علی بهجتی
علی بهجتی
خواندن ۱۹ دقیقه·۴ سال پیش

چطوری از ایران اپلای کاری (کامپیوتری) کنم؟

توی پست قبلی داستان خودم رو گفتم که چی شد که یهویی اپلای کاری کردم. اینجا قراره بگم که این فرایند کلا چطوریه و یه ذره از مسیرش، پیش‌نیازاش و تکنیک‌هاش بگم. این پست خیلی بیشتر مخصوص پوزیشن مهندسی نرم‌افزار هست اما خب برای بقیه پوزیشن‌ها هم می‌تونه مفید باشه.

توی زمان تحصیلم بعضی موقعا استادا از دعوت‌نامه‌های کاریشون از شرکت‌های بزرگ می‌گفتن و من فکر می‌کردم خیلی رویایی و دست‌نیافتنیه، ولی راستش این خبرا هم نبود و خیلی هم شدنیه. صرفا چون آدمای کمی این مسیر رو رفتن آدم فکر می‌کنه شدنی نیست.

این مسیر چجوریه؟
این مسیر چجوریه؟

یک شبی از شب‌های تابستون یکی از دوستام بهم گفت شرکت datadogs و databricks دفتر اروپا دارن و یه تستی بکن اپلای کن. همون شب رزومه فرستادم و فرداش از databricks (دفتر هلند) باهام ارتباط برقرار کردن و مصاحبه رو ادامه دادیم. در همین حین، به بیشتر از ۲۰ تا شرکت دیگه رزومه فرستادم و هیچ کدوم رزومه‌م رو برای مصاحبه قبول نکردن! نهایتا (بعد از حدود ۲ ماه) شرکت databricks قبول شدم منتهی بخاطر اینکه شرکت آمریکایی بود و من ایرانی بودم نشد. بعد از یه مدتی چندتا شرکت دیگه اپلای کردم و فقط Booking (دفتر هلند) برای مصاحبه قبولم کرد و ادامه پیدا کرد تا اینکه الان به عنوان مهندس داده توی Booking مشغول به کارم!

توی این پست می‌خوام تجربه‌ها و چیزایی که از فرایند و روند اپلای کاری از شروعش تا قبول شدن رو یاد گرفتم رو به اشتراک بذارم تا یه کم این مسیر که هنوز برای خیلیا ناشناختس شفاف‌تر و ملموس‌تر بشه.

مهم‌ترین سوال قبل از شروع صحبت اینه که اصلا چرا اپلای کاری کنم؟

چرا اپلای کاری کنم؟

هر کسی ممکنه دلیل خاص خودش رو برای این داشته باشه که اپلای کاری بکنه. برای من رشد خیلی مهم بود و خیلی هم دوست داشتم کار توی یه شرکت بین‌المللی رو تجربه کنم. البته خب هر تصمیمی هم جنبه‌های منفی خودش رو داره، رفتن از ایران برای من خیلی پراسترس و تکون‌دهنده بود. از مصاحبه کردن بگیر تا کارهای ویزا تا پرواز تا خونه پیدا کردن و ... تازه همه‌ی این‌ها یک طرف، دوری از خانواده و دوستا هم خیلی درد داره. بنابراین به نظرم خوبه که دلایل خوبی برای انتخابش داشته باشی که بهت توی روزهای سخت امید و انگیزه بده.

صبر کن ببینم، من اصلا می‌تونم اپلای کاری کنم؟

این سوال رو خب همه از خودشون می‌پرسن، من خیلی فک کردم ببینم چیا شاید مهم باشه و خلاصه‌ش این ۲ تاس که خب خیلی واضحه و اصلا نیازی به گفتن نیست:

  • بتونی از ایران خارج شی: لعنت به سربازی.
  • تجربه کار داشته باشی: شرکت‌هایی که به شکل بین‌المللی نیرو استخدام می‌کنن دنبال آدم‌های با استعدادی هستن که بالاخره استعدادشون شکوفا شده باشه و با تجربه باشن. چرا؟ چون هزینه‌های استخدام بین‌المللی زیادتر از حالت معموله و ترجیح می‌دن ریسک نکنن. لازم به ذکره که عرضه کم و متقاضی زیاد هم خیلی اثرگذاره.

راستش من برای خودمم خیلی بهش فکر نکردم و همینطوری رزومه‌م رو فرستادم بره! هرچه بادا باد.

