بسمه‌تعالی
نکته تازه‌ای که در مورد عبادت‌ها پی بردم و در کتاب عزیز نهج‌البلاغه به آن برخورده‌ام، این است که در عبادت‌ها نباید به‌دنبال لذت و راحتی گشت. یعنی نباید لذت بردن اصل باشد.
در کتاب سه دقیقه در قیامت، یکی از آن عبادت‌هایی که برای راوی کتاب ، بسیار ارزشمند حساب کرده بودند، برمی‌گشت به ماجرای یک حج یا یک زیارت کربلا.
راوی می‌گوید که من همه کارها را کرده بودم و یک‌جور هماهنگ کرده بودم تا در یک زمان مناسب و البته خلوت، بروم و زیارت و عبادتم را انجام بدهم و کلی لذت ببرم. اما از بدشانسی، مسئول کاروان، زیارت کردن چند پیرمرد و پیرزن را از من خواست و من هم از روی رودروایسی مجبور شدم بپذیرم و کلی سختی کشیدم سر آن‌ها و زیارت و عبادت خودم هم خراب شد. اصلا به من نچسبید. کلی هم ناراحت شدم ؛ ولی در آن دنیا ، آن را بسیار ارزشمند یافتم.
امام علی «علیه‌السلام» به این سوال پاسخ می‌دهد که چرا کعبه را در یک جای سرسبز نساختند که پر از باغ و جنگل و آب و رودخانه و چشمه باشد و زائران آسایش داشته باشند؟
پاسخ این است ؛ تا وجود چنین سختی‌هایی در رسیدن به خانه کعبه ، وجود گرما و بیابان و کم‌آبی ، تنها نیت‌های خالص باعث این عبادت شود و نیت‌های دنیوی در آن دخیل نباشد و از طرفی متحمل شدن این سختی‌ها، باعث شود تا زائر ، پاک و خالص شود.
پس تصور غلطی است که در عبادت‌ها ، این را اصل بدانی که آیا لذت بردن، به‌معنای خوب بودن عبادت است؟! خیر! برای همین هم هست که در ارزش‌گذاری نماز بین حضور قلب داشتن یا نماز اول وقت ، اولویت با نماز اول وقت است. حتی اگر سخت باشد و کمی توجه ما کاهش داشته باشد یا مجبور شویم و کمی تند و سریع بخوانیم اما اثرگذاری آن نماز اول وقت بیشتر است.
عبادت می‌تواند دل‌چسب باشد. معنویت خاصی داشته باشد اما اگر نبود، اشکالی ندارد.
البته روایت بعدی که نقل می‌کنم، بیشتر بر اهمیت نماز اول وقت تاکید می‌کند ولی رگه‌هایی هم از مفهوم اهمیت نداشتن لذت و حال در عبادت در آن است.
می‌گویند رزمنده‌ای با لباس خونی و در حال حرکت و پشت به قبله و حتی با تیمم ، درحال خواندن نماز اول وقت بود.
بعد هم‌رزم دیگری به او خرده گرفت که این کار تو اشتباه است . ممکن است چند ساعت دیگر به پادگان برسیم. آن‌وقت بتوانی لباس خونی را در بیاوری و وضو بگیری و رو به قبله و با حوصله و توجه نماز بخوانی! این نماز تو اصلا قبول نیست.
اما آن جوان در جواب هم‌رزمش گفت: من فعلاً نماز نصف و نیمه را برای دل خودم می‌خوانم تا بعد اگر این شرایط فراهم شد ، آن نماز را دوباره بخوانم. چه اشکالی دارد»
این رزمنده‌ی عارف ، می‌داند که نماز اول وقت چه معجزه‌ای می‌کند، حتی اگر توجه در آن کم باشد. شاید حتی قبول نشود.
بعد می‌گویند عالمی که به جبهه‌ها سرزده بود، بدون اطلاع یا با اطلاع از قضیه نماز این رزمنده، گفته بوده که حاضر است عبادت هفتاد و هشتاد ساله خود را با آن نماز بدون وضو و با لباس خونی و پشت به قبله و در حرکت را عوض کنم. پس یک ارزش خاصی دارد این‌گونه عبادت خداوند را کردن. این شکل از عبادت، انسان را خالص‌تر می‌کند. صیقل‌خورده تر!
فروردین ۱۴۰۰
