پرتووکا «ب زمانه‌کی دن» وه‌رگه‌را هه‌لبه‌ستا نوو (ئازاد) ئا جیهانێ ب بژارتن و وه‌رگه‌راندنا «به‌رات قەوی‌ئەندام» هات وه‌شاندن.
پرتووکێن «بیستوون» و «ب زمانکی دن» د سالا ۲۰۲۰ی دا ب وه‌رگه‌را «به‌رات قەوی‌ئەندام» (ئیران-خۆراسان) هاتنه چاپکرن و وه‌شاندن. مژارا ڤان دو به‌رهه‌مان هه‌لبه‌ستا نوو (ئازاد) و هن گۆتنێن هه‌لبه‌ستی ژ هه‌لبه‌ستڤان و وێژه‌ڤانێن چار ئالیێن جیهانێ و ژ گه‌ل و زمانێن جوور به جوور ب تایبه‌ت ئێن سه‌دسالا بیسته‌م و هه‌تا نها یه:
ئه‌همه‌دێ شاملوو، سه‌ید ئه‌لی سالهی، نازم هکمه‌ت، شێرکۆ بێکه‌س، له‌تیف هه‌لمه‌ت، پابلۆ نێروودا، ئانا ئاخماتۆڤا، ئادۆنیس، نزار قه‌بانی، سواد ئه‌ل‌سه‌باه، خاده ئه‌ل‌سه‌مان، چارلز بوکۆفسکی، ژاک پرێڤر، پاول ئێلوارد، مه‌هموود ده‌روێش، جه‌مال سوره‌یا، بێرتۆلت برێشت، یانووس ریتسووس، گابریێل گارسیا مارکس، فدێریکۆ گارسیا لۆرکا، مارکۆس ئانا، ریچارد براتیگان، هامد به‌درخان، ئه‌نوه‌ر سه‌لمان و هەر وەکی دن.
وه‌رگێرێ به‌رهه‌مێ، به‌رات قەوی‌ئەندام دبێژه: «ژ بلی هه‌لبه‌ستێن ئه‌همه‌دێ شاملوو و سه‌ید ئه‌لی سالهی (فارسیبێژ)، هه‌ر وها یێن شێرکۆ بێکه‌س و له‌تیف هه‌لمه‌ت (کوردیا ناڤین)، هه‌لبه‌ستێن دن ب گشتی ژ سه‌ر وه‌رگه‌را وان ئا فارسی بۆ کورمانجی هاتنه وه‌رگه‌راندن.
زمانێ بکارهاتی د ڤان به‌رهه‌مان دا ئاییدی ناڤچه‌یه‌که تایبه‌ت نینه و هه‌ول هاتیه دایین کو هه‌لبه‌ست ب ئاوایه‌کی گشتفه‌همی بێن وه‌رگه‌راندن؛ هه‌لبه‌ت په‌یڤ و تێگه‌هێن ده‌ڤۆکا خۆراسانێ ژی تێدا به‌ربچاڤن.
ژ بۆ خوه‌ندنا ڤان به‌رهه‌مان پێویستە خوینه‌ر ڕێنڤیسا بکارهاتی (رێنڤیسا ئارامی) بزانه و تێرا خوه د گه‌ل په‌یڤ، بوێژ و تێگه‌هێن کورمانجی (جارنا ژی کوردیا ناڤین) ل ده‌ڤه‌رێن جوور ب جوور ناسیار به.»
پرتووک ب ڕێنڤیسا کوردی یا ب تیپێن ئه‌ره‌بی-فارسی هاتنه نڤیسین. «بیستوون» ب ئاوایێ دوزمانی (فارسی و کورمانجی) و پێکهاتی ژ ۲۰۷ ڕووپه‌لان، هه‌ر وها؛ «ب زمانکی دن» ژی ب ئاوایێ یه‌کزمانی و ب ۱۷۸ ڕووپه‌لان هه‌ر دو ژ ئالیێ وه‌شانا ب ناڤێ «بیژه‌ن یۆرد» ڤا ل باژارێ بژنوورتێ یێ باکورێ خۆراسانێ هاتنه وه‌شاندن.