البته یک استثنا هم هست و اون‌هم پوزیشن‌های graduate مخصوص استخدام فارغ‌التحصیلای دانشگاهه که شرکت‌های خیلی بزرگ و کمی دارنش. اینجا شاید سابقه‌ی دانشگاهی و علمی (درسی، المپیادی، و ...) بیشتر دیده بشه و مصاحبه‌ش نزدیک‌تر به دانشگاه هست. شرکت databricks من رو بردن توی این رول و تجربه جالبی بود مصاحبه‌ش!

خب می‌خوام برم، چطوری شروع کنم؟

باید شرکت‌هایی که می‌خوای اپلای کنی رو پیدا کنی. شاید برات مهم باشه که کار شرکت چیه، محل شرکت کجاست و ... . خوبه که سرچ کنی شرکت‌های بزرگ IT و پوزیشن‌ها و نیازمندی‌هاشون رو ببینی.

خب اینا رو که می‌دونم، من اصل نگرانیم اینه که نکنه ایرانی‌ها رو نگیرن؟ آره متاسفانه ممکنه، بعضی از شرکت‌ها چون نمی‌دونن که استخدام یک ایرانی چه ریسک‌هایی داره و نداره، ممکنه کلا ترجیح بدن از اول یک ایرانی رو نگیرن. از اونور هم شرکت‌های آمریکایی (حتی دفترهای خارج آمریکاشون) بخاطر تحریم‌ها کسی که ساکن ایران هست رو نمی‌تونن استخدام کنن، اگر ساکن کشور دیگه‌ای باشن با export license شدنیه. طبق تجربه و شنیده‌های من شرکت‌های اصالتا اروپایی که استخدام بین‌المللی می‌کنن به لحاظ قانونی مشکلی با استخدام یک ایرانی ندارن و کاملا شدنیه.

خوبه بری ببینی توی اون شرکت ایرانی هست یا نه. اگر توی یه شرکتی ایرانی باشه احتمال اینکه ایرانی بگیرن بیشتره. به لطف LinkedIn و گستردگیش خیلی راحت اینکارو می‌تونی بکنی. تازه می‌تونی با اون شخص ایرانی هم ارتباط برقرار کنی و ازش راهنمایی بگیری.

هلند، آلمان، سوئد، کانادا، و سنگاپور کشورهایی هستن که شرکت‌های خوبی دارن و دیدم آدم‌های ایرانی برن (البته فقط اینا نیستن). نگاه کردن به شرکت‌های غیر آمریکایی این لیست هم میتونه نقطه خوبی برای شروع باشه. سایت‌هایی مثل glassdoor هستن که می‌تونی نقدهای کاربرا رو نسبت به شرکتا بخونی و حقوقاشون رو ببینی. البته اطلاعاتشون لزوما صددرصد درست نیست.

این شرکتا جاهایی هستن که دیدم از دوست‌ها و آشناها از ایران پذیرش گرفتن و توش مشغول به کار شدن:

‌Booking, King, Zalando, Quantcast, Glovo, Visma

اگه کسی رو می‌شناسی که جای دیگه‌ای تونسته از ایران پذیرش بگیره لطفا کامنت بذار و من به متن اضافه‌ش می‌کنم.

الان بخاطر کرونا (و شرایط اقتصادی ناشی ازش) خیلی استخدام‌ها یا متوقف شده یا خیلی سخت‌گیرانه شده، اگر کرونا بهتر بشه حدس می‌زنم فرصت‌های خیلی بیشتری ایجاد بشه.

نهایتا به نظرم خوبه که یه برآوردی هم از هزینه‌های زندگی توی هر کشوری که بهش فکر می‌کنی داشته باشی چون تفاوت کشورها از این جهت خیلی زیاده! مثلا سرچ کن germany tax calculator و عدد حقوق رو بزن ببینی بعد از کسر مالیات چقدر می‌شه. از اونور هم هزینه‌های زندگی رو توی اون شهر/کشور بررسی بکن. numbeo سایت خیلی خوبی برای این کاره. اگه در مورد هلند تحقیق می‌کنی ۳۰ درصد تخفیف مالیاتی به مدت ۵ سال داره که حتما در نظر بگیرش.

