روزی در روستایی خیاطی به نام سورش زندگی می کرد که تنها خیاط روستا بود،
همه مردم روستا برای دوخت لباس به او مراجعه می کردند، او درآمد زیادی داشت
سروش می دانست که روستاییان چاره ای ندارند جز اینکه برای دوخت لباس به سراغش بیایند و مغرور شده بود.
با مشتری ها برخورد نامناسبی داشت، اگر کسی از کارش ناراضی بود و با شکایت از دوخت پارچه نزد او می آمد، بدرفتاری می کرد
و با آن ها بحث می کرد.
مردم روستا از دست او ناراحت بودند، اما همچنان مجبور بودند به او مراجعه کنند، زیرا هیچ گزینه دیگری وجود نداشت.
روزی زن فقیری با فرزندش به روستا آمد و در آن روستا ساکن شد.
او خیاطی بلد بود، بنابراین در جستجوی کار به سراغ سروش رفت و از او خواست که او را در مغازه اش استخدام کند اما او نپذیرفت و زن را از مغازه بیرون کرد.
آن زن چون راه دیگری برای امرار معاش نمی دید، با پولی که داشت چرخ خیاطی و اتاق کوچکی خرید و در روستا مشغول خیاطی شد.
دوختش خوب بود و آرام و دوست داشتنی بود. بنابراین مردم روستا برای دوختن لباس‌هایشان نزد او می آمدند.
خیاطی او شروع به رشد کرد و در مدت کوتاهی همه مردم روستا به سراغ آن زن رفتند
بعد از مدتی مشتریان سروش کم و کمتر شد، منبع درآمد سورش متوقف شد.
هر وقت آن زن را می دید لبریز از حسادت و عصبانیت می شد.
روزی همسر سروش که ناراحتی او را می دید، نزد آن زن رفت و به او گفت: «از وقتی تو آمدی، کسی برای دوخت لباس نزد شوهرم نمی‌آید.
دو خیاط نمی توانند در این روستای کوچک با هم درآمد خوبی داشته باشند. اگر موافق هستید، من می خواهم مغازه شما را بخرم. زن موافقت کرد که مغازه را بفروشد.
معامله با پرداخت پنجاه هزار سکه به پایان رسید. پس از گرفتن پول، او عصر همان روز با فرزندش روستا را ترک کرد.
سروش که پر از حسادت و عصبانیت شده بود، همان شب به مغازه آن زن رفت و مغازه را به آتش کشید.
مغازه شروع به سوختن کرد و همه چیز تبدیل به خاکستر شد. وقتی همسرش از این موضوع مطلع شد، نزد او رفت و گفت: چه کردی که با عصبانیتت، زندگیت را به باد دادی.
خشم یک بیماری نیست بلکه احساس و هیجان عادی انسانهاست مانند غم و شادی، اضطراب، ترس و لذت.
خشم پاسخ طبیعی به شرایط و موقعیت هایی است که در آنها احساس تهدید شدن می کنیم. این عواطف با بقای اولیه پیوند خورده و در طول تاریخ بشر تکامل یافته است.
هنگامی که تصور می کنیم که دیگران به ما و یا به یک فرد دیگر صدمه ای زده اند ویا ظلمی انجام شده است عصبانی و خشمگین می شویم.
هنگامی که نیازهای ما برآورده نمی شود ویا مانعی برای رسیدن به اهداف خود می بینیم، خشمگین می شویم.
خشم یک هیجان طبیعی است ولی نباید آن را با پرخاشگری برابر بدانیم. خشم لزوما به پرخاشگری منجر نمی شود.
پرخاشگری یک رفتار است، رفتاری که بطور نامناسب ابراز می شود که می تواند مخرب باشد.
رفتارهایی مثل ضربه زدن، هل دادن، فحش و ناسزا نوعی پرخاشگری و خشونت است.
تهدید کردن ، ایجاد وحشت و پرخاشگری کلامی هم از انواع پرخاشگری هستند که می توانند بسیار مخرب باشند.
پرخاشگری اگر بطور مکرر و زیاد انجام شود باعث ایجاد بیماری های جسمی مثل فشارخون و بیماری های قلبی خواهد شد.
