روی یک عنصر شیمیایی با نماد روی و عدد اتمی 30 است. این عنصر اولین عنصر در گروه 12 جدول تناوبی است. روی دارای پنج ایزوتوپ پایدار است. 63 روی، 65 روی و 67 روی پایدار در نظر گرفته می شوند، در حالی که روی 66 و 68 روی بسیار پرتوزا هستند (به ترتیب با نیمه عمر 220 میلی ثانیه و 1.5 دقیقه). رایج ترین سنگ معدن روی اسفالریت (مخلوط روی) است، یک ماده معدنی متشکل از سولفید روی (ZnS) که اغلب با مقادیر کمی سولفید مس(CuS) یا سولفید آهن (FeS) یافت می شود. کانی‌های معدنی اسمیتسونیت و همی‌مورفیت نیز مانند سایر کانی‌های سولفیدی حاوی روی در مقادیر کمتری هستند. اسفالریت معمولاً 50 تا 65 درصد فلز روی را به صورت خشک تولید می کند
آنها در دماهای بالا استحکام بالایی دارند و در برابر خوردگی مقاوم هستند. آنها همچنین نقطه ذوب پایینی دارند و چکش خوار، انعطاف پذیر هستند و به راحتی به هم جوش داده می شوند یا لحیم می شوند
شمش روی دارای رنگ سفید روشن و غیر مغناطیسی است. هنگامی که روی گرم می شود، انعطاف پذیر و چکش خوار می شود. همچنین هنگام برش یا ضربه زدن جرقه نمیزند.
علاوه بر این ویژگی ها، روی در محیط های صنعتی کاربردهای مختلفی دارد. روی را می توان در گالوانیزه استفاده کرد، که فرآیند پوشش فولاد با روی برای جلوگیری از خوردگی روی سطح آن است. با این حال، این فرآیند را فقط می توان با فولادی استفاده کرد که به درستی با پاک کردن هرگونه کثیفی یا روغن از سطح آن قبل از اعمال لایه محافظ روی در بالای آن، به درستی آماده شده است
کارخانه های ذوب روی اقدسیه و رامسر استان البرز. ظرفیت تولید این دو کارخانه سالانه 100 هزار تن است.
کارخانه ذوب روی کرج واقع در کرج، استان البرز. ظرفیت تولید سالانه آن بیش از 3 میلیون تن (3 هزار تن در روز) است.
شرکت ملی صنایع مس ایران (NICICO) آلیاژهای مس-روی، اسفنج روی، برنج نیکل، برنز سیلیکون و برنز فسفر تولید می کند.
تولیدکننده روی بیش از 50 درصد از کل تولید این فلز در جهان را استخراج می کند، اما 20 درصد از کل تولید خود را نیز به خارج از کشور صادر می کند. بنابراین تاثیر قابل توجهی بر قیمت های جهانی این فلز دارد
شمش روی فلزی است که شکل مستطیلی دارد. وقتی به یک شمش فکر می کنید، احتمالاً چیزی شبیه مکعب یا آجر را تصور می کنید. اما شمش روی بیشتر شکل مستطیلی دارد و ابعاد آن تقریباً 1 اینچ در 2 اینچ در 4 اینچ (25mm x 50mm x 100mm) است. این بلوک ها در بسیاری از صنایع و کاربردها استفاده می شوند زیرا بادوام هستند و به راحتی قابل حمل هستند.
روی یک عنصر مهم برای زندگی و سلامت انسان است، بنابراین به روش های مختلف در سراسر جهان استفاده می شود. روی می تواند برای ساخت آلیاژهای فولادی با فلزات دیگر مانند آهن و کربن استفاده شود. این آلیاژها کاربردهای زیادی در صنعت دارند زیرا سبک وزن هستند اما به اندازه کافی قوی هستند تا در برابر دمای بالا بدون شکستن در طول زمان مقاومت کنند. روی همچنین در گالوانیزه کردن استفاده می شود - فرآیند پوشش فولاد با لایه ای از ترکیب روی که از خوردگی ناشی از قرار گرفتن در معرض آب در حین استفاده در خارج از منزل یا داخل خانه در شرایط مرطوب (مثلاً در محل های ساختمانی که در آن افراد به شدت بر روی سطوح اطراف تنفس می کنند) محافظت می کند.
شمش روی در بسیاری از کاربردهای صنعتی استفاده می شود
آلیاژها – روی یک فلز آلیاژی خوب است زیرا نقطه ذوب پایین، پایداری حرارتی خوب و مقاومت در برابر خوردگی عالی دارد. می توان از آن برای بهبود خواص فولادها با جایگزینی بخشی از آهن با روی استفاده کرد. روی همچنین در چدن ها برای کاهش شکنندگی و بهبود چقرمگی استفاده می شود.
