امسال برای دومین بار قسمت شد که به دشت هسارچال بروم و قلهٔ علم‌کوه را صعود کنم، گروه‌هایی را در مسیر دیدم که فقط برای کمپینگ در هسارچال آمده بودند. بعضی از کوه‌نوردها هم بدون سرپرست باتجربه و مطمئن در دامنه‌های کوه قدم می‌زدند. به همین دلیل، تصمیم گرفتم دست به قلم بشوم و اطلاعات اندکم را با شما به اشتراک بگذارم.
بیشتر کوه‌نوردها و کسانی هم که به کوه و فضای آرامش‌بخشش علاقه‌مند هستند، راجع به دماوند می‌نویسند و عظمت آن را توصیف می‌کنند. برای همین، احساس می‌کنم، به علم‌کوه کمی ظلم شده است. اگر دوست دارید دشت سرسبز هسارچال و قلهٔ علم‌کوه را در حافظه‌تان ثبت کنید، با من همراه باشید.
علم‌کوه در شهرستان کلاردشت و استان مازندران قرار دارد و به آلپ ایران معروف است. گروه‌های کوهنوردی خارجی زیادی هم به این قله آمده‌اند و اسم خودشان را روی مسیرهای مختلف گذاشته‌اند. مسیر صعود به این قله، برف‌چال‌ها و دشت‌های وسیعی دارد و به نظر من از دماوند زیباتر است.
دشت هسارچال و سنگ‌های تیزی که در مسیر صعود به قله وجود دارد، هوش از سر هر کسی می‌برد. این در بهار و اوایل تابستان آن‌قدر زیبا است که اگر بخواهم جایی را دور از شهر برای زندگی انتخاب کنم، قطعا یکی از گزینه‌های اولم هسارچال است. حالا که با زیبایی‌های این قله آشنا شدید، بهتر است سؤال زیر را از خودتان بپرسید.
برای پاسخ به این سؤال باید شرایط خودتان را درنظر بگیرید. اگر فعالیت کوهنوردی شما فقط به توچال و دربند خلاصه می‌شود، برای صعود به قلهٔ علم‌کوه آمادگی لازم را ندارید و بهتر است در کلاس‌های کارآموزی کوه‌پیمایی و سنگ‌نوردی باشگاه‌های کوهنوردی ثبت‌نام کنید یا با راهنماهای کوهستان مشورت کنید.
این قله ۴۸۵۰ متر ارتفاع دارد و برای صعود به آن باید هم‌هوایی لازم را انجام دهید تا در ارتفاع دچار مشکل نشوید. اگر هم تجربهٔ صعود به قله‌های مختلف شهرتان را دارید و در ارتفاع با مشکلی مواجه نشده‌اید، می‌توانید همراه با گروه‌های کوهنوردی مطمئن یا راهنماهای کوهستان به این قله صعود کنید.
قبل از اینکه به صعود به این قله فکر کنید، باید بدانید که به هیچ‌وجه خودتان تنهایی با همراه با دوستانتان نمی‌توانید برای این سفر برنامه‌ریزی کنید یا در مسیر قدم بگذارید و به سرپرست احتیاج دارید. گول گروه‌های کوهنوردی رایگان و دوستانه را هم نخورید. این گروه‌ها معمولا تجربهٔ کافی ندارند و به بیمهٔ ورزشی، وسایل لازم و خوراکی‌های مناسب راه توجه نمی‌کنند.
اگر دوست دارید در مدت یک ماه برای صعود به قله آماده شوید و همراهی با افراد مختلف را دوست ندارید، می‌توانید از راهنماهای کوهستان کمک بگیرید. معمولا باشگاه‌های کوهنوردی، راهنماها و سرپرست‌های مخصوص به خودشان را دارند. با پرس‌وجو از باشگاه‌ها و گشتن در اینستاگرام می‌توانید، راهنماهای مطمئن پیدا کنید.
این افراد مدرک‌های مربی‌گری کوهنوردی و راهنمای کوهستان دارند؛ پس دربارهٔ مدرک و سوابق آن‌ها سؤال کنید. من از بین راهنماهای کوهستان، استاد عباس علی‌نژاد، آقای امیر پوررسول، خانم نرگس گودرزی و نسترن گودرزی را می‌شناسم.
