بالبداهه | آرمین صداقت
از بالا به میز نگاه می‌کنم، پشت ضربه قرار می‌گیرم، خم می‌شوم، کمی مکث می‌کنم، چوب را دو بار به عقب و جلو حرکت می‌دهم و شلیک. این مراحل، کل کار‌هایی است که یک بازیکن بیلیارد از دید ناظر انجام می‌دهد؛ اما آیا این تمام ماجراست؟ فکر نمی‌کنم.
ورزش یا تفریح؟ مسئله این است!
داستان از این قرار است؛ آیا بیلیارد یک ورزش است یا یک بازی مفرحانه که بیشتر در فیلم‌ها و سریال‌های مختلف دیده می‌شود؟ برای یک بازیکن حرفه‌ای پاسخ‌دادن به این سؤال خیلی راحت است؛ در جواب باید بگویم که بله، بیلیارد یک ورزش است، یک ورزش سخت! ورزشی که شاید ازنظر جسمانی فشار زیادی روی بازیکن نداشته باشد؛ اما امان از بلاهایی که بر سر ذهن بیچاره می‌آورد. یکی از بزرگان ورزش «Snooker» (نوع خاصی از بیلیارد) به نام «Ronnie O'Sullivan»، همواره ورزش بیلیارد را به شطرنج تشبیه می‌کند؛ اما چرا؟ بیایید قوانین نوعی از بازی به نام «Nine-ball» را بررسی کنیم؛ در این بازی، نه توپ از شمارۀ یک تا نه سر جایشان و با استفاده از ابزاری به نام «Rack» چیده می‌شوند. یک بازیکن موظف است توپ‌ها را پخش کند. برای پخش این توپ‌ها باید با تمام قوا به توپ دهم که توپ سفیدرنگ است، ضربه زد تا به نه توپ برخورد کند و توپ‌ها پخش شوند. حالا باید توپ‌ها را به‌ترتیب شماره به داخل «Pocket» (سوراخ‌ها) انداخت. قوانین به همین سادگی هستند ولی کافی است که یک بار بخواهید این نه توپ را پشت‌سرهم به داخل پاکت‌ها بیاندازید؛ آنجا است که متوجه هدف از تشبیه جناب «O'Sullivan» می‌شوید. توپ‌ها هرکدام یک جای میز هستند و باید توپ سفید را به بهترین شکل برای ضربۀ بعدی آماده کرد. پس با یک بازی ساده سروکار نداریم! به کدام نقطۀ توپ سفید ضربه بزنم؟ بالا؟ پایین؟ وسط؟ چپ؟ راست؟ توپ سفید را به چه نقطه‌ای از توپ هدف برسانم؟ اصلاً چگونه چوب را در دست بگیرم؟ حداقل دو یا سه سال زمان نیاز است تا در حداقل‌های این ورزش به مهارت مطلوبی رسید.
بازیکنان اسنوکر و بیلیارد، چه‌جور آدم‌هایی هستند؟
بازیکنان بیلیارد اغلب ویژگی‌هایی برجسته و تحسین‌برانگیز دارند که آن‌ها را از دیگران متمایز می‌کند. یکی از مهم‌ترینِ این ویژگی‌ها، توانایی حفظ تمرکز در شرایطی است که برای بسیاری دشوار یا حتی غیرممکن به نظر می‌رسد. ذهن دقیق و وسواس فکری آن‌ها، همراه با مهارت تجسم ابعادی فوق‌العاده، از دیگر توانمندی‌های بارز این افراد است. علاوه‌بر این، ذهنی پرجنب‌وجوش و آماده برای حل چالش‌ها، به‌همراه روحیه‌ای رقابت‌جو و تسلیم‌ناپذیر، از آن‌ها ورزشکارانی شایسته می‌سازد. آیا تمام این ویژگی‌ها در بین همۀ بازیکنان دیده می‌شوند؟ قطعاً این‌گونه نیست؛ اما می‌توان بخشی از هر یک را در گوشه‌وکنار زندگی بازیکنان مشاهده کرد.
من موفق‌تر می‌شوم یا فلانی؟!
