چین و غلبه بر کرونا | پادکست

برای شنیدن نسخه صوتی پادکست بر روی پلیر زیر کلیک کنید:

چین توانست با اپیدمی بیماری covid-19 به شیوه‌ای خاص روبرو شود و آن را به نحوی که حتی مورد تحسین سازمان بهداشت جهانی هم باشه، مهار کند.

با توجه به این که ما هیچ کدوم ویروس شناس نیستیم، نمی‌توانیم در مورد مهار ویروس نظر بدیم. اما کارشناسان بهداشت جهانی همگی متفق‌القول، این روزها توصیه می‌کنن برای آشنایی با شیوه کنترل ویروس کرونا باید از چین یاد بگیریم و باید اقدامات سختگیرانه‌تری را برای مهار این بیماری همه‌گیر لحاظ کنیم؛ درست مثل کاری که چین کرد.

احتمالا برای خیلی‌ها پذیرشِ این که باید از چین یاد بگیریم سخت و گرون باشه. بله خب تعصبات و موضع‌گیری‌هایی که در مورد چین در ذهن خیلی از ماهاست احتمالا باعث میشه که خیلی‌هایمان با یادگیری از چین مخالف باشیم. اما همانطور که ویروس کرونا هیچ تفاوتی بین نژاد، ایدئولوژی، سیاست و جغرافیای مکانی و جنیستی قائل نبوده است و همه جا همه‌گیر شد، خوب است که ما هم تفاوت‌هایمان را با چین بپذیریم و از موفقیت‌شان در مهار این ویروس یاد بگیریم. اما چین چطور توانست با فناوری، به ویروس covid-19 یا همان کرونا غلبه کند؟

در این پست از دو مقاله استفاده کردیم که یکی از نویسنده مطلب اپیزود قبلی یعنی «سرعت؛ اختلال عصر جدید» نوشته آقای پاسکال کوپنز هست. که در ۱۲ مارچ ۲۰۲۰ در سایت نکس ورکز منتشر شده است و مقاله دیگه‌ای هم که استفاده کردیم ۲۳ فوریه ۲۰۲۰ در سایت تک‌کرانچ منتشر شده است است. بریم خلاصه این مقاله‌ها را بخوانیم و ببینیم این مقاله‌ها درباره چه موضوعی حرف می‌زنند.

ویروس سارس یا همان (سندرم حاد تنفسی) در سال ۲۰۰۲ هزاران نفر را مبتلا کرد و صدها نفررا در چین کشت، باعث شد تجارت الکترونیک این کشور به طور گسترده‌ای دستخوش تغییر شود. در آن زمان مردم چین برای جلوگیری از انتقال ویروس کشنده سارس مجبور شدن تاحدامکان در خانه بمانند و به این ترتیب به سمت استفاده از فروشگاه‌های آنلاین کشیده شدند. تائوبائوِ علی بابا که یک بازار دیجیتال مثل eBay هست. در اوج شیوع سارس راه‌اندازی شد.

دانکن کلارک، متخصص اینترنت در چین در شرح حالی که از بنیانگذار علی بابا، جک ما نوشته آورده است: «اگرچه سارس هزاران بیمار را مبتلا کرد و تقریبا ۸۰۰ نفر را کشت اما شیوع آن تاثیر جالب توجهی بر اینترنت چین و سایت‌های فروش آنلاین چین از جمله علی بابا گذاشت.»

تقریبا دو دهه بعد وقتی که ویروس کرونا شیوع پیدا کرد، ده‌ها شهر چین به شکل‌ها و در سطوح مختلفی قرنطینه شدند و یه بار دیگه غول‌های فناوری دوباره پاسخگوی نیاز مصرف‌کنندگان شدند و برخی ابزارهای دیجیتالی مدرن و تکنولوژی محور دیگه که هنوز کامل امتحان نشده است بودن برای کمک به شهروندان و دولت در نبرد با این بیماری، کارشان را شروع کردند.

