مشاوره مدیریت که آن را با عناوینی نظیر مشاوره کسب و کار نیز یاد می‌کنند در واقع ارائه خدمات در زمینه ارائه راه حل‌ها و/یا پیاده‌سازی آن‌ها در یک سازمان یا کسب و کار با هدف بهبود کارایی در استراتژی‌ها، عملکرد سازمانی و فرآیندهای عملیاتی است. مشاوره مدیریت حوزه وسیعی در صنعت مشاوره است که تقریبا 50% الی 55% کل بازار صنعت مشاوره را به خود اختصاص داده است.
مشاورین مدیریت توسط تصمیم‌گیرندگان اصلی سازمان‌ها مشغول می‌شوند تا راه حل‌ها و روش‌های پیشنهادی خود را در مورد چالش‌های کسب و کار ارائه کنند. ممکن است از آن‌ها خواسته شود تا یک برنامه راهبردی برای رشد سازمان، ایجاد نوآوری، کاهش هزینه‌ها و ... ارائه کنند. ناگفته نماند پیاده‌سازی راه حل‌های پیشنهادی از سوی آن‌ها یک وجه دیگری از فعالیت مشاورین مدیریت است. در صورتیکه پس از ارائه راه حل توسط آن‌ها، سازمان متقاضی یا کارفرما نیاز به دریافت در اجرایی کردن برنامه‌ها داشته باشد، از مشاور مدیریت درخواست می‌کند تا نسبت به پیاده‌سازی روش پیشنهادی اقدام کند. معمولاً از مشاورین مدیریت تا زمانی استفاده می‌شود که کل سیستم پیشنهادی، در سازمان یا کسب و کار پیاده‌سازی شده باشد و همه کارکنان تغییرات مورد نظر را به خوبی درک کرده باشند و آموزش‌های لازم را هم دریافت کرده باشند.
بازار مشاوره مدیریت در جهان
مشاوره مدیریت یکی از حوزه‌های فعالیتی جذاب برای افراد متخصص و کسانی است که سال‌ها در یک زمینه خاص فعالیت حرفه‌ای انجام دادند و اکنون می‌توانند با یادگیری از شکست‌ها و موفقیت‌هایشان به صاحبان کسب و کار و مدیران سازمان‌ها مشاوره دهند. هر چند که بازار مشاوره مدیریت را می‌توان شامل خدمات زیادی در این زمینه دانست اما می‌توان عموماً آن را به سه حوزه کلی استراتژی، منابع انسانی و عملیات بخش‌بندی کرد. مشاوره استراتژی، مدیران ارشد سازمان و هیئت مدیره را مخاطب قرار می‌دهد، مشاوره عملیات روی توسعه مدیریت در سازمان‌ها تمرکز می‌کند و مشاوره منابع انسانی نیز حول محور نیروهای انسانی و مدیران منابع انسانی ارائه می‌شوند.
بازار مشاوره مدیریت در ایران
با نگاهی به حوزه فعالیتی شرکت‌های مشاوره مدیریت در ایران، برای بازار مشاوره مدیریت ایران نیز همان تقسیم‌بندی بالا را می‌توان در نظر گرفت. یعنی عموماً خدمات مشاوره مدیریت در یکی از آن سه سطح قرار می‌گیرد؛ اما در زیر سعی شده است تا کمی با جزئیات برخی از خدمات مشاوره مدیریت موجود در ایران آشنا شد.
مشاوره منابع انسانی (HR): بسیاری از سازمان‌ها و کسب و کارها با چالش‌هایی در مدیریت منابع انسانی مواجه می‌شوند که هر چقدر اندازه سازمان بزرگ‌تر باشد، این چالش‌ها نیز ممکن است بیشتر باشد. بسیار دیده می‌شود که کارکنان سازمانی اثربخشی لازم را ندارند، نظام درستی برای پاداش دهی وجود ندارد که باعث نارضایتی شده است، روشی برای ارزیابی عملکرد کارکنان وجود ندارد یا به خوبی پاسخگو نیست، منابع انسانی موجود دانش کافی در انجام امور را ندارند، افرادی که استخدام می‌شوند ناکارآمد هستند و ... . اگر یکی از این مشکلات را دارید باید به سراغ مشاورین منابع انسانی بروید.
مشاوره مدیریت فرآیندهای کسب و کار (BPM): هر سازمان و کسب و کاری از اندازه کوچک تا بزرگ مجموعه از فرآیندها؛ مانند خرید، انبارداری، فروش، تحقیق و توسعه و ... است که توسط افراد مختلف در حال انجام هستند. بسیاری از اوقات مدیران ممکن است متوجه ناکارآمدی در برخی از فرآیندها شوند. به عنوان مثال پردازش کار در واحدی زیادی به طول می‌انجامد، اشتباهات و دوباره کاری‌ها در برخی فرآیندها زیاد شده است، فرآیندها عموماً دستی انجام می‌شوند و زمان‌بر هستند، هزینه‌ها بالا رفته است و ... . در این صورت لازم است تا فرآیندهای کسب و کاری توسط مشاور مدیریت، شناسایی و مدلسازی شوند تا بسیاری از گلوگاه‌ها کاری کشف و اصلاح شوند. همچنین می‌توانید یک سیستم مکانیزاسیون فرآیندها برای سازمان خود نیز استقرار دهید که به آن BPMS گفته می شود. در اینصورت بسیاری از گردش فرآیندها مکانیزه می‌شوند و شاهد صرفه‌جویی بالایی در زمان و هزینه خواهید بود.
