امروز در گشت و گذاری که در میدان نقش جهان داشتم، فرصتی دست داد تا با یکی از هنرمندان خلاق مینیاتور استاد حسین شاهی گفتگویی داشته باشم. آقای شاهی روی برگ درختان مینیاتور می‌کشند که همین وجه تمایز هنر ایشان با سایر هنرمندان است و با وجود اینکه نخواستند از رمز و راز هنر خودشان برای من بگویند اما اعلام کردند که به زودی شیوه‌ی فراوری برگ را منتشر خواهند کرد و اگر حمایت شوند، همین امروز این کار را می‌کنند. استاد شاهی گفتگوهای زیادی با رسانه‌های مختلف و بزرگ داشته‌اند و اگر این گفتگو را منتشر می‌کنم به خاطر اعتقادی است که به نوشتن و خالی نبودن عریضه دارم :)
جناب شاهی اگر ممکن است در مورد کاری که انجام می‌دهید، بفرمایید...
من حسین شاهی با سابقه‌ی 44 سال نقاشی ایرانی، مینیاتور هستم. سال 94 برای اولین بار در ایران و جهان تابلو برگ، مینیاتور ایران روی برگ درختان را ابداع کردم که مورد استقبال توریست‌های ایرانی و خارجی قرار گرفت.
شما قبل از کار بر روی برگ روی استخوان کار می‌کردید؟
من چون مخالف کشتار حیوانات برای خوردن گوشت‌شان هستم، هیچوقت روی استخوان کار نکردم. روی بوم، روی فیبر مخصوص نقاشی، مقوا و کاغذ کار کردم.
ایده‌ی کار بر روی برگ از کجا آمد؟
به سال 55 برمی‌گردد که من برای مدت دو ماه سفری به هندوستان داشتم و در کشمیر دیدم که یک سری از نقاشان کشمیری روی برگ درختان، البته یک نوع برگ خاص و آن هم نیلوفر آبی، نقاشی سنتی خودشان را می‌کشند. یک نوع نقاشی بومی از زندگی روستاییان که آن هم داخل یک کاور قرار می‌گرفت و مورد استقبال بود. ولی وقتی دست روی این نقاشی‌ها بکشید، چون رنگ‌ها پودری هستند، کاملا به دست می‌چسبد ولی در پشت شیشه یا کاور ماندگاری دارد. از آن زمان در ذهنم بود تا اینکه در سال 94 یک مرتبه به فکرم رسید که چون در زمینه‌ی مینیاتور کار من پخته شده است، حالا مینیاتور برگ را پیاده کنم.
این فاصله از سال 55 تا 94 به خاطر چی بود؟
فاصله‌اش به خاطر این بود که من باید مینیاتور را یاد می‌گرفتم، ابتدای کارم بود، من در تابستان‌ها در اصفهان مشق می‌کردم ولی کار من به عنوان حرفه‌ای از سال 60 شروع شد. کسی که بخواهد مینیاتور کار کند، باید 20 تا 30 سال کار کند تا به درجه‌ی استادی برسد. یک سبک خاصی را ارائه دهد و وقتی امضا می‌کند، امضایش ارزش داشته باشد.
روش نگهداری و مومیایی این برگ‌ها را خودتان یاد گرفتید یا حاصل سفرتان به هندوستان بود؟
نه خودم یاد گرفتم. وقتی دیدم رنگ‌های آنها پودر می‌شود در اثر آزمون و خطاهای زیاد این روش را روی برگ پیاده کردم و این یک مومیایی مدرن است. هفت مرحله فراوری برگ انجام می‌شود، سه مرحله قبل از نقاشی و چهار مرحله بعد از نقاشی که باعث می‌شود هیچگونه اتفاقی برای این برگ نیفتد.
مایل هستید در مورد روش مومیایی برگ توضیح بدید؟
نه آن را نمی‌توانم بگویم. اصفهان شهری است که اگر یک ابداعی را انجام دادید، قبل از اذان صبح فردا روی دست شما می‌آیند. چون اصفهانی‌ها کنجکاو هستند و در کار ابداع زرنگ‌اند. ولی در این مدت 5 سال که من مشغول این کار هستم، کسی هنوز نتوانسته است، فراوری برگ را پیاده کند. البته من این را به ثبت وزارت فرهنگ و ارشاد هم رسانده‌ام و یک رشته به شهر صنایع دستی جهان اضافه کرده‌ام.
مشتریان کار شما با مشتریان سایر آثار مینیاتور فرق دارند؟
نه مشتریان فرقی ندارند. مشتریان وقتی ببینند مینیاتور روی برگ انجام شده است، هم ایرانی و هم خارجی برای‌شان جذابیت دارد و آن جذابیت باعث می‌شود خرید کنند.
در این مدت مورد حمایت هم قرار گرفتید؟
تلویزیون اصفهان یک فیلم مستند از من ساخت و دو دقیقه و چهل ثانیه‌اش را در خبر گذاشت. بلافاصله استان‌های دیگر هم آن را در خبر گذاشتند. تهران، شبکه یک و فردای آن هم بی‌بی‌سی نشان داد به عنوان اینکه یک اصفهانی برای اولین بار تابلو برگ را ابداع کرده است. بعد از آن شبکه‌ی دو "زنده باد زندگی" دعوت شدم. البته یادآوری می‌کنم که من این کار را با همسرم انجام می‌دهم.
