بسته بندی با اینکه انقدراهمیت دارد، اما در اکثر مواقعه نادیده گرفته می شود مخصوصاً در ایران. یکی از کاربرد های ابتدای بسته بندی، محافظت از محتویات آن در برابر، حمل و نقل، قفسه بندی و انبار داری است و در مرحله بعد محصول را بدون ایرادی بصورت ایمن به دست مصرف کنندگان می رساند. بسته بندی اطلاعات مهمی را در مورد محصول خود ارائه می دهد و با طراح های مختلفی راه های تاثیرگذاری را برای فروش بیشتر شرکتها و جلب توجه مخاطبان خود یعنی مصرف کنندگان دارد.
در این مقاله از ویرگول آژانس بالی نگاهی به این موضوع می اندازیم که : بسته بندی چطور طی سال های گذشته تکامل پیدا کرده است؟ و نیاز مصرف کنندگان و فروشندگان و البته خرده فروشان را نیز برآورده کرده است؟
اینکه انسانهای نخست نیازی به بسته بندی نداشته اند موضوع واضعی است زیرا در خانواده های کوچک و محلی می زیستند، آنها در محل زندگی خودشان چیز های تولید و مصرف می کردند. به طور کلی و با توجه به نظر باستان شناسان، احتمالاً اولین باری که انسان از بسته بندی استفاده کرده، در زمان کوچ کردن بوده زیرا برای محافظت از تغذیه و ذخیره و حمل و نقل، نیاز آن واجب بوده. آنها در ابتدا برای نگهداری بعضی از مواد غذایی از پوست حیوانات، برگهای ضخیم و مداوم و پوست سایر میوه های سخت استفاده می کردند.
وقتی که انسان ها به جوامع بزرگتر پا گذاشته اند، بسته بندی با فناوری زمان خودش تغییر کرد. انسانها یاد گرفته بودند که با خاک رُس، کوزه های گِلی درست کنند و با الیاف گیاهی یا چوب بعضی از درختان، سبد ها و وسایل ماهیگیری درست کنند و از پوست حیوانات مثل گاو، کیسه تهیه کنند. این موارد به انسان ها اجازه میداد تا مواد غذایی و حبوبات و سایر وسایل با ارزش خود را حمل و نقل کنند.
زمانی که انسان ها از روستاها به شهرها کوچ کردند، نقش تجارت، پر رنگ شد و اینجا بود که نوآوری در بسته بندی ها دیده شد. با شروع این تحول کم کم انسان ها یاد گرفته بودند که چطور شیشه، بشکه و سایر موارد دیگر را بسازند و در بسته بندی از آن استفاده کنند تا بتوانند به غیر مواد جامد، مایعات را نیز حمل کنند.
در زمان ناپلئون بناپارت که برای نگهداری غذاهای سربازانش، مبلغ زیادی را پیشنهاد کرده بود، همان هنگام یک آشپز فرانسوی متوجه شد که برای استریل کردن و نگهداری غذا ها در زمان بیشتر، باید آن را در ظروف شیشه ای درب بسته گذاشت و آن را حرارت داد – این موضوع باعث بیشتر شدن ماندگاری در مواد غذایی می شد. و در همان زمان یک مخترع انگلیسی، روشی برای ساخت و جمع آوری قوطی های حلبی پر شده از غذا اختراع کرد که در آن زمان، فلزات نیز به بسته بندی مواد غذایی اضافه شد و کنسروها به وجود آمدند.
تکامل بسته بندی همینطور در حال پیشرفت و جهش بود مخصوصاً از زمان گذر از عصر کشاورزی به انقلاب صنعتی، دیگر ماشین ها جایگزین کالاهای دست ساز شده بودند و روشهای بسته بندی نیز کاربردی تر شده بود. در این دوران ضرورت بسته بندی برای افراد به وجود آمد و در بعضی از اوقات، مدل بسته بندی بر نحوه تولید آن محصول تاثیر گذار بود.
مطالب دیگر: 4 بسته بندی برتر در طول تاریخ
پیدایش جعبه های مقوایی در سال 1817 در شهر انگلستان بود و این فناوری برای پیش ساخته کردن کارتن ها به کار می آمد و تا سال 1890 ادامه پیدا کرد.