مشاوره مدیریت پروژه: سازمان‌ها عموماً به پروژه‌های زیادی وارد می‌شوند تا با انجام دادن آن‌ها به منافع برسند. پروژه‌ها از هر نوعی اعم از ساخت، تولید، توسعه محصول، فناوری اطلاعات و ... می‌توانند باشند. مدیریت پروژه یک علم است و استانداردهایی را نیز در سطح بین الملل دارد. بسیاری از پروژه‌ها در حین انجام با شکست مواجه می‌شوند که دلایل زیادی می‌تواند داشته باشد؛ بسیاری اوقات پروژه طبق زمان‌بندی پیشرفت نمی‌کند، بودجه بیش از حد مصرف شده است، اقلام تحویل شدنی به موقع تحویل داده نمی‌شوند، دفتر مدیریت پروژه وجود ندارد، سازمان بلوغ کافی را از منظر مدیریت پروژه ندارد و ... . اگر با چنین چالش‌های مواجه هستید، استفاده از خدمات مشاوره مدیریت پروژه یک راه حل می‌تواند برای شما باشد.
مشاوره سیستم‌های مدیریتی: تا کنون در دنیا سیستم‌های مدیریتی زیادی در قالب استانداردهایی مانند ایزو (ISO) یا مدل‌هایی مانند مدل اروپایی تعالی سازمانی (EFQM) توسعه داده شده‌اند. بسیاری از سازمان‌ها برای اینکه فرآیندهای خودشان را نظام‌مند کنند و مطابق با استانداردها و مدل‌های آزموده شده عمل کنند تا باعث افزایش بهره‌وری شوند، اقدام به پیاده‌سازی آن‌ها می‌کنند؛ البته پیاده‌سازی موفقیت‌آمیز آن‌ها به این سادگی نیست و بهتر است تا از یک مشاور مدیریت خوب در این زمینه استفاده شود. بسیاری از سازمان‌ها صرفاً برای اخد گواهینامه‌هایی مانند ایزو 9001 و ... اقدام به پیاده‌سازی آن‌ها می‌کنند اما باید بدانید که اگر واقعاً می‌خواهید سازمان شما پیشرفت کند، خیلی اصولی باید این استانداردها و مدل‌ها پیاده‌سازی شود تا کاملاً منطبق بر عملکرد سازمان شما طراحی شوند؛ در غیر اینصورت هیچ ارزش افزوده‌ای برای شما ایجاد نمی‌کنند و فقط به اخذ گواهینامه بسنده می‌کنید. پس اگر واقعاً به فکر افزایش بهره‌وری هستید حتما با یک مشاور ایزو خبره مشورت کنید تا راهنمایی شوید.
مشاوره برندسازی: حقیقت آن است که این واژه مدتی است که سر زبان‌ها افتاده است و افراد زیادی در این حوزه مشاوره ارائه می‌دهند. همانطور که طراحی دکوراسیون خانه خود را به هر شخصی نمیسپارید بهتر است نسبت به بکارگیری مشاور برندسازی کسب و کار خود نیز با دقت زیادی عمل کنید. مفاهیم برندینگ در حال تحول هستند. مهم است که چقدر ذهن مخاطبان خود را تصاحب کرده باشید و چه جایگاهی در ذهن مشتریان داشته باشید. بسیاری از راه‌حل‌های قدیمی دیگر پاسخگوی مشکلات فعلی نیستند؛ همانطور که برخی از مدل‌های برندسازی پاسخگوی نیاز امروز نیستند. برندسازی بسیار پیچیده‌تر از ثبت یک نام تجاری، فعالیت با یک نام مشخص و طراحی لوگو است. حتماً از یک مشاور برندسازی مناسب در این حوزه استفاده کنید.
مشاوره بازاریابی و فروش: فروش و بازاریابی فرآیندهای حیاتی یک شرکت یا سازمان هستند. ممکن است با توجه به شرایط داخلی یا بیرونی، مانند نیروی انسانی ضعیف یا رکود اقتصادی، یک سازمان با مشکلات زیادی به دلیل عدم ایجاد نقدینگی مواجه شود. پس باید فرآیندهای بازاریابی و فروش سازمان شما با دقت عارضه‌یابی شوند، مارکتینگ پلن برای شما تدوین شود، کمپین‌های تبلیغاتی طراحی شوند، در دیجیتال مارکتینگ تقویت شوید، نیروهای فروش آموزش ببینند و ... . بنابراین اگر در سازمان یا کسب و کار خود از میزان فروش و فعالیت‌های بازاریابی راضی نیستید و اُفت داشته‌اید، بهتر است که با یک مشاور بازاریابی و فروش مطرح کنید. حتماً راه‌حل‌های خوبی دریافت خواهید کرد.
اکنون توانسته‌اید متوجه شوید که مشاوره مدیریت چیست و جایگاه آن در سازمان‌ها و کسب و کارها چیست. انواع خدمات مشاوره مدیریت را با یکدیگر بررسی کردیم و متوجه شدید که متناسب با چالش‌های خود می‌توانید به کدام مشاورین مدیریت مراجعه کنید و از آن‌ها کمک بگیرید. اگر به مشکلی در کسب و کار، شرکت یا سازمان خود برخورد می‌کنید، فرصت استفاده از دانش افرادی که سال‌ها در یک حوزه خاص دانش و تجربه کافی دارند را نادیده نگیرید. گاهی اوقات مقاومت در یادگیری باعث تحمیل هزینه‌های زیادی در آینده می‌شود.