وقتی مردم چین با بحرانی روبرو می‌شوند.، آن بحران را صرفا به عنوان یه نگرانی نمی‌بینند، بلکه آن را به عنوان یک فرصت می‌بینن و سریع دست به کار می‌شوند.. این که آنها کلا سریع آماده می‌شوند. و تهدیدها را به فرصت تبدیل می‌کنن از یه لغت چینی‌ که معادل بحران هست. و به زبون خودشان «ویجی» گفته میشه نشات می‌گیره. کلمه «ویجی» از دو قسمت تشکیل شده است. بخش اول به معنی خطره و بخش دوم به معنای فرصت یا نقطه تغییر. این کلمه که بار معنایی جالبی در چین دارد کلمه خاصی است و می‌شود گفت چین به گفته پاسکال نویسنده مقاله تنها کشوریه که قشنگ می‌دونه برای مقابله با بحران باید سریع خودش را سازگار کند تا در نهایت هم بتواند از آن بحران یه فرصت ایجاد کند.

براساس داده‌های شرکت تحلیلی QuestMobile، میانگین زمانی که مردم چینی در حالت عادی در اینترنت بودند 6.1 ساعت در روز در ماه ژانویه سال جاری بوده است که این میزان به 6.8 ساعت در روز در طول سال در سال جدید چینی صعود کرده؛ و بعد از پایان تعطیلات و با شیوع ویروس کرونا و بعد قرنطینه این عدد به میزان روزانه 7.3 ساعت رسیده است.

کاری که چینی‌ها در مواجهه با کرونا انجام دادند دقیقا مثال بارزی از کلمه‌ ویجی هست. که چینی‌ها در زبونشان دارن؛ آنا با استقرار و استفاده فناوری به حل مشکل شیوع کرونا رفتن.

خب حالا که فهمیدیم کار اصلی که چین برای مقابله با کرونا انجام داده بعد از قرنطینه، استفاده از فناوری بوده است با ما همراه باشید تا در ادامه با روش‌های فناور محور و نوآورانه چین آشنا شوید.

یکی از چیزهایی که چینی‌ها برای مقابله با کرونا ازش استفاده کردن الگوریتم‌های تشخیص ماسک صورت بود. خب حتما الان می‌پرسید این دیگه چیه؟

یکی از فناوری‌هایی که چینی‌ها استفاده کردن هواپیمای بی سرنشین بود که چین خودش در زمینه تولید و نوآوری آن در سراسر جهان پیشرو هست.. این هواپیماهای بدون سرنشین در همه جای شهرها مستقر شدن تا ببینن افراد ماسک خودشان را می‌پوشن یا نه، مناطق را ضد عفونی می‌کنن یا نه و حتی دمای افراد را با سنسور دوربینی که در این هواپیماها جاگذاری کردن، کنترل می‌کردن که مبادا دمای بدن شخصی بالاتر از حد نرمال باشه. اینطوری چین سراسر کشورش را با این هواپیماهای بدون سرنشین کنترل و بررسی کرد.

روبات‌ها هم در حل مساله بحران کرونای چین به کار گرفته است. شدند. در همه جای خیابون‌های چین، اتومبیل‌های تحویل کالا در سطح شهر در حال تحویل مواد غذایی خریده شده است مردم بودند. کمپانی‌هایی مثل JD.comو Meituanدر چند سال گذشته این سیستم‌های دلیوری را راه انداختن و با وجود بحران کرونا، توانستند ارتش ماشین‌های خودشان را برای کار دلیوری تست و استفاده کنند.

با خالی بودن خیابان‌ها، محیط آزمایش این ماشین‌های بدون سرنشین برای دلیوری کالا کاملا آماده بود. از طرفی هم یه سری روبات‌ خدماتی با فناوری Pudu در بیش از ۴۰ بیمارستان فعال شدن تا به پرسنل پزشکی کمک کنند تا تجهیزات پزشکی و دارویی به بیمارستان‌ها برده شود و داروها به بیماران داده شود و از طرفی هم زباله‌های بیمارستانی بدون مداخله انسانی از بیمارستان‌ها بیرون آورده بشن. بنابراین روبات‌ها در حل و کنترل بحران کرونا خیلی به مردم چین کمک کرده است.

