در زندگی اجتماعی، انسان‌ها برای پایان دادن به موضوعات مختلفی که تأثیر گذار بر زندگی آنها است، از روش‌ها و راهبردهای متعددی بهره می‌برند. یکی از این راهبردها، طلاق است، که افراد در بسیاری از موارد به دلیل تشخیص انتخاب نادرست خود به این مسئله متوجه می‌شوند. در جوامع امروزی و با گسترش مشکلات اجتماعی، بسیاری از افراد در زندگی مشترک خود با مشکلات و ضعف‌ها و مشکلات جدی مواجه می‌شوند که گاهاً تحمل این مشکلات نیازمند توانایی و صبر بیشتری از فرد می‌شود و زندگی مشترک را برای او بسیار دشوار می‌کند. به همین دلیل، طلاق به عنوان یکی از راه‌های جدایی افراد از زندگی مشترکشان مطرح می‌شود.
در قرآن کریم، خداوند این موضوع را بسیار نکوهیده و به عنوان یکی از منفورترین حلال‌ها ذکر کرده است. این اشاره به تنهایی نشان‌دهنده اهمیت بالایی است که اسلام به حفظ وحدت و استحکام خانواده و زندگی مشترک می‌دهد. به عبارت دیگر، طلاق در اسلام به عنوان یک گزینه آخرین در نظر گرفته می‌شود و به دلیل تأثیرات منفی آن بر جامعه و افراد، توصیه نمی‌شود.
باید به این نکته توجه داد که گاهی اوقات، انسان ها در مسیری به جز جدایی از همسر نمی‌توانند ادامه دهند تا به زندگی شخصی خود ادامه دهند. ادامه دادن به زندگی مشترک با یک فرد نامناسب می‌تواند به آنها بسیار آسیب بزند. به همین دلیل، طلاق را به عنوان یک حق برای انتخاب ادامه زندگی مشترک در نظر می‌گیریم و به همین دلیل لازم است تا با روش های کاهش آسیب های طلاق به خوبی آشنا باشیم. در اینجا، به مطالب مختلف مرتبط با انواع طلاق و توضیحات مربوط به هر یک از آنها می‌پردازیم.
طلاق عاطفی نوعی جدایی است که در آن، زوج‌ها هرچند زیر یک سقف زندگی مشترک دارند، اما هیچ احساسی از محبت و عشق نسبت به یکدیگر ندارند و فقط با یکدیگر زندگی می‌کنند. در اغلب موارد، به دلیل نگه‌داشتن تصویر و جلوگیری از افتادن از چشم‌انداز اجتماعی، زوج‌ها از جدایی پرهیز می‌کنند و زندگی مشترک را بدون وجود اعتماد، عشق، و علاقه ادامه می‌دهند. به اصطلاح، بین این نوع زوج‌ها هیچ رابطه مشترک محبت‌آمیزی وجود ندارد، و زن و مرد نسبت به یکدیگر احساس بی‌رمقی و بیگانگی دارند. در واقعیت، این ازدواج‌ها معمولاً به یک زندگی مشترک ناتوان و یک رابطه بی‌عشق و بی‌محبتی منجر می‌شوند.
این وضعیت به تدریج و در ازدواج‌های مختلف رخ می‌دهد و شدت آن متغیر است. این شرایط ممکن است تا انتهای عمر زوجین ادامه یابد یا پس از مدتی و با خستگی طرفین، به طلاق منجر شود. در این نوع از روابط و جدایی‌های عاطفی، تأثیرات آن بر زن و مرد به تنهایی نیست، بلکه فرزندان حاصل از این ازدواج نیز به شدت تحت تأثیر قرار می‌گیرند و پیامدهای مختلفی برای آنها به وجود می‌آید که وابسته به سن و شرایط آن فرزندان متغیر است.
تأثیرات این نوع روابط بر فرزندان کوچکتر می‌تواند منجر به تغییراتی در رفتار و روحیه آنها شود. آنها ممکن است خلق و خلو پرخاشگری را تجربه کرده، اشتهایشان را از دست بدهند و به گوشه‌گیری روی آورند. اما در مورد فرزندان بزرگتر، این نوع روابط ممکن است منجر به احساس گناه و سرخوردگی شود.
در ایجاد طلاق عاطفی، عوامل متعددی نقش دارند و بهتر است آگاهی داشته باشیم و تا حد امکان سعی کنیم از ایجاد شرایطی که منجر به این وضعیت می‌شوند، پرهیز کنیم.
طلاق عاطفی به نوعی از جدایی اشاره دارد که در آن، زوجان بدون ارتباط کلامی یا احساس محبت با یکدیگر زندگی می‌کنند. این نوع جدایی عاطفی دارای علایم و شرایط خاصی است که در زیر به آنها اشاره خواهیم کرد.
در کشور ما هر ساله حدود 170 هزار مورد طلاق ثبت می‌شود، که دو تا سه برابر از این تعداد به طلاق عاطفی مرتبط می‌شود. زوجان پس از بحث و جدال‌های مکرر، به مرحله‌ای از بی‌تفاوتی و کاهش انگیزه وارد می‌شوند.