متاسفانه، بعضیامون خیلی زود گیوآپ می‌کنیم و می‌گیم که نه این شرکت عمرا من رو بگیره! مثلا این ویدیو می‌گه بررسی‌هایی نشون داده که دخترها کمتر از پسرها توی این فرایند خودشون رو نشون می‌دن، یعنی پسرها خیلی تاکید روی توانایی‌های بالقوه‌شون دارن (چیزهایی که هنوز ندارن ولی خب مطمئنن که راحته اون توانایی رو به‌دست بیارن) و دخترها خیلی واقع‌گرایانه می‌بینن. مثلا شاید اگر همه نیازمندی‌های شغل رو نداشته باشن اصلا اپلای نکنن براش. من برای شغلی که الان توشم گفته بود ۳ سال سابقه کار و من ۱ و نیم سال داشتم فقط! خلاصه که چه دختری چه پسری، به توانایی‌های خودت بیشتر اعتماد داشته باش و خیلی سخت‌نگیر و اصلا نگو که خب من برای این پوزیشن ضعیفم. فوقش می‌ری و قبول نمی‌شی دیگه!

چطوری اپلای کنم؟

حالا الان وقت اپلای کردن برای شرکتاییه که انتخابشون کردی و راه معمولش رزومه فرستادن توی صفحه‌های شغلیشونه. راه‌های دیگه‌ای هم هست ولی خب خیلی کمتر معمول و شدنین.

رزومه (روش اصلی)

قبول شدن رزومه به نظر من سخت‌ترین مرحله توی اپلای کاریه. چرا؟ چون‌ که با احتمال خیلی زیادی ریجکت می‌شی.

من یک شبی دو تا شرکت datadogs و databricks رزومه فرستادم و شانسی سر databricks مصاحبه راه پیدا کردم. بعد فکر کردم خب خیلی خوبه من چه خفنم جاهای دیگه هم می‌تونم برم مصاحبه. ولی زهی خیال باطل! با همون رزومه بیش از ۲۰ تا شرکت دیگه از جمله همین Booking رزومه فرستادم و هیچ‌جا قبول نشدم! تاکید می‌کنم هیچ‌جا!

آدم‌ها برای پوزیشن‌ها کلی رزومه می‌فرستن و مسئولین استخدام باید صرفا از روی رزومه خیلی سریع گزینش (short-list) کنن. تازه لزوما هم آدم خیلی فنی این گزینش رو انجام نمی‌ده. برای همین خیلی محتمله که جاهای زیادی ریجکت شی و شانس توش دخیله. یکی رو میشناسم که ۴۰ تا شرکت اپلای کرد و بعدش تازه تونست تو یکی به مصاحبه برسه. خلاصه که سخته و صبر خوبی می‌خواد!

رزومه‌ها خیلی سریع چک می‌شن!
رزومه‌ها خیلی سریع چک می‌شن!

من خودم رو جای مسئولای استخدام شرکتا گذاشتم، ایران یه کشور ناشناختس و خب خفن‌ترین شرکتش هم کسی اسمش رو نشنیده و وقتی یک دقیقه می‌‌خوان من رو بررسی کنن باید یه چیزی بگم که بفهمن آدم مناسبیم که متاسفانه خیلی باغرور هیچی نگفته بودم، انگاری من خیلی خفنم و اونا باید برن تحقیق کنن بفهمن من نماینده حاکم بزرگم! یکی از شرکتا که ریجکت شده بودم (bolt) توی میل ریجکتش این لینک و این لینک رو برای بهتر کردن رزومه فرستاد و خودمم یه ذره سرچ کردم.

نهایتا تصمیم گرفتم رزومه‌م رو اصلاح بکنم که چشم‌گیر بشه. چطوری؟ خیلی خلاصه این نکته‌ها رو در نظر گرفتم:

  • مختصر و مفید (concise) باشه: یعنی الکی شلوغ نباشه ولی چیزای مهم رو بگه!
  • باید first impression خوبی داشته باشه: خیلی مهمه که نیمه اول صفحه‌ی اول رزومه با چی پر شده چون اولین چیزیه که دیده میشه. طبیعتا خوبه که چیز مرتبطی باشه (مثل سابقه کار). اشتباه من این بود که تحصیلات و ریسرچ اینترست رو بالا نوشته بودم و اصلا سابقه کار پیدا نبود! یکی نبود بهم بگه پسرجان، اون ریسرچ اینترست مربوط به blockchain که نوشتی دقیقا چه ربطی به data engineering داره ?‍♂️
  • بازتاب نیازمندی‌های اون شرکت باشه: شرکت نیازمندی‌هاش رو گفته، خوبه که اون‌ها رو نشون بده، یعنی مثلا اگه واقعا باتجربه‌ای توی تکنولوژی‌هایی که گفته بگیش؛ نه اینطور که هزارتا کلیدواژه باشه، خیلی کوتاه توضیح بدی کاری که مرتبط باهاشون کردی رو در چند خط.