نڤیسا ل سەر بەلگا پرتووکێ:
چما ئەدەبیات؟
جڤاکا کو ژ ئەدەبیاتا نڤیسکی بێ‌پارە، ل بەرجی جڤاکەکێ کو ئاموورێ وێ یێ ھەری گرینگ، یانی پەیڤ، د دەق و نڤیسێن ئەدەبی دا ھاتیە پەروەردەکرن و وەرریە، گۆتنێن خوە بێ سەرووبەر، ڤک و ڤالا و نەدیار دەردبرینە. جڤاکەک کو ناخوینە و ھایا وێ ژ ئەدەبیاتێ تونە، ناتا جڤاکەکە کەر و لالان، لالەمە ب زمانێ وێ دکەڤە. ئەندامێن جڤاکەکە ھاکا و ب زمانەکی وسا بێ‌پەرگال و خاڤ، د پێوەندیێن خوە دا، دێ راستی دژوارینە مەزن بێن. نە تەنێ جڤاک ب گشتی، بەلکی یەک ب یەکێ ئەندامێن وێ ژی تووشی ڤێ کێشەیێ دبن. مرۆڤێ کو ناخوینە، ئان کێم دخوینە ئان ژی تەنێ بەربەلاڤ و ژ-ڤر-ژ-وی دخوینە، بێ گومان د ئاخافتن و رادەربرینا خوە دا تووشی ناکۆکیێ دبە؛ مرۆڤەکی ھاکا زێدە گەپ دکە، لێ ھندک دبێژە! ژ بەر کو پەیڤ و تێگەھێن وی تێرێ ناکن کو گۆتنا دلێ خوە ببێژە.
ژ ئالیێ دن ڤا، ئەڤ کێشە تەنێ ئالیێ گۆتن و رادەربرینێ ناگرە بەر خوە؛ ژ گۆتنێ وێداتر، بەھسا رامین و خەیلینێ یە کو لاواز و سینۆردار دبە. ژ بەر کو رامان و تێگەھ - کو ئەم ب ریا وان رەوشا خوە ھەست دکن و ب ھەبوونا خوە و دەردۆرا خوە دھەسن - تشتەک دەرڤەیی پەیڤان نینە. ئەم گەپکرنا دوروست، تێر و تژی، پژیایی و ب ژیری ژ ئەدەبیاتێ و تەنێ ژ ئەدەبیاتا باش دھێڤۆسن...!
(پرتووک: چما ئەدەبیات - ماریۆ بارگاس یۆسا، وەرگەرا فارسی: ئەبدوڵاھ کۆسەری)
***
دو هەلبەست ژ پرتووکێ:
د شه‌ش‌ساله‌تیا خوه دا
بووم ئه‌ڤیندارێ ژنه‌کێ
کو بیست و سێ سالان ژ من مه‌زنتر بوو
هه‌ر که‌س دفکری کو ئه‌و دیا منه!
ده‌ما ته‌مه‌نێ من بوو پێنجی و سێ سال
بووم ئه‌ڤیندارێ ژنه‌کێ
کو بیست و سێ سالان ژ من بچووکتر بوو
گشتان دفکرین کو ئه‌ز باڤێ وێ مه!
من ب یا دلێ خوه دکر و
یێن دن
ب یا خه‌یالێن خوه یێن پووچ.
چووکاش لۆبین
***
#هەلبەست
شیره‌ت (نه‌سیهه‌ت)
باڤکالێ من ژ باڤێ من ڕا گۆتبوو؛:
لاوۆجان؛ جیگاره‌یێ مه‌کشینه!
باڤێ من ژی شیره‌تا باڤکالێ من ل من کر و
ئه‌ز ژی، ب ڤی ئاوایی، ل لاوێ خوه دکم .
باوه‌ر بکن
ڕاستی ئه‌ڤە کو
ئه‌م گشت جیگاره‌یێ دکشینن
خوه ژی جیگاره‌یێن بها!
ئه‌گه‌ر باوه‌ر ناکی
ژ نه‌ڤیێ من بپرسه!
سه‌ید ئه‌لی سالهی
