مطالعه «بیماری‌زایی بهینه» درباره استراتژی‌های فرگشتی ( تکاملی ) بلندمدتی است که یک پاتوژن (عامل بیماری‌زا) برای بیشینه کردن حضورش در جمعیتی از میزبان‌ها پیش می‌گیرد. بیماری‌زایی اغلب به عنوان محصول جانبی رشد و استفاده از منابع بدن میزبان توسط پاتوژن دیده می‌شود. درجه بهینه بیماری‌زایی حاصل برقراری توازنی بین رشد و تکثیر پاتوژن درون میزبان در یک سمت، و شانس بقای میزبان در سمت دیگر است، که این بده‌بستانی بین بیماری‌زایی و انتقال را نتیجه می‌دهد؛ اگرچه تضعیف سیستم ایمنی میتواند به تکثیر سریع پاتوژن کمک کند، اما خود این تکثیر اغلب به وخیم تر شدن حال میزبان یا حتی مرگ آن منجر می‌شود، که این یک شکست برای پاتوژن است، چرا که درصورت مرگ میزبان، پاتوژن های درون او هم نابود می‌شوند. اگر هم به مرگ نینجامد، کاهش فعالیت میزبان در اثر بیماری احتمال انتقال به سایر میزبان‌ها را کاهش می‌دهد.
ممکن است چنین استنباط شود که پاتوژنها در جهت کمینه‌سازی بیماری‌زایی فرگشت ( تکامل ) پیدا می‌‌کنند؛ پاتوژن‌هایی با بیماری‌زایی حداقلی از نرخ پایین مرگ در میزبان ها به نفع حداکثر کردن حجم منابع در دسترس بهره می‌برند. اما باید در نظر داشت که یک پاتوژن همچنین به نرخ انتقال بالا هم نیاز دارد تا بتواند از این حجم منابع استفاده کند. انتقال موثر نیازمند تکثیر پاتوژن در تعداد بالاست تا شانس سرایت از یک میزبان به میزبان دیگر افزایش یابد. از طرف دیگر هرچه تراکم جمعیت پاتوژنها در میزبان بیشتر شود، اثرات منفی روی تندرستی میزبان شدیدتر خواهد بود. از همین جهت پاتوژن می‌بایست بین منفعت کوتاه مدتش برای پریدن از این کشتی به آن کشتی، و منفعت بلند مدتش در غرق نکردن کشتی تعادل ظریفی برقرار کند.
البته ممکن است جمعیت میزبان به مرور زمان به مقاومت بهتری در مقابل پاتوژنها فرگشت ( تکامل ) پیدا کند. اما هرچه دوره بیماری در میزبان کوتاه تر شود، پنجره فرصت برای پاتوژن به منظور انتقال کوچکتر می‌شود، و در این حالت انتخاب طبیعی به نفع بیماری‌زایی شدیدتر عمل می‌کند.
از دیگر عوامل دخیل در چگونگی تعادل بین بیماری‌زایی و انتقال، مدت زمانی است که یک پاتوژن میتواند در محیط بیرون از بدن میزبان دوام بیاورد. آنهایی که هفته ها یا سال‌ها در محیط باقی می‌مانند، نرخ مرگ بالاتری دارند. برای نمونه، آبله یکی از هر ده نفر را می کشد، و ویروس عامل آبله میتواند بیش از ده سال بیرون از بدن میزبان دوام بیاورد. پاتوژن‌های مربوط به سل و دیفتری هم برای هفته‌ها تا ماه‌ها در بیرون باقی می‌مانند و به تناسب خطرناکند.
رفع مسئولیت (Disclaimer): من سررشته‌ای در علوم زیستی ندارم، اینها غالبا ترجمه بود، که به بخش بسیار کوچکی از پیچیدگی‌های ابتدایی بحث اشاره می‌کرد. پیچیدگی‌هایی که باعث شده هنوز کسی ایده‌ای نداشته باشه که کروناویروس در درازمدت چه مسیری رو طی خواهد کرد.
منابع:
https://doi.org/10.1038/scientificamerican0493-86
https://doi.org/10.1016/S0169-5347(03)00223-4
https://www.scq.ubc.ca/pathogen-virulence-the-evolution-of-sickness/
https://t.me/KurzgesagtPersian