قبل از بروز خشم و در هنگام بروز آن، نشانه هایی در فرد بروز پیدا می کند، این نشانه ها می تواند جسمی، رفتاری، هیجانی وشناختی باشد.
این نشانه ها را می توان به عنوان علایم خطر در نظر گرفت که نشان می دهد خشم در حال شکل گرفتن می باشد.
نشانه های جسمانی مثل: افزایش ضربان قلب، فشارخون ، تنگی نفس ، داغ شدن بدن و قرمز شدن رنگ پوست ، سر درد واحساس خستگی
نشانه های رفتاری مثل: بالا بردن صدا، گره کردن مشت ، محکم بستن در و ...
نشانه های هیجانی مثل : احساس تنهایی ، ترس، حقارت و ...
نشانه های شناختی مثل : گفتگوهای درونی که با خودمان انجام می دهیم ویا تفسیر رفتار دیگران به رفتار ناپسند برای خودمان
استرس ، مشکلات مالی ، خانوادگی ، سوء استفاده و ضعف در برآورده کردن نیازها باعث ایجاد خشم و عصبانیت می شود.
خشم رفتاری است که افراد هنگام مواجهه با مانع یا ناکامی از خود بروز می دهند و انجام این رفتار هدفی را به دنبال دارد و این هدف رفع ناکامی است.
انجام این رفتار کاملا آگاهانه است و فرد خودش آن را انتخاب می کند. فرد با انجام رفتار برخاشگری می خواهد کنترل دیگران را به دست بگیرد.
سوء مصرف مواد یکی دیگر از علت های بروز رفتارهای پرخاشگرایانه است که نتیجه آن تخریب روابط خانوادگی و اجتماعی است.
· عده ای از افراد بر این باورند که انسانها پرخاشگری و خشم را به ارث می برند، ممکن است با افرادی مواجه شده باشید که هنگام پرخاشگری می گویند: "همین که هست من اینگونه متولد شده ام !!!"، با این حرف می خواهد از خود رفع مسئولت کند.
این یک باور اشتباه است، ممکن است که او این رفتار را از والدین و اطرافیان خود آموخته باشد که در اینصورت قادر است آن رفتار مخرب را با رفتار بهتری جایگزین کند. هرکسی مسئول رفتار خود است.
· باور اشتباه بعدی این است که عدهای می گویند خشم خود به خود تبدیل به پرخاشگری می شود. این هم یک باور غلط است، انسان ها بوسیله آموزش کنترل هیجان می توانند تلاش کنند که این اتفاق رخ ندهد.
· پرخاشگری همان جرات مندی است. این هم یک باور اشتباه است. جرات مندی یعنی گرفتن حق خود بدون اینکه به کسی توهین کنید ویا به او صدمه بزنید.
· سالها مردم براین باور بودند که برون ریزی خشم بوسیله رفتار پرخاشگرایانه برای انسان مفید است، این یک باور اشتباه است. اندیشمندان به این نتیجه رسیده اند که ابراز خشم بوسیله پرخاشگری باعث تکرار پرخاشگری مجدد می شود و این یک رفتار اشتباه است.
به علت مخرب بودن پرخاشگری در زمینه های مختلف، یادگیری روش های مقابله با آن یکی از ضروریات است. قبل از اینکه خشم و پرخاشگری کنترل شما را در دست بگیرد ، شما آن را به کنترل خود درآورید
وقتی خشم از کنترل خارج و تبدیل به احساس مخرب شود، مشکلاتی به همراه میآورد اعم از مشکل در محیط کار، مشکل در روابط و در کیفیت کلی زندگی. در این حالت احساس می کنید که تحت کنترل یک احساس غیر قابل پیشبینی و قدرتمند هستید
· آگاهی : با گسترش شناخت و آگاهی نسبت به حالات و روحیات خود می توانیم در بسیاری از مواقع زمان عصبانیت و بروز پرخاشگری خودمان را متوجه شویم و زمینه های بروز این رفتار را از بین ببریم.