یکی از برنامه‌های بحث برانگیز چین همین نظارتی بود که چین برای آن میلیون‌ها دوربین در سراسر کشور قرار داد. این دوربین‌های مجهز به سیستم تشخیص چهره را شرکت‌های هوش مصنوعی مثل Sensetime یا Megvii برای ردیابی تب در جمعیت و حتی شناسایی افرادی که ماسک پوشیدند تولید کردند.

البته این اقدامات این شک و سوال را ایجاد می‌کند که آیا این فن‌آوری‌های تهاجمی به حریم خصوصی، پس از پایان بحران هم قراره باقی بمانند یا نه؟ خب مطمئنا استفاده از این ابزارها و تکنولوژی‌های تشخیص چهره و عنبیه در این مدت توانستند به حل بحران کمک کنن و خدمات بدن اما چیزی که هنوز هم مشخص نیست اینه که آیا استفاده از این فناوری‌های بیومتریک صرفا برای کنترل وضع کرونا بوده است یا این که مساله تقویت سیستم‌های امنیتی و ایجاد زیرساخت امنیتی تو چین به مرور زمان هم بوده است.

در هر حال برجسته‌ترین اقدامی که این مدت در چین انجام شد توسط شرکتی به نام WinSun در شانگهای ارائه شد. این شرکت هر دو ساعت یک خانه «قرنطینه» سه بعدی چاپ می‌کرد و روزانه ده‌ها اتاق ایزوله به بیمارستان‌ها ارسال می‌کرد. در واقع این خدمت پیشرفته‌ترین فناوری چینی بود که در سریع‌ترین زمان ممکن به کار اومد و در حل بحران بسیار موثر بود.

علاوه بر این، چین دو تا بیمارستان ویژه کرونا را در ۱۰ روز در ووهان ساخت که هر کدوم هزار تخت خواب دارن. این نمونه‌ها همگی نشان از سرعت چین دارن که تو اپیزود قبلی بهش پرداخته بودیم.

دولت مرکزی چین علاوه بر این مواردی که گفتیم، ابزارهایی را برای افراد فراهم کرد تا آنا بتوانند سوابق دیجیتالی‌شان را از تاریخ سفرشان به دست بیارن تا زندگی روزمره‌شان را که شامل زمان رفتن به سرکار، برگشتن به آپارتمان یا حتی شهری که در آن زندگی می‌کنند را ثبت کنند.

یکی از این ابزارها و برنامه‌های مبتنی بر وب به اسمClose Contact Detector هست. که توسط یه شرکت دولتی ساخته شده است. کاربران می‌توانند با این ابزار با وارد کردن اسمشان، شماره شناسنامه و شماره تلفن خودشان ببین آیا در تماس با افراد آلوده به کرونا بودن یا نه. این برنامه همانطور که خیلی مورد تمجید و تعریف بوده است اما در عین حال خیلی‌ها این برنامه را مورد انتقاد قرار دادند و میگن: اگر دولت از قبل به سابقه سفر مردم دسترسی داشته چرا زودتر برای محدود کردن سفرهای آزاد واکنش نشان نداده؟ چرا بعد چند هفته بعد از شیوع بزرگ ویروس این سرویسرا معرفی کرده؟ ماجرا خیلی داره پیچیده میشه در دنیای فناوری. هم خیلی خوب است و هم ترسناک شده است. این همه اطلاعات این همه داده...

خلاصه که همه اینها می‌توانند به چالش جمع‌آوری و ادغام داده‌های شهروندان در ادارات و مناطق اشاره داشته باشند، با وجود تلاش‌های مداوم چین برای تشویق استفاده از اعتبارات اجتماعی در سراسر کشور با اعمال نفوذ در ثبت نام واقعی و کلان داده‌ها به نظر میرسه بحران سلامتی‌ای که اتفاق افتاد توانست روند یکپارچه ‌سازی داده‌ها و اطلاعات را سرعت ببخشد. سوال مهم اینه که دولت بعد از رفع این همه‌گیری، چطور از این ردپاهای شهروندی استفاده خواهد کرد.