ریفرال

یک روش برای اینکه از این مرحله رزومه چک راحت‌تر عبور کنی ریفرال از یک آشنایی در شرکت مقصد هست که تو و تواناییات رو خوب می‌شناسه و در گذشته باهات همکار بوده. اینطوری نظر شخص می‌تونه باعث بشه احتمال قبول شدن رزومه‌ت بالا بره.

تماس مستقیم ریکروتر

اگر مثل نکاتی که برای رزومه گفتم LinkedIn خوبی داشته باشی، احتمالا بهت ریکروترهای شرکت‌ها پیام بدن و دعوتت کنن برای مصاحبه. توصیه می‌کنم که مستقلا همیشه LinkedIn رو نگه داری چون مرجع خوبیه که آدما بهش مراجعه کنن. البته از منابع دیگه هم ممکنه که پیدات کنن و بهت پیام بدن.

شرکت توی مسابقات

بعضی شرکت‌های مسابقه‌ای هستن که مسابقه و یا آزمون برگزار می‌کنن و آدم‌های برترش رو به شرکت‌ها معرفی می‌کنن.مثلا من تبلیغ Triplebyte رو دیدم جایی. نمی‌دونم چقدر شانسش زیاده چون‌که فکر کنم اکثر شرکت‌هاش آمریکایین. گوگل و فیس‌بوک هم مسابقات برنامه‌نویسی Google Codejam و Facebook Hacker Cup رو برگزار می‌کنن و احتمالا رتبه‌های خوب رو دعوت به مصاحبه می‌کنند.

یوهوووو، رزومه‌م قبول شد... وای، مصاحبه چطوریه؟

من وقتی رزومه‌م رو به databricks فرستادم، یه خانومی فرداش بهم ایمیل زد که بیا نیم ساعت صحبت کنیم و من دیگه خدا رو بنده نبودم! ایشون کی بود؟ مسئول استخدام (recruiter) اون شرکت. رفتیم با هم صحبت کردیم و برام از شرکت گفت، یه سری سوال کلی پرسید که مثلا کی می‌تونی بیای. چرا دیتابریکس رو انتخاب کردی و اینکه تو کار چیا برات مهمه.

نهایتا برام فرایند مصاحبه رو شرح داد که به این شکل بود:

  1. مصاحبه کدزنی توسط یه شرکت خارجی (که وظیفش مصاحبه‌های کد زدن)
  2. مصاحبه کدزنی توسط خود شرکت
  3. یک روز مصاحبه پشت سر هم که اگر کرونا نبود حضوری بود. شامل ۳ مصاحبه: ۱) کد زنی ۲) سیستم دیزاین ۳) انسانی
  4. یک تسک فنی در خانه.

بعدشم دیگه هماهنگ کرد و رفتیم مصاحبه. توی مصاحبه Booking هم تقریبا تجربه مشابهی داشتم. مسئولش علاوه بر اینا در مورد رنج حقوقی و هزینه‌های زندگی هلند هم صحبت کرد.

تقریبا همه جا (شامل خیلی از شرکت‌های مطرح ایرانی) مراحل مصاحبه به این شکل هست: ترکیبی از مصاحبه‌های کدزنی، سیستم‌دیزاین و مصاحبه انسانی.

البته توی Booking قبل از اینکه باهام تماس بگیرن یک امتحان یک ساعته برنامه‌نویسی در سایت hackerrank برام گذاشتن که چون شبیه مصاحبه کد زدن هست توضیحای اونجا براش کافیه. به نظر من چنین چیزهایی شانس قبول شدن رزومه رو بالاتر هم می‌برن چون می‌تونن آدم‌های بیشتری رو قبول بکنن که امتحان آنلاین بدن.

مصاحبه کد زدن

مصاحبه کد زدن معمولا توی سبک الگوریتمی و داده‌ساختاری هست که برای تمرینش جاهای زیادی مثل leetcode و هکررنک هستن. البته ممکنه که بهت بگن مصاحبه از سبک دیگه‌ای هست. مثلا برای مهندسی داده در Booking مصاحبه سوال‌های وابسته به map reduce و streaming داشت و توی databricks ازم خواستن که با یه زبون کاملا ناآشنا اسمبلی مانند یه کدی رو بزنم و توی یه مصاحبه‌ی دیگه‌ای بعد از کد زدن سوال‌های زیادی در مورد concurrent کردن این کد پرسیدن.