این افراد در باشگاه‌های کوهنوردی دماوند و تهران فعالیت می‌کنند و تورهای خصوصی صعود به دماوند و علم‌کوه برگزار می‌کنند. این تورها هزینه بیشتری دارند؛ ولی خیال شما را بابت مواد غذایی موردنیاز و محل اقامت در کوه راحت می‌کنند. بعد از پیداکردن تور و راهنمای مناسب، به آن‌ها اعتماد کنید و طول مسیر طبق توصیه‌های این افراد پیش بروید.
اگر دوست دارید با آدم‌های مختلف آشنا شوید و صبر و تحمل بالایی دارید، می‌توانید همراه با باشگاه‌های کوهنوردی این سفر هیجان‌انگیز را تجربه کنید. برای این کار بهتر است در کلاس‌های کارآموزی کوه‌پیمایی و سنگ‌نوردی باشگاه‌ها شرکت کنید و با مربی‌ها آشنا شوید.
معمولا مربی‌های درجه یک و دو برنامه‌های خصوصی صعود به قلل مختلف را برگزار می‌کنند. با عضویت در باشگاه و پرداخت هزینه می‌توانید هوای پاک ارتفاعات را تجربه کنید. شرکت در کلاس‌ها و عضویت در باشگاه زمان بیشتری می‌برد؛ ولی دانش فنی پیدا می‌کنید و نگاهتان نسبت به کوهنوردی تغییر می‌کند.
صعود مطمئن و ایمن به وسایل مناسب و استاندارد احتیاج دارد. بدون وسیله‌های لازم نمی‌توانید از صعودتان لذت ببرید و ممکن است آسیب ببینید. قبل از صعود به قلهٔ علم‌کوه لوازم زیر را تهیه کنید:
چیدن این لوازم در کوله هم به مهارت احتیاج دارد. اول از همه وسایل بزرگ مثل کیسه خواب، چادر و زیرانداز را در کوله بگذارید و بعد لباس‌ها را در فضاهای باقیمانده کوله جا دهید.
اول از همه باید خودتان را به کلاردشت برسانید و بعد از آن‌جا شب را در قرارگاه کوهنوردی رودبارک یا ونداربن بمانید. صبح روز صعود، صبحانه بخورید و بعد با ماشین‌های مخصوص، به تنگه‌گلو بروید. تنگه‌گلو قرارگاه راننده‌ها، کوه‌نوردها و قاطرچی‌ها است.
در اینجا، کیسه‌بارها را تحویل قاطرچی‌ها می‌دهید و کوه‌پیمایی را شروع می‌کنید. قاطرچی‌ها در ازای دریافت هزینه، بار شما را تا دشت هسارچال می‌برند. معمولا گروه‌های کوهنوردی شب را در هسارچال می‌مانند و صبح روز بعد برای صعود آماده می‌شوند. مسیر جنوبی، ساده‌ترین روش صعود به قلهٔ علم‌کوه است.
اگر توانستید مسیر پرپیچ‌وخم صعود به آلپ ایران را طی کنید و خودتان را به مقصد برسانید، لیاقت یک جشن درست‌وحسابی را دارید. بیشتر کوه‌نوردها برای صرف غذای بعد از صعود به رستوران اسماعیل در کلاردشت می‌روند. بستنی‌فروشی دهاتی و قنادی کاکا هم در کلاردشت هستند و بستنی‌های خوشمزه‌ای دارند. اگر دوست دارید، می‌توانید شب بعد از صعودتان را در ویلاهای کلاردشت بمانید.
من راهنمای کوهستان یا مربی کوه‌پیمایی نیستم و مطلبی که نوشتم حاصل تجربه دوبار صعود به این قله است. بار اول از مسیر گردهٔ آلمان‌ها و همراه با استاد عباس علی‌نژاد به علم‌کوه صعود کردم و بار دوم هم مسیر جنوبی را رفتم. اگر دوست دارید آسمان و ابرها را از بالای این قله ببینید، این مطلب می‌تواند به شما کمک کند؛ در نهایت، با چشمانی باز سرپرستی متخصص را انتخاب کرده و طبق توصیه‌های او عمل کنید.