در ابتدای قرن بیستم در پاسخ به تقاضاء مصرف کنندگان، تولید بسته های یکبار مصرف مثل لیوان و ظروف پاپ کرون و… بسیار بیشتر شد و در این زمان فرصت برای بازاریابی با استفاده از ابزار طراحی فراهم شده بود، استفاده از لوگو برای تبلیغ برند و حروف و تصاویر چشم نواز که نگاه مخاطب را به خود جلب می کرد، بیشتر و بیشتر شد.
اولین ماشینی که قالب های پلاستیکی را تهیه می کرد (قالب گیری تزریق پلاستیک، یک روش ساخت برای فرمهای پلاستیکی مثل ظروف شامپو و گالن می باشد ) در سال 1920 اختراع شد، اما تا سال 1950 زیاد توسعه پیدا نکرد آن هم بخاطر مواد اولیه پلی پروپیلن بود.
در همین دهه قوطی های آلمینیومی پاپ تاپ معرفی شدند و در دهه 1960، پلاستیکها بخصوص پلاستیک های که در آن از مواد پلی اتیلن استفاده می گردید، به سرعت در بسته بندی محصولاتی مثل مایعات مورد استفاده قرار گرفت. دلیل استفاده از مواد پلی اتیلن این بود که با آسیب کمتری به طبیعت، بازگردانی می شدند.
استفاده زیاد از مواد پلاستیکی باعث آسیب به محیط زیست و مرگ حیوانات و پرندگان شده بود، و بازیافت به عنوان یک موضوع سیاسی و زیست محیطی بدل شد. سازمان های دولتی همانند آژانس های حفاظت از محیط زیست، شروع به ثبت قوانین جدید و سختگیرانه ای برای تنظیم بسته بندی کردند.
بسته بندی پایدار به مواردی مثل استفاده از مواد بکر یا بازیافتی است که تایید شده موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی (تامین کنندگان سبز) باشد، عوامل دیگر برای پایدار بودن بسته بندی می توان به وزن آن اشاره کرد، زیرا در حمل نقل باعث کاهش سوخت های فسیلی می شود.
اما همانطور که توضیح دادیم، برای هماهنگی با نیازهای جدید و استفاده از راه حل های نو بسته بندی به طور مداوم تغییر کرده. این تحول با توجه به زمان خودش در حال توسعه است. اما انسان امروزی متوجه این موضوع شده که خیلی از موادها مثل پلاستیک ها و کیسه های فریزر به محیط زیست چه آسیبی میرساند و چه خطراتی را برای او به وجود می آورد. بیشتر برند های با توجه به این موضوع دست به تولید مواردی زده اند که بدون افت کیفیت، ظاهر و قیمت، محصول را، در بسته بندی ای قرار دهند که بازیافت آن به محیط زیست آسیب نزند، مثل مقوا و کارتنها.
هدف نهایی زیست محیطی استفاده از بسته بندی پایدار شامل کم کردن انتشار گازهای گلخانه ای، و به حداقل رساندن ضایعات، کاهش مصرف سوختهای فسیلی و آب و حذف موارد شیمیایی است که باعث آسیب به انسان و کُره زمین است.
بسته بندی هوشمند شامل مواردی می شود که مزایایی برای مصرف کننده و تولید کننده به همراه دارد. عملکرد کنترل رطوبت و نشان دادن تغییراتی در وضعیت سلامت محصول. کد های مثل کیو آر (QR code) برچسبهای شناسایی فرکانس رادیویی (RFID) و تراشه های ارتباط میدان نزدیک که در کارت ویزیت ها امروز استفاده می شود (NFC) بهترین حسگرها هستند که در حال حاضر در بسته بندی ها استفاده می گردند. این موارد به مصرف کنندگان کمک می کند تا از خرید کالای اصلی، نحوه مصرف صحیح، تاریخ مصرف آن و موارد این چنینی آگاه شوند.
بسته بندی فیبر قالبی از قالب کارتن تخم مرغ شروع شده و به تکامل رسیده است. این بسته ها از خمیر کاغذهای بازیافتی تولید می شود. این الیاف به زودی برای بسته بندی محصولاتی مثل میوه، لوازم آرایشی و نان محبوب می شود و سایر بسته بندی های بیرون بر یک بار مصرف از این مواد ها استفاده می کنند. بسته بندی قالب فیبری مزایایی مثل استفاده مجدد، قابل بازیافت، بدون آسیب به طبیعت و کمپوست پذیر است.
امیداورم که این مطلب برای شما مفید باشد.
منبع: آژانس بالی
