دکتر محمد باقر اولیاء
دکتر محمد باقر اولیاء
خواندن ۵ دقیقه·۳ سال پیش

راهنمای کنترل های لازم در بیماران روماتولوژی

۱- آرتریت روماتوئید:

هر ۲-۴ ماه یکبار که معمولاً نیاز به آزمایشات کنترل خون، کبد و کلیه و التهاب یعنی موارد زیر را دارند.

CBC diff ESR CRP AST ALT Creat TSH

تمام بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید که تحت درمان هستند باید از حامله نبودن خود اطمینان حاصل نمایند مگر اینکه در مراجعه به پزشک مجوز حامله شدن به آنها داده شود و داروهای ممنوعه مانند ابترکس هفتگی یا لراوا چندین ماه قبل از از حاملگی قطع شده باشد.

معمولاً بیماران بالای چهل سال نیاز به کنترل سنجش پوکی استخوان هر دو تا پنج سال یک بار دارند.

چنانچه قرص هیدروکسی کلروکین ۲۰۰ میلی گرم را روزانه مصرف می‌کنید نیاز به معاینات چشم پزشکی هر ۶ تا ۱۲ ماه یک بار دارید. و چنانچه به صورت کاملاً دینامیک این دارو را مصرف می کنید ( مصرف یکروز در میان و یا هفتگی) فقط چنانچه شکایت چشمی داشته باشید توصیه می‌شود معاینه چشم پزشکی انجام شود.


۲-بیماران با طیف لوپوس:

بیماران مبتلا و مشکوک به بیماری لوپوس معمولاً نیاز به کنترل‌های نزدیک‌تر، گهگاه ماهیانه و حداکثر سه ماه یکبار دارند. همانند بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید آنها هم معمولاً برای حامله شدن نیاز به مجوز پزشک دارد و استفاده از روش های پیشگیری با اطلاع پزشک ضروری است.

تقریباً همیشه بیماران لوپوسی قبل از مراجعه نیاز به آزمایشات زیر دارند:

CBC diff ESR CRP AST ALT LDH Creat TSH UA TG Cholesterol
24h urine protein
C3 C4
DsDNA

در مواردی نادر بیماری های در طیف لوپوس ممکن است به لنفوم و یا سایر بیماریهای نئوپلاستیک تبدیل شود.


۳- بیماری شوگرن:

بیماران مبتلا به شوگرن معمولاً نیاز به کنترل چشم هر ۶ تا ۱۲ ماه یکبار، مراجعه پزشکی هر دو تا سه ماه یکبار همراه با آزمایشات زیر دارند:

CBC diff ESR CRP AST ALT Creat LDH C3 C4 Cryo

بیماران مبتلا به شوگرن باید هرگونه بزرگ شدگی غدد لنفاوی ناحیه سر و گردن و یا هر قسمت دیگر بدن خود را به پزشک اعلام نمایند. در موارد نادر بیماری شوگرن می تواند به لنفوم تبدیل شود.


۴- بیماری اسکلرودرمی:

بیماران مبتلا به اسکلرودرمی نیاز معمولاً به مراجعه هر ۲ تا ۳ ماه یکبار نیاز دارند که معمولاً با آزمایشات متداول فوق باید همراه باشد این بیماران به طور ویژه باید کنترلهای منظم زیر را داشته باشد:

فشار خون: حداقل ماهی یک بار
ویزیت پزشکی: هر دو تا سه ماه یکبار
آزمایشات خون: هر دو تا سه ماه یکبار
تست های تنفسی: هر ۶ تا ۱۲ ماه یکبار
بررسی قلب و فشار خون ریه: سالیانه
تستNT-proBNP و اکوکاردیوگرافی: سالیانه


۵- آرتروز یا ساییدگی مفاصل:

بیماران مبتلا به ساییدگی مفاصل چنانچه توصیه‌های بهداشتی و درمان‌های غیردارویی را که اساس درمان می باشد رعایت نمایند عموما نیاز به مراجعه زود به زود به پزشک معالج ندارند.

شاید ویزیت هر شش ماه یکبار برای تاکید و یادآوری توصیه‌های بهداشتی تقویت ماهیچه های بدن و تاکید بر توصیه های غذایی که منجر به کاهش وزن می گردد کافی باشد.
توجه بفرمایید حتی با مصرف دارو چنانچه تغییر در برنامه های شخصی خود را نهادینه نکرده باشید هیچ انتظاری از پاسخ به درمان منطقی نخواهد بود.

