یکی از مشکلات بازار نشر کتب علمی در ایران عدم انتشار برخی نظریات علمی در علوم مختلف میباشد. البته چرایی این امر نیاز به بررسی‌های دقیق دارد و از حوصله این نوشته خارج است. درواقع مجموعه کتابهای ما و جهان با ترجمه کردن متونی دست اول از این جریانات درصدد رفع این مشکل میباشد.
موضوع این جلد از مجموعه، یکی از نظریاتی است که در بازار نشر ایران کتابی درباره‌اش موجود نیست: طراحی هوشمند (Intelligent Design)
این نظر در واقع در مقابل تکامل نئوداروینیستی قرار دارد و ایده آن این است که همه پدیده‌های طبیعت را نمیتوان فقط با عوامل طبیعی و بصورت تقلیل گرایانه تبیین کرد و لازم است در برخی موقعیت‌های مشخص دخالت عامل هوشمند خارجی‌ای را وارد کنیم.
این کتاب به صورت مجموعه ۶ مقاله گردآوری شده که در هر کدام از مقالات به جنبه مختلفی از این نظریه پرداخته شده است. در مقاله اول دمبسکی تلاش میکند که در قالب یک مدلی ریاضیاتی راهی را برای شناسایی این موقعیت‌های خاص برای دخالت عامل هوشمند ارائه بدهد.در مقاله دوم که بنظرم بهترین مقاله کتاب بود، میر تلاش میکند تا نمونه‌هایی از این موقعیت‌های خاص را در فیزیک (Fine-tuning) و زیست‌شناسی نشان دهد و در نهایت در مقاله سوم بیهی نمونه‌هایی از آن را به طور دقیق تر در زیست‌شناسی بررسی میکند. در دو مقاله بعدی به پاسخ دادن به برخی از انتقادات پرداخته شده و در نهایت مقاله آخر که با بقیه مقالات کتاب کمی متفاوت است سعی میکند تا مدل جدیدی را در تعامل و گفتگوی بین علم و دین پایه‌ریزی کند.
به طراحی هوشمند انتقادات علمی و فلسفی زیادی وارد شده که البته در این کتاب به بخش قابل توجهی از آنها پرداخته شده است. من شخصاً احساس می کنم این نظریه تا رسیدن به سطح رقابت با نئوداروینیسم فاصله بسیار زیادی دارد. اما خوندن این کتاب را به علاقمندان توصیه میکنم چون اولاً خواندن نظریات رقیب جریانات قالب امری بسیار ضروری است و ثانیاً این نظر به برخی نکات قابل تاملی میپردازد که بنظر من مهمترین آنها عدم کفایت دو نظام علّی و تصادفی برای تبیین کامل جهان میباشد.
پ.ن: خواننده این کتاب باید حتما اطلاعات پس زمینه نسبتا خوبی درباره تکامل و همچنین فلسفه علم و کمی کیهان شناسی داشته باشد. البته با توجه به چندین مقاله بودن کتاب میشود مقالات را به صورت جداگانه هم خواند.