شاید برای شما سؤال پیش بیاید که اصلاً چه کسانی برای موفق‌شدن در این ورزش شانس بیشتری دارند؟ قبل‌از پاسخ به سؤال می‌خواهم نکتۀ کوچکی را بیان کنم؛ یکی از اسطوره‌ها همیشه بعداز قهرمانی یا پیروزی در مسابقه‌ای سخت، می‌گوید که شانس با او یار بوده است و همه به این جمله می‌خندند؛ اما این جمله در بطن خود یک پیام مهم را می‌رساند: شانس همیشه همراه کسانی است که تا آخرین لحظه برای چیزی که می‌خواهند، زحمت بکشند. هرچقدر که یک بازیکن تمرین بیشتری در طول روز داشته باشد، خوش‌شانس‌تر می‌شود و حالا پاسخ کلی به سؤال اول:
کسانی در این ورزش موفق‌تر هستند که بتوانند مختصات‌به‌مختصات میز را بررسی کنند، بدانند که هر ضربه را دقیقاً چگونه و با چه هدفی بزنند، در عین حال بتوانند این تصمیم‌گیری‌ها را در سریع‌ترین زمان ممکن انجام دهند و خیلی متمرکز و دقیق پشت ضربه بایستند؛ به نوعی باید مهندسین خوبی هم باشند!
چرا بیلیارد؟
چرا ما بازیکن‌ها این‌قدر با این ورزش خو گرفته‌ایم؟ ورزشی که گاهی تک‌تک نورون‌های عصبی ما را تحریک می‌کند و حسابی روی مغز ما رژه می‌رود. چند پاسخ را می‌توانم به این سؤال بدهم. لذت‌بخش‌ترین قسمت این ورزش، انفرادی‌بودن آن است؛ به زبان ساده خودتی و خودت! اگر پیروز شوی، حاصل تلاش خودت است و اگر شکست بخوری، نتیجۀ تصمیمات اشتباهی است که خودت در طول بازی گرفته‌ای. دیگر ویژگی بسیار شیرین این ورزش، صدای زیبای برخورد این توپ‌ها به یکدیگر است. این صدا را می‌توان زندگی کرد! ویژگی شگفت‌انگیز دیگری از بیلیارد، القای تمرکز است؛ وقتی که یک بازیکن حرفه‌ای در حال شعبده‌بازی و خلق شگفتی روی میز است، به‌هیچ‌وجه متوجه اطرافش نمی‌شود؛ اصلاً نمی‌فهمد که چه کسی چه چیزی می‌گوید، فقط ضربه می‌زند، فقط فکر می‌کند و فقط صحنه‌هایی را خلق می‌کند که هیچ کس جز خودش نتواند حتی به آن‌ها فکر کند. چوب بیلیارد برای صاحبش مثل چوب‌دستی هری پاتر است! بازیکن می‌تواند هر بلایی سر توپ‌ها بیاورد، می‌تواند هر ضربه‌ای که می‌خواهد، بزند و صحنه‌هایی فرابشری خلق کند. همان‌طور که اسطوره‌های ورزش اسنوکر و بیلیارد مثل «Mark Selby» (ملقب به دلقک شهر لِستر، به‌علت روحیات شوخ‌طبعی که دارد.) و «Efren Reyes» (ملقب به جادوگر، به‌علت ضربات خارق‌العاده‌ای که می‌زند.) سال‌هاست که در حال خلق شگفتی هستند. دیدن چنین افرادی است که علاقۀ ما را به ورزشمان بیشتر و بیشتر می‌کند. چه روزها و شب‌ها که دیدن مسابقات اسطورۀ زندگی‌ام یعنی مارک سلبی را به تمام فعالیت‌های دیگرم ترجیح داده‌ام و ساعت‌ها پشت موبایل و لپتاپ نشسته‌ام تا ریزبه‌ریز حرکات این مرد دوست‌داشتنی را مشاهده و آنالیز کنم. آری! بیلیارد برای من و دیگر بازیکنان آن، یک سبک خاص از زندگی است؛ سبکی از زندگی که دیگر با روح و جان ما عجین شده است.
برای اینکه زیبایی این ورزش را بهتر درک کنید، پیشنهاد می‌کنم نگاهی به گلچینی از این مسابقات بیندازید.