در این نوع روابط، هیچ احساس و علاقه‌ای بین زن و مرد وجود ندارد و آنها صرفاً زیر یک سقف زندگی می‌کنند. این نوع جدایی عاطفی به همراه انحرافات اخلاقی شدیدی همراه است که به وسیله‌ی آن پیامدهای روانی و روحی برای زوجان به وجود می‌آید.
زوجین در این نوع جدایی به دلایلی نظیر نگرانی از نظرات اطرافیان، عدم استقلال مالی، نگرانی از آینده فرزندان، فشارهای روانی و روحی، و همچنین تردیدهایی در مورد جدایی رسمی یا طلاق، اقدام به جدایی نمی‌کنند.
در نهایت، این نوع روابط به دلیل نداشتن آگاهی و مهارت‌های کافی برای مدیریت و اداره زندگی زناشویی به وجود می‌آید.
طلاق عاطفی به آرامی و بدون صدا و سر و صدای زیاد، وارد زندگی زوجینی می‌شود که اختلافاتی در رابطه‌شان وجود دارد و زندگی مشترکشان به وضعیتی پیچیده و بحرانی می‌رسد. با این حال، باید توجه داشت که اگر زوجین به موقع و در زمان مناسب تشخیص دهند که مشکلاتشان عمیق شده‌اند، ابزارهای مؤثری برای حل این مشکلات در اختیارشان قرار دارد. در اینجا باید تأکید کنیم که مشاوره در زمینه طلاق نیز می‌تواند به کمک بیاید و راهکارهای خاصی را ارائه دهد.
1. ابتدا باید شدت مشکل را تشخیص دهید. از خودتان بپرسید که مشکلات به حدی جدی هستند که نیاز به اقدامات جدی دارند یا نه.
2. اشتباهات خود را قبول کنید و به طور منطقی و هوشمندانه به آنها نگاه کنید. در روابط دو نفره، هر دو نفر مسئول مشکلات و کاستی‌های رابطه هستند.
3. به نیازهای همسرتان توجه کنید و تلاش کنید تا ایده‌آل‌های همدیگر را درک کنید و سعی در رسیدن به خشنودی هم داشته باشید.
4. اینکه تفاوت‌ها در سلیقه وجود داشته باشد، به معنای اتمام رابطه نیست. بلکه باید توانایی داشته باشید با وجود اختلاف نظرها، با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و با شناخت خواسته‌های هم به توافق برسید.
5. رابطه با کیفیت به معنای عدم وجود اختلاف نظر نیست. بلکه به معنای درک و تفهیم متقابل و توانایی در انتخاب‌های مشترک اشاره دارد. بنابراین، در مواجهه با اختلاف نظرها، از گفت‌وگو و همفکری برای حل مشکلات استفاده کنید.
بسیاری از زوج‌ها پس از تجربه ناکامی در ازدواج و احساس دلسردی از یکدیگر، با خلاها و کمبودهای جدی در زندگی مواجه می‌شوند. برخی از افراد از این وضعیت ناامیدی، افسردگی و گوشه‌گیری پیدا می‌کنند و حتی ارتباطشان با اطرافیان را محدود می‌کنند.
به علاوه، بعضی از زوجین سعی در تحمل این شرایط را با روی‌آوردن به افراد دیگر و روابط اشتباه و انحرافات اخلاقی دارند. این کنش‌ها می‌توانند منجر به پیامدهای بسیار ناخوشایندی برای خانواده و فرزندان آنها شوند و اثرات منفی بر جامعه نیز داشته باشند.
در این شرایط، زن و مرد خود را در خلاء های احساسی خود با روابط آلوده و اشتباه تامین می‌کنند. اما در نهایت، این اقدامات منجر به سردرگمی و مشکلات روانی زیادی برای آنها می‌شود. باید زوجین آگاه باشند که در این شرایط هیچ کس نمی‌تواند خلاءهای احساسی و کمبودها را جبران کند، و این تلاش‌ها ممکن است مشکلات را تشدید کند.
وارد شدن طلاق عاطفی به زندگی زوجین می‌تواند انحرافات اخلاقی، گوشه‌گیری، افسردگی فرزندان، از بین رفتن اعتماد به نفس زن و مرد، از بین رفتن اعتماد و ایجاد روحیه‌ی بیمار را در افراد به وجود آورد. در نهایت، این وضعیت می‌تواند به ایجاد یک جامعه ناپایدار منجر شود.
بنابراین، زوجین باید با مدیریت مناسب احساسات، خواسته‌ها و نیازهای خود، تلاش کنند تا رابطه‌ی خود را با احترام به اصول اخلاقی حفظ کنند و از پیامدهای منفی جلوگیری نمایند. در این مسیر، مشاوره روانشناسی نیز می‌تواند به آنها کمک کند.
