مراقبت از قلب در زمان جنگ از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، چرا که شرایط جنگی باعث افزایش استرس، اضطراب و فشارهای روانی شدید میشود که این عوامل مستقیماً بر سلامت قلب تاثیر میگذارند. یکی از مشکلات شایع در این شرایط، بروز آریتمی قلبی در جنگ است که میتواند به شکل تپش قلب، ضربان نامنظم یا حتی حملات قلبی نمایان شود. برای بیماران قلبی، بهویژه کسانی که سابقه مشکلات ریتم قلب دارند، تپش قلب در زمان جنگ میتواند نشانهای از تشدید بیماری یا نیاز به مراقبتهای ویژه باشد. (منبع: کلینیک آریتمی توانیر)
بیماران با سابقه نارسایی قلبی
افراد دارای پیسمیکر یا دفیبریلاتور داخلی (ICD)
مبتلایان به آریتمیهای شدید مانند فیبریلاسیون دهلیزی
بیماران با سابقه انفارکتوس (سکته قلبی)
افراد مسن یا با بیماریهای همراه مانند دیابت و فشار خون بالا
در شرایط بحرانی مثل جنگ، بلایای طبیعی یا حوادث ناگهانی، عوامل محیطی نقش مهمی در ایجاد اختلالات قلبی ایفا میکنند. شناخت این محرکها میتواند به پیشگیری از آریتمی و حفظ سلامت قلب در موقعیتهای پرتنش کمک کند.
استرس و ترس شدید: واکنش طبیعی بدن به استرس، افزایش آدرنالین و بالا رفتن ضربان قلب است. این وضعیت میتواند به آریتمی منجر شود، بهویژه در شرایط بحرانی مثل جنگ یا بلایای طبیعی.
گرما، سرما و کمبود اکسیژن: دمای شدید و کاهش اکسیژن باعث تغییر در فشار خون و عملکرد قلب میشوند. گرما ضربان را بالا میبرد، سرما فشار را افزایش میدهد و کمبود اکسیژن به قلب فشار بیشتری وارد میکند.
صدای بلند و انفجار: صداهای ناگهانی مثل انفجار یا تیراندازی، سیستم عصبی را تحریک کرده و ضربان قلب را بهطور ناگهانی افزایش میدهند. این واکنش میتواند موجب آریتمی یا بینظمی در تپش قلب شود. (منبع: دکتر محمود افتخارزاده)
داروهای قلبی (ضدفشارخون، ضدانعقاد، بتابلوکرها، داروهای ضدآریتمی) باید حتی در زمان جنگ نیز مرتبا و بدون وقفه مصرف شوند. بیماران باید داروهای خود را همیشه در کیفی جداگانه، قابل حمل و ضدضربه نگه دارند.
این کیف باید شامل موارد زیر باشد:
داروها برای حداقل ۲ هفته
نسخه پزشک و لیست داروها
شماره تماس پزشک معالج
دستگاه اندازهگیری فشار خون یا نوار قلب قابلحمل (در صورت دسترسی)
کارت یا دستبند شناسایی بیمار
استرس و اضطراب شدید در شرایط جنگی میتواند آریتمی یا حمله قلبی را تشدید کند. تنفس عمیق، دعا، تکنیکهای آرامسازی و حفظ ارتباط با خانواده میتوانند نقش مهمی در کاهش فشار روانی داشته باشند.
نقش تکنولوژی و آموزش
در شرایطی که دسترسی به پزشک محدود است، اپلیکیشنهایی که علائم را ثبت میکنند یا هشدارهای دارویی میدهند میتوانند مفید باشند.
باید افراد خانواده یا همراهان بیمار نحوه برخورد با علائم حمله قلبی، احیای قلبی (CPR) و استفاده از دستگاههایی مثل AED را یاد بگیرند.
تهیه لیست بیماران پرخطر و پیگیری آنها
برقراری کانالهای ارتباطی امن در مواقع بحران
آموزش مجازی برای بیماران و همراهان
فراهمسازی داروهای حیاتی حتی در شرایط بحرانی
در شرایط جنگی، بیماران قلبی یکی از آسیبپذیرترین گروهها هستند. با آمادگی، آموزش و همراهی کادر درمان میتوان از عوارض شدید جلوگیری کرد و جان بیماران را نجات داد. آگاهیرسانی و برنامهریزی از پیش، کلید حفظ سلامت قلب در دل بحران است.