معمولا یک اتفاق باعث بروز خشم در ما می شود، هرچه با این عوامل بیشتر آشنا باشیم بهتر می توانیم این هیجان را کنترل کنیم.
· یک روش دیگر برای جلوگیری از رفتار پرخاشگرایانه می تواند گرفتن فورجه زمانی باشد. مثلا وقتی که متوجه می شوید که دارید از کنترل رفتار خود را از دست می دهید موقعیت را ترک کنید و به خود یک فرصت دهید تا با رفتار مناسب تری به موضوع برگردید.
· پلکان خشم. یک روش بسیار مناسب برای کنترل پرخاشگری تمثیل پلکان خشم است. همانطور که می دانید پرخاشگری به یکباره بروز پیدا نمی کند . این پلکان ده پله دارد، به زمان بروز پرخاشگری نمره( 0 تا 10 ) می دهیم، اگر نمره 0 یعنی حالت آرامش و نمره 10 برابر با انفجار رفتار منفی پرخاشگرایانه باشد، باید با شناخت حالت هیجانی خود بدانیم که هر لحظه روی چه پله ای از این پلکان ایستاده ایم و به خود اجازه ندهیم به پله بالاتر گام برداریم. اینگونه می توانیم رفتار خود را تغییر دهیم.
· برنامه ریزی و پیشرفت خود را بررسی کنید. تصمیم بگیرید با تمام توان تلاش کنید اما اگر فورا به جواب نرسیدید خودتان را تنبیه و سرزنش نکنید.
· سعی کنید همیشه بحث را آرام کنید و بادقت به حرفی که میخواهید بزنید فکر کنید. همزمان، به دقت به حرف طرف مقابل گوش دهید و برای جواب دادن عجله نکنید.
یک روش مفید برای کنترل خشم این است که درباره فکر و احساس خود، با یک دوست مطمئن صحبت کنید.
به هنگام خشم می توانید به بدن خود دقت کنید و نشانه های جسمی و رفتاری را در در خود ببینید، با این کار می توانید بر هیجان خود کنترل بهتری داشته باشید.
بهتر است ابراز احساسات ، افکار و باورها بصورت صحیح ، مستقیم و همراه با احترام باشد و در مقابل به احساسات و عقاید دیگران هم احترام گذاشته شود.
متاسفانه امروزه در سطوح مختلف اجتماع و خانواده شاهد بروز رفتار پرخاشگرایانه زیادی هستیم، و نتیجه آن چیزی بجز تخریب حرمت انسانی نیست.
بعضی از افراد زودتر و بیشتر از دیگران عصبانی می شوند، این می تواند علت های مختلفی داشته باشد، ژنتیک و فیزیولوژی یکی از عوامل است، از شواهد چنین برمی آید که بعضی از کودکان کج خلق، حساس و جوشی به دنیا می آیند و این علائم در سنین پایین دیده می شود.
عامل فرهنگی اجتماعی هم در این امر دخیل است. سابقه ی خانوادگی هم نقش مهمی دارد. افرادی که زود عصبانی می شوند معمولا از خانواده های ازهم پاشیده و آشفته می آیند.
وقتی والدین با تهدید و خشونت با فرزند خود رفتار می کند، ممکن است در همان لحظه فرزند اطاعت کند ولی در طولانی مدت باعث جدایی هیجانی فرزند از آنها میشود ویا فرزند این گونه رفتار کردن را از والدین خود بیاموزد و در آینده در زندگی خود بکار گیرد.
کتاب: خشم (چگونه می توان با آن و بدون آن زندگی کرد)
نوشته: دکتر آلبرت الیس
مترجم: کاربخش
کتاب: نمی‌گذارم کسی اعصابم را به‌هم بریزد.
نوشته: دکتر آلبرت الیس
مترجم:شمس الدین حسینی
انتشارات نسل نواندیش
کتاب: غلبه بر خشم
نوشته: دکتر رابرت نی
مترجم: مرجان فرجی
آزمون خشم
برای اینکه از میزان عصبانیت خود مطلع شوید می توانید از این تست استفاده کنید.
این آزمون در وبسایتم موجود است
www.davoudkhaki.ir
instagram: @davoud.khaki