گالوانیزه - آبکاری روی فولاد یک روش اقتصادی برای محافظت از فولاد در برابر خوردگی زمانی است که به عنوان پوشش زیرین یا پوشش نهایی برای محصولات فولادی جدید مانند مخازن و لوله ها استفاده می شود. سطوح گالوانیزه مقاومت خوبی در برابر حمله آب و هوای مرطوب دارند، اما به دلیل ماهیت متخلخل خود که به آب اجازه می دهد به راحتی از آنها عبور کند، در محیط های دریایی یا سایر شرایط سخت بدون حفاظت اضافی مقاومت نمی کنند (این ویژگی همچنین اجازه می دهد تا سطوح گالوانیزه رنگ آمیزی شود)
شمش روی در تولید اکسید روی، کربنات روی و کلرید روی استفاده می شود. از آنها در تولید پودر روی نیز استفاده می شود. روی از ذوب یا الکترولیز تولید می شود که در آن با کربن (کک) در دمای بالا گرم می شود تا مخلوطی از فلز، گاز دی اکسید کربن و سایر ناخالصی ها تولید شود که با عبور از جریان آب یا هوا حذف می شوند. محصول حاصل عمدتاً از روی فلزی خالص تشکیل شده است اما ممکن است تا 10 درصد ناخالصی هایی مانند آهن یا سرب داشته باشد. ناخالصی ها را می توان با پردازش بیشتر با استفاده از روش های مختلف بسته به ویژگی های حلالیت آنها مانند شناورسازی کف برای ذرات ریز یا جداسازی گرانشی برای ذرات بزرگ حذف کرد.
قدرت کم
مقاومت در برابر خوردگی ضعیف
جوش پذیری ضعیف
ماشینکاری ضعیف
.
.
شمش روی فلزی است با مقاومت بالا در برابر خوردگی، علاوه بر این که در دماهای بالا استحکام بالایی دارد. خواص مکانیکی بسیار خوبی دارد، به ویژه هنگامی که برای ساخت انواع ابزارها مانند ریخته گری و اکستروژن استفاده می شود. برای به دست آوردن شمش روی که نیازهای صنعت مدرن را برآورده می کند، عوامل مهمی وجود دارد که باید به آنها توجه کنید:
خلوص مواد بسیار مهم است. شمش روی حاوی ناخالصی های زیادی مانند سرب و آهن است که بر خواص آن تأثیر می گذارد. هرچه سطح خلوص بالاتر باشد، عملکرد آن در طول پردازش بهتر خواهد بود.
اندازه دانه آن باید به اندازه کافی کوچک باشد تا بتواند نیازهای پردازش را برآورده کند.
روی یک فلز رایج است، به این معنی که به راحتی می توان آن را به دست آورد. روی در دماهای بالا استحکام بالایی دارد، بنابراین می توان از آن در بسیاری از کاربردهای مختلف از ساخت و ساز ساختمان گرفته تا قطعات خودرو استفاده کرد. روی همچنین در برابر خوردگی مقاوم است، به این معنی که نگهداری از آن آسان است و در طول زمان پوسیده نمی شود. علاوه بر این، روی آسان است و هزینه کمی دارد!
با ذوب مستقیم اکسید روی که در این حالت حدود 20 درصد کربن موجود در سنگ معدن با اکسیژن ترکیب می شود و توده ای سخت و شیشه ای به نام «کاربورت هیدروژن» (ترکیبی حاوی سه اتم کربن) تشکیل می دهد. این ماده با شستشو یا شستشو با آب از روی جدا می شود. ناخالصی های باقی مانده عمدتاً از سیلیس و آهن تشکیل شده است.
با الکترولیز، یعنی با عبور جریان الکتریکی از محلول مذاب کلرید روی. این روش از آلودگی توسط ترکیبات کلر یا سولفید سدیم تشکیل شده در فرآیند اول جلوگیری می کند.
روی فلزی با مقاومت بالا در برابر خوردگی است. از آن برای ساخت سکه استفاده شده است، زیرا در برابر خوردگی توسط بسیاری از اسیدها و قلیاها مقاوم است. یون‌های روی به سمت یون‌های اسید یا قلیایی جذب می‌شوند و واکنش آنها را با یکدیگر دشوار می‌کند. روی همچنین در آب نمک مقاومت خوبی در برابر خوردگی دارد زیرا یون های آن به اندازه کافی کوچک هستند که به راحتی توسط مواد معدنی رسی موجود در آب دریا جذب نمی شوند.
استفاده تجاری اصلی روی فولاد گالوانیزه است. این فرآیند شامل پوشاندن محصولات آهنی یا فولادی مانند میخ ها یا سیم پیچ ها با یک لایه نازک روی (گالوانیزه)، از طریق آبکاری الکتریکی یا فرو بردن در روی مذاب است. این امر از زنگ زدگی جلوگیری می کند و عمر مفید آنها را به میزان قابل توجهی بیشتر از آنچه که بدون هیچ نوع پوششی اعمال می شود طولانی می کند، اما به مرور زمان به دلیل عوامل محیطی مانند آب باران و قرار گرفتن در معرض از بین می رود.
روی یک رسانای خوب الکتریسیته است و می توان از آن برای پوشش داخلی ظروف فولادی برای جلوگیری از خوردگی استفاده کرد. همچنین در ساخت برنج، باتری و آینه استفاده می شود.
بقراط برای اولین بار در 400 سال قبل از میلاد سولفات روی را به صورت خوراکی ثبت کرد. بعدها جالینوس اکسید روی مخلوط با عسل یا شراب را به عنوان قابض در برابر اسهال تجویز کرد. در حالی که تا همین اواخر بومیان آمریکا زخم ها را در پمادهای حاوی سولفات روی یا محلول های کلرید به دلیل خواص قابض آنها که باعث بهبودی و توقف خونریزی می شود، شستشو می دادند
