ماجرای داغ این روزها شده، این کروناویروس چینی. این سال 2020 کلاً یه پدیده‌ایه در نوع خودش. انگار که اومدن سر دهه جدید، نویسنده سریال زندگی‌مون رو عوض کردن، اونم کم مایه نذاشته. در همین ماه اول به اندازه یکسال اتفاقات فک افکنی افتاده که داغ‌ترینش این روزها این بیماری جدید مرموزه. اگه بخواهیم جو خبرگزاری‌های زرد و پست‌هایی که عمه و خاله در گروه‌های فامیلی از کانال‌های زردتر فوروارد می‌کنن رو ملاک قرار بدیم، با یه چیزی در مایه‌های طاعون «مرگ سیاه» روبرو هستیم و خط دفاعی ما در برابرش یه مشت دکتر قرون وسطایی با منقار کلاغ هستن.
بر خودم دونستم که به عنوان کسی که کلاً علاقه‌مند به مباحث ژنتیک و بیماری‌هاست، یه توضیح مختصری از خطر واقعی این بیماری بدم، و اینکه چطور می‌شه خطر یک بیماری مسری رو بیان کرد. اول بیاین یه نگاهی به آمار مرگ و میر این ویروس بندازیم. تا این تاریخ، از 12،000 نفری که به این بیماری مبتلا شده‌اند، 250 نفر فوت کرده‌اند، یعنی در حدود 2 درصد. حالا این درصد رو با چند بیماری ناشی از ویروس‌های هم‌خانواده مهمون جدیدمون مقایسه کنیم: آنفولانزای فصلی حدود 0/1 درصد، آنفولانزای خوکی (H1N1) که اخیراً در ایران چند مورد فوتی داشت 4 درصد، سارس (SARS) که در سال 1388 سر و کله‌اش پیدا شد حدود 10 درصد و مرس (MERS) که در سال 1390 مشاهده شد چیزی حدود 35 درصد مرگ و میر داشته‌اند. خب، همان‌طور که دیدید، ویروس جدید از نظر کشندگی کم‌تر از اکثر فک و فامیل مرگ‌بارترشه. درصد پایین مرگ و میر آنفولانزای فصلی هم بیشتر به خاطر واکسن‌ها و داروهای مؤثریه که ازش داریم. اکثر کسانی که هم که به خاطر این بیماریها فوت می‌شن، افراد مسن، کودکان و کسانی هستن که سیستم ایمنی آن‌ها به دلیلی ضعیفه.
مرگ و میر کروناویرس جدید حدود 2 درصده، در مقایسه آنفولانزای خوکی 4 درصد، سارس 10 درصد و مرس که 35 درصد هستن
پس چه چیزی این بیماری رو اینقدر ترسناک می‌کنه؟ اولاً که ما هنوز واقعاً نمی‌دونیم عوارض ناشی از ابتلا به این ویروس در کسانی که درمان می‌شن چیه. مثلاً در مورد سارس، برخی از کسانی که بهبود یافتند بعداً دچار مشکلاتی مانند فیبروز ریه، پوکی استخوان و بافت‌مردگی لگن شدن. دوماً، همه‌گیری هر بیماری، از سرماخوردگی گرفته تا آنفولانزا، باعث افت عملکرد می‌شه و این برای اقتصاد کشورها مضره. سوماً، بار روانی یه بیماری جدید ناشناخته، و دیدن فیلم و سریال‌های ژانر زامبی زیاد، چشم مردم رو از بیماری‌های جدید ترسونده. مسلماً دوست نداریم که شهرمون مثل ووهان چین قرنطیه بشه. یا درگیر یه درام زامبی بشیم. خودمونیم، قانون اول زنده موندن در دنیای آخر الزمانی زامبی‌ها، داشتن وضعیت جسمانی مناسب و فیته و خودم به شخصه جز اولین نفری هستم که طعمه این زامبی‌ها میشم.