خیلی از این ابزارهای دیجیتالی طراحی شده است برای مقابله با شیوع بیماری توسط شرکت خالق اپ WeChat طراحی شدند. در شنژن، جایی که والد وی چت یعنیTencent در آن قرار داره، خودروها تنها در صورتی می‌توانند در سطح شهر بیان که رانندگان، کد کیو آر وی چت را توسط پهپاد در هوا آویزون شده است اسکن کنن – این کار به این دلیل انجام شده است که از تماس با افسرهای پاسگاه جلوگیری شود و به این ترتیب تاریخ سفر هم به صورت دیجیتالی در اختیار دولت قرار بگیره.

خب تا اینجا دیدیم که چین از فناوری‌های مختلفی برای کنترل مردم و مراقبت از آنها در بحران استفاده کرده اما چینی‌ها به نحوه ارائه اطلاعات به مردم هم دقت کردن و سعی کردن جلوی پخش شایعات را بگیرن. از آنجایی که ویروس خیلی سریع گسترش پیدا کرد، شایعات زیادی هم که حاوی اطلاعات غلط در مبارزه با کرونا بود سریع بین مردم پخش شد. یه انجمن آنلاین پزشکی یه سایت به نامDxy.cn را راه انداخت و سریعا توانست با یک ویژگی به بررسی واقعیت‌های اختصاصی ویروس کرونا بپردازه و در واقع یه نقشه ملی شد که می‌تواند تعداد موارد مبتلا را در زمان دقیق ردیابی کند و سریع پاسخ دهد.

شهروندهای جوان هم دست به کار شدن و یک دبیرستان مستقر در شانگهای وبلاگی را راه اندازی کردن که خلاصه‌ای از پوشش اخبار کرونا را از سازمان‌های خبری سراسر جهان در اختیار مردم قرار دادند.

خب حالا که با یه بخشی از فناوری‌های استفاده شده است در چین برای بحران کرونا آشنا شدین باید به شما بگویم که این فقط یه بخشی کوچکی از تاثیر فناوری در این ماجرا بود که برای شما گفتیم. همانطور که احتمالا می‌دانید پول نقد یکی از آلوده‌ترین چیزهایی است که نه تنها ویروس کرونا را می‌تواند منتقل کند،‌بلکه صدها آلودگی دیگر را هم به خودش گرفته است..

می دونیم که چین در زمینه پرداخت آنلاین با موبایل رهبر جهان شده است. این تحول که قبلا ایجاد شده است بود، نعمتی برای مقابله با این بحران بود. چون با وجود این فرهنگ و ویروس کرونا در چین کسی حاضر نیست پول نقد کاغذی را لمس کند. در واقع میشه گفت چین با وجود کرونا الان اولین جامعه واقعی بدون پول کاغذی است..

شبکه گسترده آنلاین چین در صنعت دلیوری یا تحویل آنلاین، با پیشرفته‌ترین سیستم‌های اعزام هوش مصنوعی، توانست نیاز میلیون‌ها نفر از ساکنان و شهروندان چین را در مدت قرنطینه به صورت روزانه و بدون اینکه نیازی باشه شهرونداش از خانه خارج بشن به دستشان رسانده است..

این دو نوآوری بدون شک باعث کاهش شیوع بیشتر ویروس کرونا شده است و میشه گفت این انقلابی که در زمینه دیجیتال در گذشته در چین شکل گرفت توانست زندگی خیلی از مردم را در ایام کرونا نجات بدهد.

خب بریم ببینم دورکاری چه کمکی به شرکت‌ها و اقتصاد چین در زمان قرنطینه کرد و آنها چطور دورکاری کردند؟

صنعت نرم افزار چین در مقایسه با غرب خیلی کند عمل کرده، اگرچه به تدریج بهتر شده است. اما بعد کرونا میلیون‌ها نفر در چین مجبور به دورکاری شدند.

