سندروم روده ی تحریک پذیر یا Irritable Bowel Syndrome (IBS) یک بیماری مزمن و یا متناوب در روده هاست. این بیماری با ایجاد علائمی مثل درد و نفخ به صورت دوره ای می تواند برای افراد مبتلا بسیار دردناک باشد. از طرفی باورهای رایج غلطی در مورد رژیم غذایی این بیماران وجود دارد که می تواند باعث محدودیت های غذایی شدید و غیر ضروری در این افراد گردد.
این محدودیت ها نه تنها باعث بهبود بیماری نمی شود، بلکه می تواند با تضعیف عملکرد روده ها و همچنین بار روانی منفی برای بیماران، باعث بدتر شدن بیماری گردد. به همین خاطردر این مقاله قصد داریم شما را با رژیم غذایی اصولی در سندروم روده ی تحریک پذیر آشنا نماییم.
علت اصلی IBS هنوز به طور دقیق مشخص نشده است. اما دیده شده است که در افرادی که از لحاظ ژنتیکی مستعد هستند، فاکتور هایی مانند سبک زندگی ناسالم و استرس ها می توانند باعث بروز علائم این بیماری گردند. جالب است بدانید یکی از عواملی که برای ایجاد علائم سندروم روده ی تحریک پذیر شناسایی شده است، کربوهیدرات هایی به نام FODMAP ها هستند.
این کربوهیدرات ها مولکول های کوچک غیر قابل جذبی هستند که در دستگاه گوارش هضم نمی شوند. حضور این مولکول ها در روده باعث ورود آب بدن به داخل روده می گردد. از طرفی زمانی که این مولکول ها به روده ی بزرگ می رسند، باکتری های موجود در آن، کربوهیدرات های هضم نشده را تخمیر کرده و باعث ایجاد گاز زیادی در روده ها می شوند.
در نتیجه حضور آب اضافی و گاز زیاد در روده ها، دیواره ی روده کشیده می شود. این کشیدگی و اتساع باعث ارسال سیگنال های عصبی به مغز می شود که نتیجه آن ایجاد حس نفخ ، درد و گاهی اسهال است.
بیشتر بدانید: فواید گسترده نعنا در رژیم غذایی
سیستم گوارشی افراد مبتلا به سندروم روده ی تحریک پذیر نسبت به این کربوهیدرات ها حساس تر است. همچنین در این بیماران اعصابی که دستگاه گوارش را به مغز متصل کرده است، حساسیت بیشتری داشته و سیگنال های بسیار قوی تری منتقل می کند. در نتیجه این بیماران احساس درد شدید تری را در شکم خود تجربه می کنند.
باتوجه به نکات ذکر شده رعایت یک رژیم غذایی متعادل با FODMAP کم در کنترل این علائم بسیار موثر است.
در لیست زیر غذاهایی با FODMAP بالا را مشاهده می کنید:
میوه ها: سیب،گلابی، انبه، هندوانه، آلبالو، گیلاس، انجیرها، خرمالو، هلو، شلیل، زردآلو، انواع آلوها، تمشک سیاه، آبمیوه های طبیعی و صنعتی
سبزیجات: قارچ، مارچوبه، کنگر فرنگی، نخود سبز، سیر، موسیر، تره فرنگی، انواع پیاز، قسمت سفید پیازچه، گل کلم
لبنیات: شیر های حاوی لاکتوز، بستنی و پنیرهای نرم مثل پنیر فتا، خامه ای و ماسکارپونه
حبوبات: نخود ها، عدس ها، لوبیاها، سویا، باقالی، لپه
مغزها: پسته و بادام هندی
شیرین کننده ها: عسل، فروکتوز، شربت فروکتوز، ایزومالت، قندهای الکلی ( با پسوند اول، مثل سوربیتول) که در نوشابه ها، بیسکوئیت های رژیمی و آدامس بدون قند وجود دارند.
غلات: مقادیر زیاد گندم، جو و چاودار
این رژیم غذایی در 3 فاز اجرا می شود:
موادغذایی با FODMAP بالا را به مدت 6-8 هفته از رژیم غذایی خود حذف کنید.
بعد از این مدت، مواد غذایی با FODMAP بالا را یکی یکی و تدریجی به رژیم خود اضافه کنید و علائم خود را حداقل به مدت 3 روز بررسی کنید. در صورتی که علائم شما با مصرف این ماده ی غذایی تشدید نشد، می توانید آن را به مقدار کم در رژیم غذایی خود نگه دارید. در صورت تشدید علائم لازم است این ماده ی غذایی را تا آخر عمر از رژیم غذایی خود حذف کنید.
در نهایت فقط تعداد کمی از مواد غذایی در لیست FODMAP بالا وجود دارد که شما به آن ها حساسیت دارید. فقط این مواد غذایی را حذفشان کنید.
ایجاد تغییرات کوچک در عادات تغذیه ای افراد نیز می تواند در تسکین و بهبود علائم کمک کننده باشد. همچنین می تواند از عود مجدد علائم پیشگیری نماید. مصرف غذاهای پرچرب، حجیم و فست فودی معمولا باعث شروع علائم می گردد. توصیه می شود تا جای ممکن وعده های غذایی مکرر، کوچک، کم چرب و کم حجم مصرف نمایید.
بیشتر بدانید: رابطه رژیم غذایی و بروز آکنه به چه صورت است؟
لازم است در وعده های غذایی خود نظم ایجاد کنید. مصرف وعده ها و میان وعده ها در زمان های نسبتا مشخص و ثابت در طول روز می تواند در تنظیم فعالیت روده ها موثر باشد.
مصرف فیبر کافی از طریق سبزی ها و میوه های تازه، غلات سبوس دار و مغز ها نیز می تواند در بهبود سلامت روده ها کمک کننده باشد. به گونه ای که الگوی غذایی گیاهخواری با کاهش خطر ابتلا به این بیماری همراه بوده است. نکته ای که باید در نظر گرفت این است که افزودن فیبر به رژیم غذایی باید آهسته و تدریجی باشد.
افزایش سریع در مصرف فیبر با تشدید علائم سندروم روده ی تحریک پذیر همراه است. همچنین نوع فیبر مصرفی نیز باتوجه به علائم بیماری اهمیت دارد. برای مثال مصرف زیاد فیبر نامحلول، مانند آنچه در غلات سبوس دار وجود دارد، در بیماری که دچار یبوست نیست، می تواند علائم را تشدید کند.
معمولا مصرف مقادیر زیاد کافئین، لاکتوز، فروکتوز، الکل و قندهای الکلی می تواند باعث بروز علائم شود. به همین خاطر توصیه می شود از مصرف زیاد چای پررنگ، قهوه، شکلات، نوشابه های گازدار، آبمیوه های صنعتی، میوه ها و بیسکوئیت های رژیمی و بدون قند پرهیز کنید.
شما عزیزان می توانید در صورت نیاز به مشاوره برای تغذیه، با کلینیک دکتر لادن گیاهی تماس بگیرید و از خدمات و مشاوره کلینیک ایشان بهره مند شوید،
همچنین می توانید به صورت آنلاین وقت مشاوره تنظیم بفرمایید.
