از اختلالات روانپزشکی در کودکان و نوجوانان می‌توان به اختلال فوبیا اشاره کرد. شیوع این اختلال در کودکان به دلیل رفتارهای نامناسب خانواده‌ها رو به افزایش است.
اگر این اختلال در کودکی درمان نشود می‌تواند تا بزرگسالی فرد نیز ادامه بیابد. فوبیا یک ترس غیر واقعی است که هیچ دلیل منطقی متناسبی برای آن وجود ندارد. فرد معمولا از اجسام، اشیاء یا یک موقعیت، بی‌دلیل یا به دلایل نامرتبط هراس دارد. برای همه افراد ترس وجود دارد اما افرادی که دچار اختلال فوبیا نیستند، می‌توانند بر ترس خود غلبه کرده و آن را کنترل کنند.
ترس بخشی از زندگی کودکان و یکی از رایج‌ترین واکنش‌های طبیعی انسان است. ترس‌های مختلف ممکن است در سنین متفاوتی به سراغ ما بیاید. ما در آغاز زندگی از صدای بلند هراس داریم و از 6 ماهگی به بعد از افراد غیر آشنا می‌ترسیم. این گونه ترس‌ها بخشی از زندگی طبیعی کودکان است.
نشانه‌های فوبیا ممکن است بر اساس موضوعی که از آن ترس شدید دارند، متفاوت باشد؛ اما به طور کلی شامل موارد زیر است:
فوبیای خاص ترسی شدید از یک شی یا موقعیت است که معمولاً در واقعیت خطرناک نیست؛ بنابراین موضوع فوبیا هرچیزی می‌تواند باشد. اما انواع رایج فوبیا در کودکان عبارت است از:
آگروفوبیا (Agoraphobia): نوعی اختلال اضطرابی است که باعث می‌شود افراد از مکان‌ها و موقعیت‌هایی که احساس به دام افتادن، درماندگی، وحشت، خجالت و ترس را در آن‌ها ایجاد می‌کند، اجتناب نمایند. افراد مبتلا به آگورافوبیا هنگامی که در یک موقعیت استرس‌زا قرار می‌گیرند، اغلب علائمی از حملات پانیکی مانند تند شدن ضربان قلب و حالت تهوع را نشان می‌دهند. حتی ممکن است این علائم را قبل از آن‌که وارد موقعیت شوند، تجربه نمایند. در برخی موارد، امکان دارد این وضعیت به قدری شدید باشد که فرد از انجام کارهای روزمره مانند رفتن به مدرسه یا فروشگاه اجتناب کرده و ترجیح دهد اغلب روز را در خانه بماند.
گاهی کودکان به دلایل ژنتیکی یا ارثی دچار برخی از انواع فوبیا، خصوصا فوبیای اجتماعی می‌شوند. اما در بیشتر موارد، فوبیا در کودکان مربوط به مشاهده ترس شدید یکی از اعضای خانواده (فوبیای آموخته شده)، تجربه‌ی یک حادثه و خاطره‌ای تلخ است. گاهی هم موضوعی که اکنون کودک نسبت به آن فوبیا دارد، هیچ تهدید یا خطری برای او ایجاد نکرده اما با اتفاق تلخ و آسیبی (تروما) که برای کودک رخ‌داده هم‌زمان یا هم‌مکان بوده است. یکی دیگر از عوامل محیطی فوبیا، دیدن یا شنیدن داستان‌های ترسناک غیر واقعی در قصه، فیلم، کتاب یا تعریف‌های اطرافیان است.
در کودکان درمان شناختی رفتاری (CBT) یا مواجهه درمانی یکی از رایج‌ترین و موثرترین روش‌های درمان فوبیا است. در مواجهه درمانی یا حساسیت‌زدایی، افراد به تدریج در معرض چیزی قرار می‌گیرند که آن‌ها را می‌ترساند تا زمانی که ترس شروع به محو شدن کند. این مواجهه باید با توجه به موضوع فوبیا، شدت و مدت زمان فوبیا، سن کودک و سلامت عمومی او به صورت پله به پله انجام شود. تمرينات ریلکسیشن و تنفس نيز به کاهش علائم کمک می‌کنند. دارودرمانی یا ترکیب درمان شناختی-رفتاری و دارو، اثر بسیار مثبتی در بهبود فوبیای کودکان دارد. در بسیاری از موارد پس از مدتی حتی با قطع دارو، فوبیا برطرف شده است.