تعداد اپ‌هایی که چینی‌ها در قرنطینه استفاده کردن باورنکردنی بوده است. برنامه‌های کاری و ابزارهای همکاری برای دورکاری مثل DingTalk از Alibaba ، Wechat Tencent و Lark از Bytedance فوق العاده اعجاب‌انگیز بوده است.

هر سه برنامه رشد قابل توجهی در نصب را از ۲۲ ژانویه تا ۲۰ فوریه تجربه کردن، اگرچه کاربری آنها بسیار متفاوته. اما مثلا دینگ تاک با رشد 1.446 درصدی و وی چت تجاری با رشد ۵۷۲ درصدی همراه بودند.

از آنجایی که قرنطینه موجب شد تعداد زیادی کارمند در خانه بمونن، مجبور بودند از راه دور و با کمک اپ‌ها و برنامه‌های آنلاین کارشان را پیش ببرن. از طرفی هم با توجه به این که مدارس تعطیل شده است بودن و دانش آموزان در خانه می‌موندن، معلمان شروع به پخش ویدئو با استفاده از برنامه‌هایی مثل BilliBilli ، Kuaishou یا Tik Tok تا دروس را به دانش آموزان منتقل کنند. بعضی از معلمان حتی یک شبه به افراد مشهور وب تبدیل شدند. علی بابا حتی به معلمان کمک ‌کرد تا فرایند ضبط و پخش ویدیوهاشان بهتر شود.

براساس اطلاعات شرکت تحقیقاتی Sensor Tower ، بخش آموزش آنلاین با توجه به تعلیق مدارس در سراسر کشور، روند مشابهی را تجربه کرده.

چین که کلا کشوری است که فرهنگ ارتباط چهره به چهره در آن یه مساله رایج و ضروری بود، با کرونا به سمت دورکاری رفتن تا مزایای دورکاری را بیشتر لمس کنن و بفهمن که دورکاری می‌تواند راه حل چالش‌هایی مثل تردد زیاد و بحران‌های محیط زیستی را هم در این کشور حل کند.

سوال اینجاست که آیا رونق ناگهانی این برنامه‌ها و اپلیکیشن‌ها همچنان را به رشد پایدار خواهد بود یا نه؟ اوایل کرونا سیستم دینگ تاک و وی چت تجاری به دلیل هجوم کاربرا برای نصب و استفاده از آنها در ایام دورکاریشان خراب شد و این نشان از این داشت که هیچ کدوم از این اپلیکیشن‌ها پیش‌بینی همچین رشدی را نکرده بودند.

چین در همین حال، از هوش مصنوعی پیشرفته برای کمک به تشخیص ویروس کرونا و یافتن واکسنش هم استفاده کرد. علی بابا برنامه‌ای را ریلیز کرد که می‌تواند به پزشکان در تجزیه و تحلیل اشعه Xریه کمک کند تا آنها به راحتی و تنها در طی ۲۰ ثانیه و با دقت ۹۶ درصد تشخیص بدن که بیمار کرونا داره یا خیر. شرکت دیگری به نام Xiaohongshu یک بستر کمک‌های روانشناختی ضد اپیدمی را راه اندازی کرد و ۱۰۰۰ مشاور را برای ارائه مشاوره روانشناختی ۲۴ ساعته و ۷ روز هفته برای پرسنل پزشکی فعال در مبارزه کرونا یا هر بیماران مبتلا ، به کار برد.

مهمترین چیز اینه که اکثر این برنامه‌ها برای همه رایگان بودند. دلیل این امر این بود که شرکت‌ها این کار را انجام دادند تا به مقابله با بحران کرونا کمک کنن و از این فرصت برای جذب کاربر بیشتر هم استفاده کنند. این در واقع همان عملگرایی چینی‌هاست.