حتی اگر فکر می‌کنی قوی هستی این بخش رو خوبه که تمرین کنی چون سبک سوال‌هاش می‌تونه متفاوت باشه و یا به طور مشخص بیان نشده باشه.

معمولا این مرحله طوری نیست که بگن سوالتو حل کردی تموم شد، ممکنه چندتا سوال پشت سوال باشه و سرعتت مهم باشه. اما از سرعت مهم‌تر این مهمه که:

  1. خوب مسئله رو بفهمی (و سوال‌های خوبی برای فهمیدنش بکنی)
  2. بلند بلند فکر کنی و راه‌های مختلف رو بیان و مقایسه کنی.
  3. به پیاده‌سازی برسی و بتونی تحلیلش کنی. لزومی نداره حتما بهینه‌ترین راه باشه، ولی اینکه به نتیجه برسی خیلی خوبه.
  4. کد تمیز بزنی. ساختارمند بودن و تمیز بودن کد اثر زیادی داره.

مصاحبه سیستم دیزاین

برای این مصاحبه خیلی خوبه خودت تجربه طراحی یک سیستم از ۰ تا ۱۰۰ رو داشته باشی، به شکل کلی این مرحله یعنی یک سیستمی رو به شکل کلی دیزاین کن (معمولا پیاده‌سازی نداره و اگر داشته باشه در حد شبه‌کد هست). حالا اینکه چه سیستمی بستگی به شرکت و پوزیشنت داره. مثلا برای مهندسی نرم‌افزار می‌تونه یه سیستم توزیع شده مثل سرچ انجین (گوگل) باشه، برای مهندسی داده می‌تونه طراحی یه سیستم برای پردازش داده باشه، و برای یه کار پرفرومنسی طراحی یه سیستم مثل دیتابیس باشه. هر کدوم ریزه‌کاریای خودشون رو دارن و نیازه که توی اون حوزه تسلط و تجربه خوبی داشته باشی.

این مرحله چون جواب مشخص نداره و هر کاری کنی همیشه کلی سوال بی‌جواب باقی می‌مونن، خیلی سخته و استرس داره. من خودم توی هر دو تجربه‌م بعد این مرحله می‌گفتم وای من خیلی بد بودم و کاش فلان سوال رو یه چیز دیگه می‌گفتم ?

به شکل کلی روندش اینطوریه:

  1. اول مسئله خیلی مبهم مطرح می‌شه. باید تلاش کنی جزییات خوب رو با پرسیدن سوال‌های خوب بفهمی، یعنی مسئله دقیق بشه و اسکوپش هم مشخص بشه. مثلا بهت می‌گن گوگل را طراحی کن، بپرسی دقیقا چه قابلیت‌هایی، برای چه یوزرهایی، و با چه نیازمندی‌هایی (مثلا performance مهمه؟ می‌خوایم scale بشه؟). جواب‌های مربوط به اسکوپ مسئله، جهت عمیق شدن رو مشخص می‌کنه که یعنی خوبه در این جهت فکر کنی و حرکت کنی. خیلی احتمالش هست که بگن اولش سیستم و نیازمندی‌ها خیلی ساده هستن.
  2. بعدش باید راه‌حل بدی. خیلی مهمه که قانع نشی به یک راه‌حل (حتی ممکنه ازت راه‌حل‌های مختلف بخوان) و همواره فکر کنی که چطوری بهبودش بدی و یا معایب راه‌حلت رو به اونا بگی (که متوجه بشن حواست هست). علاوه بر اینا، خیلی مهمه که بتونی مشخصا مترها و جنبه‌هایی برای سنجش راه‌حل‌هات تعیین کنی و با اونا بسنجی راه‌حل‌های مختلف رو.
  3. باید بتونی راه‌حل‌هات رو با تغییرهایی که در مسئله ایجاد می‌کنن همگام کنی. ممکنه بگن که خب الان راه‌حلت خوبه منتهی فرض کن که کاربرهامون خیلی زیادتر شدن، حالا چی‌کار کنیم؟ اینجا باز مهمه که بتونی فعالانه راه‌حل‌هات رو تغییر بدی و یا اگر راه‌حل‌هات هنوز جواب می‌ده توضیح بدی.

