«دکتر، بعد از تنظیم سیمها، دندونام انقدر تیر میکشن که شبا خواب ندارم… چیکار کنم؟»
این جمله رو بارها از بیمارانم شنیدم. مخصوصاً روزهای اولی که تازه سیمهای ارتودنسی رو سفت میکنیم یا بین دندونها سپراتور میذاریم. درد ارتودنسی برای خیلیها مثل کابوسه. بعضیها سراغ قرصهای مسکن میرن ولی بعضی از بیماران هم اصرار دارند از مصرف قرص های مسکن اجتناب کنند.
خبر خوب اینه که سر همین موضوع تحقیقات علمی در حال انجام هست.
در آگوست ۲۰۲۵ مقالهای در (Nature Scientific Reports) منتشر شد و یکی از تازهترین شواهدی هست که نشون میده آیندهی مدیریت درد ارتودنسی بیشتر از داروهای مسکن، به سمت فناوریهای نوین مثل لیزر میره.
بین سالهای ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰، محققان دانشگاه دمشق روی ۵۴ بیمار که دندانهاشون شلوغی خفیف تا متوسط داشت، یک آزمایش طراحی کردن.
ایدهشون ساده بود: کدوم روش بهتر درد ارتودنسی رو کم میکنه؟ لیزر کم توان (Low-Level Laser Therapy) LLLM یا مسکن رایج پانادول اکسترا (ترکیبی از پاراستامول ۵۰۰ میلیگرم + کافئین ۶۵ میلیگرم)؟
بیمارانی که ارتودنسی ثابت داشتند به طور تصادفی به سه گروه تقسیم شدن تا میزان دردی که هر گروه بعد از گذاشتن سپراتور و تعویض سیم ارتودنسی احساس میکرد سنجیده بشه:
گروه لیزر: قبل از هر بار گذاشتن سپراتور یا تعویض سیم ارتودنسی، یک پرتو لیزر کم توان روی دندانهاشون تابیده شد. این لیزر از نوع GaAlAs بود و روی ۱۲ دندان بالا و پایین، از طرف زبانی و گونهای به مدت 10 ثانیه تابیده میشد.
گروه دارو: این افراد یک ساعت قبل از مراجعه، قرص پانادول اکسترا میخوردن. بعد از جلسه ارتودنسی هم به مدت دو روز، هر ۸ ساعت یک قرص پانادول اکسترا دیگه میخوردند.
گروه کنترل: هیچ مسکنی دریافت نکردن.
روند آزمایش به این صورت بود که اول سپراتورها بین دندونها گذاشته میشدن. یک هفته بعد براکتها نصب شدن و بعد هم سیمها طبق یک توالی مشخص تعویض شدن تا آخرش به سیم فولادی 0.019×0.025 اینچ رسید.
از همه گروهها خواستن در فواصل زمانی زیر شدت دردشون رو موقع جویدن غذا و در حالت عادی توی یک مقیاس ۰ تا ۱۰ ثبت کنن:
بلافاصله بعد از جلسه ارتودنسی
1 ساعت بعد از جلسه ارتودنسی
24 بعد از جلسه ارتودنسی
48 ساعت بعد از جلسه ارتودنسی
1 هفته بعد از جلسه ارتودنسی
جلسه بعدی ارتودنسی
یافتههای این آزمایش نشون میداد اوج درد ارتودنسی تقریباً همیشه ۲۴ ساعت بعد از هر مداخله بود.
در گروه لیزر، درد ارتودنسی در بعضی مراحل به شکل معناداری کمتر از گروه کنترل (گروه بدون دارو) بود؛ مخصوصاً ۴۸ ساعت بعد از گذاشتن سپراتور و ۲۴ و ۴۸ ساعت بعد از گذاشتن سیمهای ارتودنسی مستطیلی.
مهمتر از همه: گروه دارو که قرص پانادول اکسترا مصرف کرده بودند هیچ فرقی با گروه کنترل که دارو نخوردن نداشتند!
این مطالعه نشون میده که قرصهای رایج، همیشه اونطور که فکر میکنیم درد رو کم نمیکنن. همچنین لیزر کم توان میتونه در روزهای سخت اول درمان کمی کمککننده باشه، هرچند در کل مسیر معجزه نمیکنه.
اگر شما هم روزهای اول ارتودنسی رو به سختی میگذرونید، بدونید که علم دنبال روشهای تازهست. شاید فردا در کلینیکها، به جای قرص های مسکن، فقط چند دقیقه نور لیزر کافی باشه تا لبخندتون راحتتر ساخته بشه.