تامین غذا و سرگرمی

قرنطینه شدن سراسر کشور باعث میشه که مردم نیاز به سرگرمی آنلاین داشته باشن چون دیگه همه سینماها و تئاترها بسته شدند. QuestMobile نشان داده که دیدن ویدئوهای کوتاه از ۵۶۹ میلیون کاربر فعال روزانه را در دوره تعطیلات ثبت کرده که به مراتب بیش از ۴۹۲ میلیون نفر مشاهده کننده روزانه قبلی بوده است. برای همین هم یه سری سایت‌های پخش کننده ویدئو هم از موزیسین‌ها برای اجرای آنلاین دعوت کردن به این ترتیب موسیقی و فیلم آنلاین توانستند مردم را در خونه‌هاش سرگرم کنند.

خیلی از شهرهای چین تا آنجا پیش رفتن که غذا خوردن در رستوران‌ها در هنگام بیماری همه‌گیر کرونا را ممنوع کرده و بار سنگین خدمات تحویل غذا و مواد غذایی را بر دوش خودشان گذاشتن. برای اطمینان از ایمنی، شرکت‌های دلیوری یا همان تحویل در محل راهکارهایی را برای محدود کردن تعامل انسان تدوین کرده‌اند مثل راه حل بدون تماس Meituan Dianping، که در واقع یک کابینت سلف سرویس برای ذخیره موقت سفارشات مواد غذایی در نظر گرفتن تا مشتری خودش بره کالاش را تحویل بگیره.

بررسی مقیاس و سرعت استفاده از نوآوری، فناوری و پذیرش فناوری در جامعه چین در زمان بحران نشان میده که چین واقعا چه توانایی‌هایی داره. از زمان آغاز این بیماری همه‌گیر، در غرب انتقادات زیادی در مورد چین صورت گرفته است. است. اما این دیدگاه یک طرفه مطمئنا به مرور جذابیت خودش را از دست میدهد چون چین به جهانیان نشان داد که در مقابله با شیوع ویروس بسیار موفق بوده است. به خصوص با استقرار فوری فناوری برای مدیریت شیوع بیماری توانست خیلی خوب از عهده این مساله بر بیاد.

پاسکال نویسنده مقاله چین و سرعت با اشاره به اینکه هنوز استقرارهای مشابه فناوری در کشورهای غربی برای مقابله با همان بحران را ندیده، میگه: همه کشورها یک ماه برای آماده‌سازی خودشان برای روبرویی با کرونا وقت داشتن اما هیچ کاری نکردن و این مساله واقعا جای تامل داره. پاسکال در انتهای مقاله‌اش میگه: نگرانی من اینه که به محض عبور از بحران کرونا، غرب عصبی‌تر و ریسک پذیرتر میشه و ارتباطاتش را کمتر خواهد کرد. مرزهای بسته اتحادیه اروپا نشانه‌ای جدی از این سناریو است. در این بین هم، چین احتمالا همکاری و مسئولیت پذیری افتخار آمیزتری را خواهد داشت و پاسکال ضمن ابراز نگرانی میگه این شکاف فزاینده بیش از خود ویروس او را می‌ترسونه.

نمیدونم البته واقعا ما در این شرایط چه کردیم و چه می‌کنیم ولی همین موضوع بررسی عملکرد اکوسیستم استارتاپی ما در ایران و در کل عملکرد فناوری در این دوره بحران‌زده می‌تواند خودش موضوع چند قسمت باشه برامون.

متنی که خواندید بخشی قسمت چهارم پادکست کشکول بود، که در اواخر اسفند ۹۸ منتشر شد. طبق معمول همیشه از دوستانم در ویرگول، علی آجودانیان و محبوبه کهن‌زاد و حبیبه مجیدی که متن این قسمت را آماده کرد ممنونم. لینک منابع و ترجمه شده است آنها را می‌توانید در توضیحات پیدا کنید و به آنها مراجعه کنید.

کشکول در واقع یه پروژه مشترک که با همکاری کانتنت فا و ویرگول تولید میشه و من در هر قسمت از آن خلاصه یه مقاله را از یه منبع معتبر تعریف می‌کنم.

لینک مقالات:

https://nexxworks.com/blog/how-china-uses-technology-to-deal-with-the-corona-virus-and-what-we-can-learn-from-that

https://techcrunch.com/2020/02/23/china-roundup-tech-companies-coronavirus/