یکی از مهم‌ترین عوامل برای ازدواج زن و مرد، داشتن انگیزه و امید به ساخت زندگی جدید است. همچنین، مهم‌ترین دلیل برای وقوع طلاق عاطفی، از دست دادن انگیزه و امید، و همچنین احساس عدم درک در زندگی مشترک می‌باشد. عوامل دیگری نیز می‌توانند بر روی این نوع از روابط تأثیرگذار باشند، از جمله:
1. ازدواج غلط و اشتباه: انتخاب همسر به طور نادرست و بدون مطابقت با انتظارات و ارزش‌های شخصی می‌تواند به مشکلات و طلاق عاطفی منجر شود.
2. دخالت‌های اطرافیان در زندگی مشترک: نفوذ و دخالت افراد دیگر در زندگی زوجین می‌تواند منجر به مشکلات و تنش‌ها شود.
3. بی‌توجهی به نیازهای همسر: نداشتن توجه به نیازها و خواسته‌های همسر می‌تواند به ناراضیی او و بحران در رابطه منجر شود.
4. نبود گفت‌وگو و ضعف در برقراری ارتباط کلامی با همسر: ارتباط کم و نبود گفت‌وگو با همسر می‌تواند به کاهش ارتباط عاطفی و از بین رفتن اتصال زناشویی منجر شود.
5. بی‌توجهی نسبت به خواسته‌ها و انتظارات همسر: نادیده گرفتن ولایت و انتظارات همسر می‌تواند تنش‌ها را افزایش دهد.
6. داشتن انتظارات سخت و غلط: داشتن توقعات نامناسب و سخت‌گیری در مورد همسر می‌تواند منجر به ناراضیی و اختلافات شدید شود.
با شناخت و درک این عوامل، زوجین می‌توانند از وقوع آنها جلوگیری کرده و سعی در ایجاد یک زندگی موفق، مفید و کارآمد داشته باشند.
ازدواج اجباری هنوز هم در بعضی از خانواده‌ها وجود دارد و بدون توجه به پیامدهای آن، اتفاق می‌افتد. افراد بسیاری که در دادگاه برای طلاق زوجین اقدام می‌کنند، به عنوان یکی از عوامل اصلی جدایی‌شان به نداشتن محبت و علاقه در ازدواج اجباری اشاره می‌کنند. برخی دیگر هم با درخواست طلاق عاطفی، نتایج نامطلوب ازدواج اجباری را تجربه می‌کنند.
ازدواج اجباری بر مبنای ترسوندن و تحت فشار قرار دادن جوانان، بدون توجه به علاقه شخصی آنها، اتفاق می‌افتد. والدین باید به این نکته توجه داشته باشند که ازدواج اجباری می‌تواند زندگی فرزندان خود را تلخ کند و در نهایت به جدایی‌های ناموفق منجر شود.
ازدواج اجباری باعث می‌شود که زن و مردی که از اجبار با یکدیگر ازدواج کرده‌اند و علاقه‌ای به هم ندارند، زندگی شیرین و معنوی نخواهند داشت. همچنین، این نوع ازدواج بدون شناخت و آگاهی کافی از یکدیگر اتفاق می‌افتد، که عامل اصلی ایجاد طلاق عاطفی، جدایی، و دلسردی بین زوجین خواهد شد.
بنابراین، بهترین راه برای پیشگیری از این پیامدها، ازدواجی با عشق و علاقه به همراه شناخت و شعور کافی است. همچنین، مراجعه به روانشناس یا زوج درمانی می‌تواند باعث شود که افراد با اطمینان و رضایت بیشتری تصمیم به تشکیل زندگی مشترک بگیرند.
سرد شدن و فراز و فرود در روابط دارای تفاوت‌های مهمی با طلاق عاطفی است. در واقعیت، آخرین مرحله از سرد شدن روابط، در صورتی که مورد توجه، تلاش برای حل و فصل مشکلات و یا درمان آنها نباشد، می‌تواند به طلاق عاطفی منجر شود. طلاق عاطفی زمانی رخ می‌دهد که افراد با تجمعی از مشکلات و آسیب‌هایی که تاکنون حل نشده‌اند، روبه‌رو هستند و دیگر تمایلی به رفع آنها ندارند.
این کار ممکن است بسیار زمان‌بر و پر از تلاش باشد، زیرا طلاق عاطفی در زمانی رخ می‌دهد که زوجین مدت‌ها است که تمایل به بهبود رابطه‌شان را از دست داده‌اند. با این حال، این امر غیر ممکن نیست. زوجین می‌توانند تصمیم بگیرند که به زندگی مشترک خود فرصت دیگری بدهند.
مهم‌ترین دلیل بروز طلاق عاطفی ممکن است نادیده گرفتن مشکلات و نگرانی‌های کوچک تلقی شود. مشکلات کوچکی که در زمان خود می‌توانستند به راحتی حل شوند، اگر تا مدت‌ها یا سال‌های طولانی ادامه پیدا کنند، به یک بحران غیرقابل حل تبدیل می‌شوند.