ناشناخته بودن این ویروس جدید و عوارض احتمالیش، نگران کننده‌ترین جنبه اونه نه مرگ و میر ناشی از اون
گذشته از مواردی که گفتم، یه موردی که این بیماری جدید داره میزان واگیرداری بالای اونه. کروناویروس‌ها کلاً ویروس‌های سنگینی هستن، که به خاطر غلاف پروتئینی اوناست که هاله یا کرونا رو زیر میکروسکوپ بهشون می‌ده. در این مقاله، که از فداکاری یک پزشک در جلوگیری از همه‌گیر شدن سارس گفتم، بیشتر دربارش توضیح دادم. کروناویرس‌ها به خاطر سنگین بودنشان پس از خروج از بدن (در قطرات آبی که هنگام عطسه و سرفه از ما خارج می‌شن)، خیلی سریع روی اشیا میشینن. برای همینه که اولین و بهترین روش در پیشگیری از مبتلا شدن به این ویروس‌ها شستن منظم دست‌هاست. چون این ویروس‌ها فقط می‌تونن از راه دهانی یا سطح چشم وارد بدن بشن. شستن دست‌ها با آب و صابون، یا ژل‌های ضد عفونی، بهترین راه برای پیشگیریه از ابتلا به این بیماری‌هاست. کروناویروس‌ها اغلب بیشتر از 2 ساعت خارج از بدن زنده نمی‌مونن، پس اگه مهموناتون از خونه رفتن بیرون می‌تونین بعد از دو ساعت با خیال راحت نفس بکشید.
بهترین روش پیشگیری از ابتلا به کروناویروس‌ها شستن منظم دست‌ها با آب و صابون یا ژل‌های ضدعفونیه
گفتم که این بیماری خیلی واگیرداره، که در مقیاس واگیر Ro به اون عدد 2/6 داده شده. برای مقایسه، آنفولانزای فصلی در این مقیاس حدود 1/5 هستش. البته برخی بیماریها، مثل سرخک، میزان واگیر خیلی بالایی دارن (در حد 12)، و شرایط هم در تعیین میزان واگیردار بودن نقش مهمی بازی می‌کنه. چین کلاً تراکم جمعیت بالایی داره، و این ویروس در تعطیلات سال نوی چینی سر و کله‌اش پیدا شد که در اون زمان خیلی از چینی‌ها دور هم جمع می‌شن از گوشه و کنار چین و حتی دنیا. تنها نکته جالبی که در مورد واگیرداری این بیماری جدید وجود داره اینه که در زمانی که علایمش بروز پیدا نکرده مسری هستش که اونم در میون بیماریها چیز جدیدی نیست.
کرونا ویروس جدید واگیرداره ولی بخشی از اون به خاطر شرایط محیطیش بوده نه اینکه خیلی بیماری پیچیده‌ای باشه
بیایم نتیجه‌گیری کنیم. این بیماری میزان مرگ و میر بالایی داره ولی نه در حد بیماری‌های مشابه، واگیرداره ولی بیشترش به خاطر شرایط محیطی بوده و می‌تونه در دوره نهفته بیماری سرایت پیدا کنه که با تولید کیت‌های تست این هم حل می‌شه. یه نکته مثبت دیگه‌ای که در مورد این بیماری وجود داره اینه که از نظر ژنتیکی در بدن انسان ثبات زیادی داره، یعنی دیده نشده که در این مدت جهش بکنه و تبدیل به گونه‌ای خطرناک‌تر بشه. ثبات ژنتیکی در نهایت باعث ایجاد واکسن در مقابلش می‌شه که می‌تونه به سرعت این بیماری رو کنترل کنه. نمی‌خوام به سرنوشت کاپیتان شهبازی دچار بشم و با قطعیت بگم که این ویروس از نظر فنی امکان نداره تبدیل به یه اپیدمی کشنده بشه، ولی تا اونجایی که الان اطلاع داریم اونقدری که رسانه‌‌ها و فک و فامیل شلوغش کردند این بیماری چنان آش دهن‌سوزی هم نیست. دست‌هایتان رو منظم با آب و صابون بشویید، بیرون می‌رید ژل ضد عفونی همراه داشته باشید (خصوصاً در وسایل حمل و نقل عمومی) و تا جای ممکن از روبوسی و دست دادن خودداری کنین و اگه کردین سریع دست‌هاتون رو ضد عفونی کنین. این توصیه‌های عمومی فصل زمستانه که من با رعایتشون خیلی از زمستان‌ها رو جاخالی می‌دم و سرما نمی‌خورم. توصیه می‌کنم شما هم امتحان کنین.