این مرحله چالش‌هاش واقعا زیاده، به نظرم یه سری فوت کوزه‌گری هم داره که خوبه در نظر بگیری:

  • متواضع باشی. بلوف نباید زد و مثلا نباید گفت دیگه امکان نداره این حل بشه یا ... چون معمولا گندش در میاد. کسی توقع نداره آدما خیلی مسلط به همه چی باشن.
  • خیلی خوب سوال بپرسی و صحبت رو جلو ببری. من گاهی در مصاحبه Booking م حس کردم طرف نمی‌فهمه من چی می‌گم، من یه سری راه می‌دم باز سوال خودشو می‌پرسه. مثلا یه راه خوب اینه که اگر طرف چیزی ازت می‌خواد تو بازگو بکنیش و بگی این رو می‌خوای درسته؟ یا اگر چیزی رو نمی‌فهمی شفاف بهش بگی.
سیستم‌ها می‌تونن اجزای مختلفی داشته باشن و کلی سواله که باید جواب داد!
سیستم‌ها می‌تونن اجزای مختلفی داشته باشن و کلی سواله که باید جواب داد!

برای مطالعه بیشتر این منبع برای روند مصاحبه خیلی خوبه و این منبع و این منبع برای مباحثی که به شکل کلی وجود دارن خیلی خوبه (که ببینی و بعد بری عمیق بشی توش). توی یوتیوب می‌تونی در مورد این نوع مصاحبه سرچ کنی و مثال‌های واقعی هم ببینی. برای تمرین هم می‌تونی یه محصول بزرگ (سایت، دیتابیس، یا ...) رو برداری و بگی یه دوستت ازت مصاحبه کنه و ببینین که چیکارش می‌کنی.

مصاحبه انسانی

توی این مصاحبه معمولا می‌خوان ببینن که توانایی‌های انسانیت توی همه زمینه‌ها (مثل ارتباط برقرار کردن، حل مشکل‌ها، انگیزه و ...) چطوریه. خیلی قالب مشخصی نداره اما احتمالا بیشتر ازت در مورد گذشته‌ات و چالش‌هایی که داشتی سوال می‌پرسن.

یادته گفتم توی مصاحبه مسئول استخدام databricks ازم پرسید تو کار چیا برات مهمه؟‌ من اصلا آماده نبودم که چی برام مهمه و خیلی بد جواب دادم و خودمو خیلی سرزنش کردم! اینجا این مسئله خیلی پیش میاد. شاید مسئله‌هایی مطرح بشه از زمان کار گذشته‌ات که خودت آماده نیستی براش. من درس گرفتم و تلاش کردم کلی خودم رو آماده کنم! توصیه من اینه که سابقه‌ی کارت رو به شکل کامل لحظه به لحظه توی ذهنت مرور کنی، چی‌کارها کردی، دستاوردهات چیا بوده، چه چالش‌هایی داشتی، چطور رشد کردی، چقدر انگیزه داشتی، و ... . وقتی اینکار رو می‌کنی نکته‌های مهم رو حتما یادداشت بکن و بعدا مرورشون کن که ملکه‌ی ذهنت بشه. توی مصاحبه هم اگر انلاین باشه می‌تونی نکته‌هات رو جلوت بذاری و ببینیش. فقط هم اتفاقات مثبت رو نگو، می‌تونی اتفاقات منفی رو بگی و با گفتن اینکه ازشون چه درسی گرفتی و چطور روت اثر گذاشتن تبدیل به یه حرف خیلی مثبت بکنیش.

وقتی که عیب‌ها عیان می‌شن!
وقتی که عیب‌ها عیان می‌شن!

چون سوال‌هایی که ازت می‌پرسن نسبتا کلیه، این آزادی رو داری که خودت رو و ویژگی‌های خوبت رو لابه‌لای جوابت خیلی غیر مستقیم نمایش بدی. مثلا اینکه چقدر علاقه‌مند هستی که توی تیم کار کنی و توی تیم موثری. من یه سری نکته رو یادداشت کرده بودم که هر جایی شد بهشون اشاره کنم! این‌ها به نظرم خیلی اثر مثبتی روی دیدگاه شخص مقابلت می‌ذاره. همچنین می‌تونی اگر سوالی در مورد شرکت اونا داری بپرسی، مثلا بپرسی فرایند رشد در شرکت شما چطوریه و یا ارزش‌های اساسی (core valuesّ) شرکتتون چیه؟

توی این بخش چون زمینه مشخصی نداره خیلی خیلی مهمه که خوب تمرین کنی و مرور کنی تا برای هر چیزی آماده باشی. من خودم می‌رفتم پارک قدم می‌زدم و با خودم صحبت می‌کردم و تمرین می‌کردم.

