برخی از اعمال هستند که اگر انسان آن ها را انجام دهد، موجب ترفیع درجات او میگردد؛ امّا ترک آن ها به اصل انسانیت او لطمه ای وارد نمیکند؛ امّا برخی اعمال هستند که اگر ترک شوند، چیزی از وجود انسان کم می شود که دیگر قابل جبران نیست و او را از مرتبه ی انسانیت خارج می کند؛ لذا خدای متعال برای این دسته از اعمال با قرار دادن فرصت قضاء کردن، زمینه را برای جبران آنچه از دست رفته، آماده ساخته است. از جمله این اعمال نماز شب و تلاوت و انس با قرآن کریم است.
درجات و مقامات انسان، با درجات و مراتب قرآن تناسب و تناظر دارد و کمال انسان به میزانی محقق می شود که قرآن را در وجود خویش پیاده کرده باشد. لذا امیرالمومنین (علیه السلام) فرمود: «إنَّ دَرَجاتِ الجَنَّةِ على قَدرِ عَدَدِ آياتِ القرآنِ فيقالُ لقارِئ القرآنِ : اِقرَأْ و َارْقَ.» مراتب و درجات بهشت که همان مراتب کمال حقیقی انسان است، متناظر با آیات قرآن است و وقتی قیامت بر پا میشود به قاری حقیقی قرآن گفته می شود که بخوان و بالا برو!
امام باقر (علیه السلام) به نقل از رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمودند: «کسی که در هنگام شب، ده آیه از آیات قرآن را تلاوت کند، جزء غافلان نوشته نخواهد شد. و هر کس پنجاه آیه را بخواند، از ذاکران نوشته خواهد شد و کسی که صد آیه از این کتاب نورانی را قرائت کند، در زمره فرمانبرداران حضرت حق ثبت خواهد شد و هر کس دویست آیه از آیات قرآن کریم را بخواند، نامش در میان اهل خشوع نوشته خواهد شد. و هرکس سیصد آیه از آیات قرآن را بخواند، از رستگاران نوشته خواهد شد. و هر کس پانصد آیه از آیات قرآن را بخواند، در گروه مجتهدان و جهادگران نوشته خواهد شد.»
این خود یک سیر و سلوک است. این روایت بیانگر این است که مراتب این سلوک تدریجی است و کم کم انسان باید خودش را با انسان انس دهد. همچنین نشان می دهد که قرائت هر میزان از آیات، اتحاد با آن آیات را برای انسان به ارمغان می آورد و این حقیقتی است که در درون انسان پیاده می شود.
در روایات ما در مورد کسی که قرآن را ختم می کند و دوباره به این کار اهتمام می ورزد، تعبیر زیبا و لطیف (حال مرتحل) به کار رفته است. در یک روایت، راوی از امام سجاد (علیه السلام) سوال می کند که برترین اعمال چیست؟ حضرت در پاسخ می فرمایند:«حال مرتحل» یعنی کسی که قرآن را باز کند و خواندنش را آغاز کند و به پایان برساند؛ پس هرگاه به اول قرآن بازمیگردد، به آخرش کوچ کند.
بزرگان همواره بر این نکته نیز تاکید کرده اند که هر چند خواندن سوره هایی همچون یس و واقعه و ... به صورت مداوم، فواید بسیاری دارد؛ امّا در کنار آن قرائت روزانه بهتر است به صورت ترتیبی باشد به گونه ای که هر چندوقت یکبار یک ختم قرآن صورت گیرد؛ زیرا هر آیه ای از قرآن کریم، متصل به خزائنی است و برای انسان برکات خاصه ای دارد که با قرائت آن، از آن برکات خاصه، بهرمند میگردد.
التماس دعا.
