باسمه تعالی
امام حسین(ع): هرگز سخن بيهوده نگو ؛ زيرا بيم گناه براى تو دارم و نيز هرگز سخن سودمند نگو ، مگر اين كه آن سخن به جا باشد.
یکی از تفاوت های بزرگ انسان و دیگر موجودات زنده ، قدرت سخن گفتن است. این زبان و دنیای گسترده و پیچیده کلمات است که در ترکیب ها و آوا های مختلف ، پیام های گوناگونی را بین انسان ها منتقل می کند و تفاوت‌ش با دیگر موجودات را رقم می زند.
در مفاهیم دینی هم بر کنترل زبان تاکید زیادی شده است و ثواب ها و گناهان فراوانی را برای زبان انسان برشمرده است. به گونه‌‌ای که معروف است ، زبان می‌تواند هفتاد گناه مرتکب بشود.
امام حسین (علیه السلام) در مورد سخن گفتن معتقد است که باید با احتیاط حرفی را زد زیرا اگر آن حرف اشتباه باشد ، مرتکب گناه شده ای و آثار منفی به دنبال دارد. شاید این حرف واضحی باشد ولی مسئله جایی جالب می شود که ایشان از زدن حرف درست هم نهی می کند. این را شاید جایی نشنیده باشیم. اما اگر کمی دقت را چاشنی نگاه‌مان کنیم ، متوجه ارزشمندی این نکته می شویم.
مطرح کردن این نکته از این جهت است که حرف درست و سودمند هم باید به جای خودش مطرح شود. یعنی اگر در جایی حرف‌مان را بزنیم که خریدار نداشته باشد ، انگار کار بیهوده ای کرده‌ایم. یا اگر فضا برای شنیدن حرف ما مناسب نباشد ، شاید مشکلاتی هم درست بشود.
مثلا شما می خواهید کسی را نصیحت کنید ، که فلان اشتباه را مرتکب نشود یا فلان کار خوب را انجام بدهد. اگر مخاطب شما درکی از حرف و نیت خوب شما نداشته باشد، شاید پاسخ نامناسبی به شما بدهد و اصلا روی او تاثیر خاصی نگذارد یا حتی اثر معکوس بگذارد و قضیه را بدتر کند.
یا وقتی حرف درستی را در جمع اشتباهی مطرح کنید ، بازخورد منفی بگیرید و حتی شاید شما را مسخره کنند. این جا هست که امام (ع) ، هم نسبت به حرف غلط نهی می کند و هم نسبت به حرف درست و از ما می خواهد که موقعیت‌شناس باشیم و بدانیم چه حرفی را در چه جایی بزنیم.
اما نکته آخر ، کم حرفی نسبتا بد است و پر حرفی کاملا ! در جهان رسانه و گفتمان امروز ، کم حرفی اسباب شکست و محرومیت می شود ولی پر حرفی در تمام طول تاریخ ناپسند بوده‌است. آدم پر حرف ، برای اینکه سوخت حرف هایش را تامین کند ، مجبور است همه جور حرف و سخنی را مخلوط با هم بیان کند که آنوقت ، هم مرتکب معصیت می شود و هم ارزش خود را پایین می آورد. ادبیات و اشعار فارسی پر است از نصیحت هایی که ما را دعوت به گزیده سخن گفتن می کند ، یعنی زدن هر حرفی در جای مناسب خودش.