توی اینترنت مطالب خوبی در این مورد هست. چند تا سوال هم برای آغاز فکر کردن بپرسم که شاید باحال باشه.

  1. ۳ تا از بزرگترین توقعات از شرکتی که می‌خوای توش کار کنی رو بگو.
  2. یکی از مسئله‌های مهمی که توی شرکت قبلی حل کردی رو بگو. در موردش توضیح بده. چطور تونستی لایه مدیریت و بقیه رو قانع کنی و ... . آیا اشتباه هم کردی؟

یعنی بالاخره قبول می‌شم؟

من خیلی استرس داشتم. اتفاق خیلی بزرگیه و شاید با نتیجه کنکور بشه مقایسش کرد!

توی مصاحبه databricks من مصاحبه یک‌روزه رو انجام داده بودم و منتظر مرحله تسک فنی بودم که توی تماس بهم گفتن کلا قبول شدی نمی‌خواد تسک انجام بدی! که واقعا یکی از شیرین‌ترین لحظه‌های زندگی من بود!

معمولا یه جلسه آفر شفاهی و غیر رسمی هست و بعدش آفر رسمی رو در ایمیل می‌دن. بهتره تو جلسه‌ با دقت گوش بدی و چیزایی که می‌گن رو یادداشت کنی و سوال‌های خوبی بپرسی.

متاسفانه قبول بشی لزوما به این معنی نیست که می‌تونی بری، databricks به من آفر شفاهی دادن اما هفته بعدش گفتند که متاسفانه مشکلات قانونی هست و ... نهایتا بعد از مدتی نشد. اینکه در مورد ایرانی بودن اولش مطرح کنی یا نکنی رو نمی‌دونم، بعضیا بهم گفتن که اگر بهت آفر رسمی بدن مستلزم می‌شن که خیلی جدی شرایط رو بررسی کنن و بنابراین شاید خوب باشه نگی. از اونورم از اولش بگی تکلیف خودت مشخص‌تره. من برای databricks دو ماه صبر کردم تا ببینم به نتیجه‌ای می‌رسند یا نه ولی خبری نشد.

البته خب ناامید نشدم و ادامه دادم، که خب نهایتا Booking قبول شدم و آفر رسمی رو گرفتم و قبول کردمش و فرآیند استخدام و مهاجرت شروع شد.

بعد از قبولی و مهاجرت

من حتی بعد از اینکه قرارداد رو هم (دیجیتالی) امضا کرده بودم بخاطر تجربه قبلیم خیالم راحت نبود که حتما همه چی درست پیش بره! اما خب قرارداد جنبه‌ی قانونی داره و شرکت متعهده که کاری که گفته رو انجام بده.

اگر اون‌ها حواسشون نیست یادآوری بکن که ایرانی هستی و ازشون بخواه که دقیق روند و شرایط رو بررسی کنن و بهت بگن (خودت هم اکتیو باش و پرس‌و‌جو بکن). از اون‌ور هم خودت زمان شروع کارت رو فاصله‌ی معقولی قرار بده که مطمئن بشی کارهای ویزا و مهاجرت به درستی انجام می‌شه. معمولا شرکت‌ها خودشون کارهای ویزای کاری و مهاجرت رو انجام می‌دن و یا به شرکت‌های مخصوص مهاجرتی برون‌سپاری می‌کنن که تجربه‌ی بیشتری دارن. بنابراین چالش زیادی از سمت تو وجود نداره. یک چیز خوب در مورد هلند (و احتمالا باقی اروپا و کانادا) اینه که می‌تونی همسر/پارتنر خودت رو هم همراه خودت بیاری.

البته برای من شرایط کرونا خیلی نگران‌کننده بود چون سفارت هلند مدتی کامل بسته بود و کل قضیه روی هوا بود! کلا خوبه این چیزا رو هم زیر نظر داشته باشی. گاهی هم خود سفارت‌ها خیلی شلوغن و وقت برای چند ماه بعد می‌دن، برای همین خوبه بری زودتر وقت بگیری که یه وقت دیر نشه.