این تغییرات در بیماران مبتلا به آرتروز ضروری و عموما تنها کار لازم است:

  • تاکید بر ورزش های ایزومتریک زانو کاهش دریافت غذاهای چاق کننده مانند: نان، برنج، میوه، لبنیات و مغزیجات
  • پرهیز کامل از هر دم خواری و ریزه خواری به بهانه های مختلف اعم از سرگیجه، افت فشار، لرزش دست و پا و غیره

«تقریباً به صفر رساندن» مواد غذایی شیرین مانند: قند، نبات، خرما/ رطب، نوشابه، بستنی، شکلات، کیک و تنقلات

توجه داشته باشید هیچ درمانی برای آرتروز نمی‌تواند به صورت اساسی به شما کمک نماید مگر:

✓وزن ایده آل خود را با مشاوره پزشک خود به دست آورید

✓ورزش های تقویت عضلات مفصلی را به صورت عادتی انجام دهید

✓ و از سرویس بهداشتی استفاده نمایید

توجه داشته باشید هیچ رژیم غذایی بدون کاهش وزن از نظر ما معنی و مفهوم نخواهد داشت. و اقداماتی مانند حذف یک وعده غذایی مانند شام یا صبحانه و یا حذف مثلاً برنج و یا قند و یا شیرینی های مغازه های قنادی (به تنهایی) کمکی به شما نخواهد کرد اگر خوردنی های کالری دار دیگری جایگزین گردد.

مقدار مصرف تمام انواع غذا های چاق کننده باید کاهش یابد.

توجه داشته باشید فقط یک خطای رفتاری تغذیه‌ای در هر روز برای عدم موفقیت در کاهش وزن کافی است. حتی اگر هفته ای یک بار به هر بهانه ای مانند ضعف کردن یا احساس نیاز شدید به مصرف مواد شیرین و یا دلایل دیگر تصمیم شما را مخدوش نماید شما به نتیجه نخواهد رسید.

فقط چنانچه موارد فوق را رعایت نمودید و به طور متوسط ماهی ۳ کیلوگرم کاهش وزن داشتید آنگاه میتوانید برای تسریع در کاهش وزن اندکی فعالیت فیزیکی خود را افزایش دهید.


۶- کنترلهای لازم برای پوکی استخوان:

بیماران مبتلا به پوکی استخوان بدون زمینه روماتیسمی معمولاً نیاز به کنترل سنجش تراکم استخوان هر دو سال یک بار دارند. این مشروط به این است که بیماران برنامه درمانی منظم را دنبال نمایند و حداقل هر سه ماه یکبار مراجعه پزشکی داشته باشند.

مصرف داروهای هفتگی خوراکی و یا سالیانه تزریقی پوکی استخوان به تنهایی و بدون استفاده از مکمل های کلسیم تقریباً همیشه وضعیت پوکی استخوان را بدتر خواهد کرد. بنابراین حتی اگر مبتلا به سنگ کلیه هستید و یا سابقه آن را دارید هم معمولا نیاز به مصرف کلسیم اضافه دارید که نوع کلسیم در بیماران با سابقه سنگ مشخصا باید از نوع سیترات کلسیم باشد.


۷- بیماری اسپوندیلیت آنکیلوزان (AS)

این بیماران معمولاً نیاز به مراجعات هر ۲ تا ۳ ماه یکبار، تاکید بر ترک سیگار، اصلاح خواب، حداقل آزمایشات کنترل هر سه تا شش ماه یکبار، نظارت و تاکید بر ورزش های اتساعی قفسه سینه و انعطاف پذیری مهره های کمر و کنترل عوارض درمان در مراجعات پزشکی دارند.

توصیه می‌شود این بیماران حداقل به مدت ۱۵ تا ۳۰ دقیقه در روز به روی شکم بخوابند.

بیماران مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان معمولاً بدون ورزش های منظم، داروی مناسب و خواب مفید نتیجه مطلوب از درمان نخواهد گرفت.


کانال تخصصی دکتر محمد باقر اولیاء
روماتولوژیست، استاد دانشگاه
DoctorOwlia@


آرتریت روماتوئیدبیماری لوپوسپوکی استخوان
دکتر محمد باقر اولیاء هستم، فوق تخصص روماتولوژی. در این صفحه مطالب آموزشی و پزشکی را به اشتراک می گذارم.
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید