک شی سفت و سنگین همانند یک کیف یا کتاب قطور قرار دهید. به هنگام بازدم این شی از روی شکم شما سر می‌خورد، اما شما باید با سفت کردن شکمتان مانع از افتادن شی گردید. زمان این تمرین در کل پانزده دقیقه است که به طور روزانه باید جهت تقویت پرده دیافراگم انجام پذیرد.
تمرین برای انجام تنفس دیافراگمی
انسان‌ها در دوران نوزادی به صورت دیافراگمی نفس می‌کشیدند، اما بسیاری از افراد این نوع نفس کشیدن را در بزرگسالی فراموش می‌کنند. می‌توان با انجام تمرینات درست، شیوه صحیح تنفس دیافراگمی را آموخت و آن را جایگزین تنفس سینه‌ای کرد. در ادامه چند نمونه تمرین برای انجام تنفس دیافراگمی را بیان می‌کنیم:
تمرین اول: به مدت ده دقیقه به پشت دراز بکشید و کف یک دست خود را روی سینه و دیگری را روی شکم بگذارید. اکنون سعی کنید نفس کشیدن را به جای سینه از شکم انجام دهید، به طوری که سه ثانیه دم و سه ثانیه عمل بازدم طول بکشد.
تمرین سوم: برای این تمرین کمرتان را رو به پایین خم نمایید، طوری که دست و بدن شما به آویزانی عروسک خیمه شب بازی گردد. اکنون چند تنفس انجام دهید و دوباره صاف بایستید. البته نباید به یکباره بلند شوید و بایستید، بلکه کم کم باید مهره‌های کمرتان را روی هم بگذارید.
تمرین چهارم: در این تمرین هوا را همانند سوپ به داخل دهان هورت می‌کشیم، مدت زمان هورت کشیدن هوا به داخل دهان باید یک تا دو ثانیه باشد، دیافراگم با این تمرین دچار شوک می‌شود و کم کم فعال می‌گردد.
تمرین پنجم: به فضای آرامی بروید و از طریق بینی چند نفس عمیق بکشید، همین طور که به داخل نفس می‌کشید، دستانتان را بالا ببرید تا عضلات دست‌هایتان برای چند ثانیه کش بیاید.
جمع بندی
تنفس دیافراگم تاثیر فراوانی بر عملکرد تنفسی، کاهش اضطراب و استرس افراد دارد. همچنین منجر به افزایش کیفیت صدای آواز می‌گردد، به همین دلیل بسیاری از خوانندگان برای داشتن صدای بلندتر و رساتر از این نوع تنفس استفاده می‌کنند. می‌توان با تمرین و تکرار تسلط لازم را بر تنفس دیافراگمی بدست آورد و تبدیل به خواننده حرفه‌ای شد.
منبع مقاله: سایت آوای روح نواز