پس کار شما همه جا معرفی شده است؟
بله می‌شود گفت جهانی شده است.
نمایشگاه هم برگزار کرده‌اید؟
سه بار در نمایشگاه بین‌المللی تهران بودم، زاهدان، قزوین، زنجان، اراک و بیشتر استان‌های ایران... بندرعباس... نمایشگاه داشته ام که مورد استقبال قرار گرفته است. یک نمایشگاه خصوصی در تفلیس گرجستان به مدت یک ماه داشته‌ام که آنجا هم مورد استقبال قرار گرفته است.
الان اگر کسی بخواهد به سبک شما وارد این رشته شود، می‌تواند موفق شود؟
همه مینیاتور را بلدند، منتها ویژگی اصلی کار من مینیاتور روی برگ و فراوری برگ است که آن را هم در آینده‌ای نه چندان دور در تلگرام، اینستاگرام و سایت خودم ارائه می‌دهم تا کسانی که علاقمند هستند، مومیایی برگ را یاد بگیرند. اما اگر عمر من اجازه نداد، یک نفر هست که اطلاعات لازم را در اینستاگرام، تلگرام و سایت وارد کند تا دیگران بتوانند استفاده کنند.
پس شما مشکلی برای انتقال دانش و تجربه ندارید؟
نه، ما نمی‌خواهیم این اطلاعات را با خودمان از دنیا ببریم. فعلا به خاطر مسائل مادی چند سالی این دانش را انتقال نمی‌دهیم. ولی بعد گفته می‌شود تا همه کار کنند. من آن روز را خواهم دید که هر توریستی که وارد اصفهان می‌شود با خودش یک تابلو برگ ببرد و این نویدی برای یکتا پرستی، توحید و صلح جهانی باشد.
شرایط اینقدر سخت است که به خاطر مسائل مالی نمی‌توانید دانش و تجربه خودتان را انتقال دهید؟
بله. کسی که ابداعی انجام می‌دهد ابتدا باید پول جذب کند. امروز در جهان ما پول حرف اول را می‌زند و هنر در کنار ثروت می‌تواند ادامه دهد.
سازمان میراث فرهنگی نتوانسته در این زمینه شما را حمایت کند؟
میراث فرهنگی من را برای نمایشگاه‌ها دعوت می‌کند، چون عضو میراث فرهنگی هستم اما برای نماشگاه‌های خارجی همه‌ی هزینه‌ها با خودم است. حتی برای خیلی از نمایشگاه‌های داخلی هم خیلی از هزینه‌ها مثل غرفه، اسکان و غذا را خودمان می‌دهیم.
پس شما گلایه‌ای از مسئولان ندارید...
چرا گلایه داریم. من قبلا هم گفته‌ام هر هنرمند یک چاه نفت است. اگر مسئولان فرض کنند که چاه نفتی در ایران نداریم و فقط به صنایع دستی برسند، صنایع دستی می‌تواند 10 برابر چاه‌های نفت، پول آوری و سودآوری کند. این منوط بر مدیریت صحیح است. کار را به کسی واگذار کنند که کاردان آن کار است. کسی که تخصص این کار را داشته باشد. اگر این کار را توانستند انجام دهند، ما می‌توانیم بگوییم که درِ تمام چاه‌های نفت را ببندید و به صنایع دستی برسیم که صنایع دستی می‌تواند جوابگوی همه‌ی اینها باشد. قلمزنی، قالی، مینیاتور و خیلی چیزهای دیگر... اگر من از طرف دولت حمایت شوم چرا باید بگویم پول؟ من باید تامین شوم اما وقتی حمایت نمی‌شوم مجبورم بگویم پول... اگر من حمایت می‌شدم همان روز اول راه فراوری برگ را آموزش می‌دادم و اجازه می‌دادم همه کار کنند. اما الان مجبورم صبر کنم تا اول سود کلانی به دست آورم و بعد اجازه دهم بقیه کار کنند.
پیشبینی می‌کنید از این راه سود کلانی به دست آورید؟
بله در این چند سال به دست آوردم ولی هزینه‌ها بالا بوده است... اما دوست دارم نکته‌ای در مورد کارم بگویم...
خواهش می‌کنم...
من در تابلوها علاوه بر اینکه پای هر برگ را امضا می‌کنم، یک برگ کوچک سمت راست تابلو پایین هست که الهام خداوند به من است و این برگ کوچک بنابر تفکر عرفانی و هنری من نمادی از امضای خداوند است. چون کار من کاری مشترک میان خالق و مخلوق است. بوم و رنگ‌آمیزی زمینه‌ی بوم کارِ خداوند و نقاشی روی آن کارِ بنده‌ی خدا است. این جمله را که در مورد برگ کوچک می‌گویم، خیلی ها مسرور می‌شوند و حتی علاقمند به خرید می‌شوند. این نویدی برای یکتاپرستی، صلح و آرامش جهانی است.