برای مهاجرت هم خوبه که آماده بشی. اینکه با توجه به کرونا جزئیات پرواز (و قرنطینه بعدش) چطوری باید باشه و یا اینکه زندگی در اون شهر یا کشور چطوره. خوبه گروه‌های ایرانیای اون شهر یا کشور رو پیدا کنی و توشون عضو بشی و سوال‌هات رو ازشون بپرسی. اگر شرکتی که می‌ری بهت محل اقامت موقت نمی‌ده تا خونه حضوری ببینی و اجاره کنی باید خیلی خوب براش وقت بذاری که آنلاین بگیری یا هزینه کنی و مدتی خودت در هتل باشی.

طبق تجربه من خوبه که مقدار کافی برای دو ماه خرج زندگی پول نقد هم همراهت داشته باشی چون گرفتن اولین دریافتی از شرکت ممکنه خیلی طول بکشه. برای من حتی بخاطر یه سری پروسه‌های اداری توی موعد پرداخت حقوق هم بهم پول ندادن و چند هفته بعدش اولین حقوق رو گرفتم!

ریزه‌کاریا

اینجا یه سری نکته ریز رو می‌گم که تجربه کردمشون ولی به نظرم خیلی جاها گفته نشدن:

  • بین مصاحبه‌ها فاصله بنداز و زیاد تمرین کن، من خودم هیچ وقت توی ایران برای مصاحبه کاری تمرین نکردم چون فکر می‌کردم خیلی آسونه و میشه، اما خب تا نوبت databricks شد چون عاشق این شرکت بودم گفتم حتما باید قبول شم! بنابراین خیلی تمرین کردم و به نظرم خیلی اثر داشت.
  • قبل از هر مرحله مصاحبه از ریکروتری که باهات در ارتباطه بخواه که با جزییات توضیح بده که این مصاحبه دقیقا چی هست اگر نگفته، البته توی تجربه من خودشون دقیق می‌گفتن و منابعی هم معرفی می‌کردن. توی Booking منابعی که گفتن بیشتر برای مهندسی نرم‌افزار بود تا مهندسی داده و کم به دردم خوردن! برای همین فقط محدود به منابع اونها نشو.
  • سوال زیاد بپرس، گاهی آخر مصاحبه ازت می‌پرسن سوالی داری یا نه، و این وقت خوبیه که سوال‌های خوبی بپرسی که هم خودت با شرکت آشنا بشی و هم اینکه اونا ببینن با انگیزه‌ای چون خیلی ارزشمنده. این سوال می‌تونه فنی و انسانی باشه. مثلا من از بعضی مصاحبه‌کننده‌های توی Booking پرسیدم که جذاب‌ترین بخش بودن تو این شرکت براتون چیه. یا مثلا مصاحبه‌کننده‌های databricks در مورد اینکه به تغییر تکنولوژی spark از جاوا به rust یا ++C فکر نکردن پرسیدم (و گفتن چرا، تغییرش هم دادیم و من کلی ذوق کردم!).
  • اگر جایی توی مصاحبه قبول نشدی، حتما ازشون فیدبک بگیر. ممکنه که فیدبک رو ندن ولی اگر درخواست کنی خواهند داد. این فیدبک به رشد خودت خیلی کمک خواهد کرد.
  • توی مصاحبه‌ی شرکت‌های مطرح ایرانی جز شرکت خودت شرکت کن چون همونطور که گفتم فرایند خیلی مشابهی دارن. خیلی هم فان و جذابه!
  • روی زبانت کار کن، چون وقت مصاحبه‌ها خیلی کمه نیاز داری که بتونی هم خوب اون‌ها رو بفهمی و هم خوب و سریع منظورت رو به اونها برسونی.

جمع‌بندی

من چیزایی که خودم فهمیده بودم رو اینجا گفتم که بیشتر تجربه‌ها و نظر‌های شخصیه، بنابراین لزوما درست و کامل نیست. اگر توی همین ویرگول سرچ کنی آدم‌های دیگه‌ای هم هستن که تجربه‌هاشون رو گفتن و می‌تونه برات خیلی مفید باشه. البته توصیه می‌کنم که خیلی توی این مرحله «برم ببینم چطوریه» گیر نکنی و اگه قصدش رو داری وارد عمل بشی.

راستی، من یه کانالی هم توی تلگرام دارم که از سفرها، تجربه‌ها، و دغدغه‌هام می‌نویسم توش. دوست داشتی بیا!

امیدوارم موفق باشی

پ.ن: عکس‌ها از اینترنتن و از خودم نیستن.

اپلای کاریمهندسی نرم‌افزارمهاجرت
مهندس داده در Booking.com
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید