در این مقاله سعی شده تا توضیحاتی در مورد ایهام و جملات دوپهلو در رپ فارسی ارائه کنیم و در ادامه ابیاتی که در آنها از ایهام استفاده شده را بیاوریم.
دوران راهنمایی و حتی قبل تر را که مرور می کنم، اکثر آهنگ هایی که گوش می دادیم، آهنگ های رپ بود. در آن زمان دسترسی راحت به اینترنت و موزیک فراهم نبود و فقط آهنگ هایی را می توانستیم گوش بدهیم که از دوستان و آشنایان میگرفتیم.
همان موقع فقط کافی بود یک موزیک کمی ریتم تند داشته باشد تا اصطلاحا به آن بگوییم رپ! همین خود دلیلی بود که آن را گوش بدهیم و لذت ببریم. آن موقع هیچ متر و معیاری را نمی شناختیم که بواسطه آن خوب یا بد بودن یک آهنگ را اندازه بگیریم. با گذشت زمان متوجه شدم که رپ چقدر وسیع و گسترده است و از چه زاویه هایی میتوان آن را بررسی کرد:
با نگاه به جامعه به راحتی متوجه میشویم که هنوز ذهنیت درستی در مورد رپ شکل نگرفته است و همین سبب میشود تا هرکسی به عنوان رپکن بتواند فعالیت کند، حتی اگر به قیمت آسیب زدن به دنیای رپ باشد.
در این بخش با ارائه توضیحاتی درباره انواع ایهام و جملات دوپهلو، با این موضوع آشنا خواهیم شد. ایهام از زمان قدیم و در اشعار بسیاری از شاعران مثل حافظ و سعدی و ... وجود داشته است.
ایهام یعنی کلمه ای را بیاوریم که دارای دو معنی باشد که یکی از آن معنی ها نزدیک به ذهن نویسنده و ما است و یکی دور از ذهن. ادبیات و اشعار فارسی ما پر از جملات و کلمات دارای ایهام بوده است.
وقتی در شعر از کلمه ای استفاده شود که دارای دو معنی است، یکی از معناهای آن کلمه، منظور گوینده است و معنای دیگر آن کلمه هم با یک کلمه دیگر در شعر تناسب دارد.
نمونه ای از ایهام تناسب در ادبیات فارسی:
امشب صدای تیشه از بیستون نیامد شاید به خواب شیرین فرهاد رفته باشد
ایهام تناسب: شیرین به معنای خوش - شیرین و فرهاد
نمونه ای از ایهام تناسب در رپ فارسی:
مار پیله کرد اژدها شد
ایهام تناسب: پیله کردن و سماجت و پیگیری - پیله پروانه
بر اساس تداعی معانی است و چند کلمه را در ذهن شکل میدهد. در کل از کلماتی استفاده میشود که چند املا دارند و یکی از آن اِملاها نزدیک به ذهن و شکل دیگر آن کلمه، با کلمات دیگر تناسب دارد.
نمونه ای از ایهام تداعی در ادبیات فارسی:
یادم از کشته خویش آمد به هنگام درو
ایهام تداعی: کِشته ی خویش - خیش و درو (خیش نام یکی از ابزارهای کشاورزی)
نمونه ای از ایهام تداعی در رپ فارسی:
حتی زخمام عین خودم سربازن
ایهام تداعی : زخم سر باز - خودم و سرباز. (تصویری ببینید)
نویسنده از دو کلمه متضاد استفاده میکند اما در واقع بین معنی آنها تناسب وجود دارد. یا برعکس آن وقتی از دو کلمه متناسب استفاده شود اما بین معنی آنها تضاد وجود داشته باشد.
نمونه ای از ایهام تضاد در ادبیات فارسی:
آشنایی نه غریب است که دلسوز من است چون من از خویش برفتم دل بیگانه بسوخت
تضاد: آشنا و غریب
ایهام: غریب به معنی عجیب و جالب
نمونه ای از ایهام تضاد در رپ فارسی:
میکشم گرمی و سردی روزگار رو تو چشات میبینم
تضاد: گرمی و سردی (تصویری ببینید)
ایهام: سلاح گرم و اسلحه - سردی و ناامیدی و بدبختی
کدام رپرها از آرایه های ادبی بیشتری استفاده میکنند؟ شاید بخواهید با رپکن هایی که ادبی می نویسند آشنا شوید و تمایل داشته باشید دیگر آهنگ هایشان را گوش بدهید. در اینجا قرار است رپکن هایی را معرفی کنیم که در اشعارشان از آرایه های ادبی مثل ایهام و مراعات نظیر و جناس و واج آرایی و تضاد و ... استفاده میکنند.
کمتر شعر و آهنگی از هیچکس را میتوان پیدا کرد که در آن از آرایه های ادبی استفاده نشده باشد. از پانزده سال پیش تا به الان تقریبا تمام اشعار هیچکس سرشار از آرایه های ادبی بوده است و در کنار آن سعی کرده همیشه محتوای ارزشمندی را به مخاطب منتقل کند.
در آهنگ "شیطونه میگه"، هیچکس از آرایه های ادبی بسیار زیادی استفاده کرده است و حتی میتوان گفت بیشترین آرایه های ادبی رپ فارسی را داراست. آهنگ های دیگری مثل "بنگ"، "بجنگ مثل"، "عاشقم"، "من اگه تو نباشی" و آلبوم "مجاز"، سرشار از آرایه های ادبی هستند و میتوانید گوش دهید و لذت ببرید.
به جرئت میتوان گفت در همه ی ترک های اشکان فدایی از آرایه ادبی و ایهام استفاده شده است. چه قدیمی و چه جدید، هر کدام از آهنگ ها را که بخواهید گوش کنید، با کمی دقت میتوانید تعداد زیادی آرایه ادبی کشف کنید.
آهنگ های "هزار تا مظنون"، "هشتاد"، "سرزمین مادری"، "نمیدونم" و ... گزینه های خوبی برای گوش دادن هستند و در آنها از آرایه های ادبی استفاده شده است.
هر چند یاس در آهنگ قدیمی تر از آرایه های ادبی استفاده نمی کرد، اما در ترک های اخیر خودش توانست قدرت نویسندگی خود را به رخ بکشید و به همه ثابت کند که میتواند اشعار ادبی فوق العاده ای بنویسد.
یاس همیشه سعی کرده از کلمات دقیق و به جایی استفاده کند و دایره لغات خود را قدرتمند و جامع نگه دارد.
آهنگ هایی مثل "لال"، "اصالت"، "سفارشی" آهنگ هایی هستند که در آنها آرایه های ادبی فوق العاده ای وجود دارد.
نسبت به بقیه رپر ها از ایهام های متفاوت و جالبی استفاده کرده است که با سبک کاری خودش همخوانی دارد. او بیشتر از تفریح و لذت و پارتی صحبت می کند اما با این وجود در آهنگ هایش از آرایه های ادبی و ایهام استفاده میکند.
آهنگ هایی مثل "سیاه مثل برف"، "مهمونی خودمونه" و ... گزینه های خوبی برای گوش دادن هستند.
علی سورنا قبل از شروع رپ، نویسنده بوده است و همین سبب شده در اشعارش از ایهام و آرایه های ادبی استفاده کند. سبک کاری او به گونه ای است که از او انتظار میرود ادبی بنویسد و قدرت نویسندگی اش را هرچه بیشتر به رخ بکشد.
هر چند در آلبوم های "کویر" و "نگار" این کار را به خوبی هرچه تمام تر انجام داده است. آلبوم "گوزن" پر از تصویر سازی و ادبیات و داستان گویی هست و مخاطب را درگیر میکند.
در وب سایت های رپی، فضای مجازی و انجمن های مختلف، بیشتر آهنگ های رپ از لحاظ ادبی و معنایی تفسیر میشوند و گنجینه ی خوبی از دنیای رپ به شمار میروند. دنبال کردن آنها میتواند اطلاعات شما را چنیدن و چند برابر کند. رپکن های زیر گزینه های خوبی برای دنبال کردن هستند. کافیست سری بزنید به آهنگ های جدید و قدیمی شان، مطمئنا دست خالی باز نخواهید گشت.
احتمالا شما هم مثل من علاقه مند به گوش دادن و پیدا کردن ایهام آهنگ های رپ هستید. به همین خاطر در اینجا میخواهیم 21 بیت از رپ فارسی که در آنها از آرایه ایهام و کلمات دوپهلو استفاده شده را بررسی کنیم.
گل یا پوچه یالا بها رو از مشتم درآر (ویدیو)
ایهام تضاد: گل یا پوچ - از مشتم درآر
ایهام تناسب: گل - بهار
فاحشه بارداره و جا کشش بار داره
ایهام: فاحشه - فاحش هست
ایهام: باردار - بار دار
ایهام: جاکشش - جا کشش
نزن لگد به بختت - کاراته نتیجه نمیده (ویدیو)
ایهام: کاراته - کارهای خودته
کنایه: لگد زدن به بخت کنایه از خراب کردن آینده
ایهام تناسب: کارهاته و نزن لگد به بختت
دولت سیره واسه همین بوی بد میده (ویدیو)
ایهام: سیر و شکم سیر
ایهام تناسب: سیر و بوی بد - شکم سیر و کثافت کاری
نتیجه پیشکشت ندیدمم دیدم من (ویدیو)
ایهام: پیش بینی نتیجه و ندیده - نوه و نتیجه و ندیده
ایهام تناسب: نتیجه و ندیده
بیسوادم باشه بازم میگه لیتو بالامه (ویدیو)
ایهام: با "لام" - بالا - بالهام
تند و تیز نبود ولی کاری بود (ویدیو)
ایهام: تند و تیز و زرنگ - طعم تند
ایهام تناسب: ادویه کاری و طعم تند - کاری و زرنگ
آدما خاکی باشی بازم گلیت میکنن (ویدیو)
ایهام: خاکی و متواضع
ایهام تناسب: خاکی و گلی
کنایه: گلی کردن کنایه از برچسب زدن
چرا شهر پر تنهاست، پس کوشن سر ها؟ (ویدیو)
ایهام: تنها - تن ها
ایهام تناسب: تن ها و سرها
جنگ رو به وضوح میبینی از رخدادا (ویدیو)
ایهام: رخدادا - رخ دادا (چهره)
یه تختم کمه ولی هنوز میتونی روم حساب کنی (ویدیو)
ایهام: یه تختم کمه (کنایه از احمق بودن)
ایهام تناسب: میتونی روم حساب کنی (کنایه از قابل اعتماد بودن)
واژه گانو رو کَلَّت میگیرم
ایهام: واژگان - گان به معنی اسلحه
ایهام تناسب: گان - رو کَلَت میگیرم
زندگی سر تا ته درده پس تو قرص باش
ایهام: قرص و محکم - دارو و قرص
ایهام تناسب: درد و سختی - بیماری و درد
زبونم مو درآورد و حرفم مضر شد
ایهام: مضر و آسیب زا - موزر و اصلاح
ایهام تناسب: زبونم مو درآورد بخاطر تکرار حرف ها
ایهام تناسب: با حرف هام موهای زبونم رو اصلاح میکنم
رفیقاش دربندن و فامیلاشون بال میزنن
ایهام: دربند و زندان - دربند و تفریح
ایهام تناسب: بال زدن و بیقراری - خوراکی و بال
جنگ و نارنجک عینهو کُک و کِرَک میمونه، سخته درد ترکش
ایهام: ترک مواد - ترکش جنگ و نارنجک
ایهام تناسب: سخته درد ترکش - جنگ نارنجک - کک کرک
این کارها حتی خدا رو هم میکنه کفری
ایهام: کفری و عصبانی - از دین برگشتن
فکر کردن کله ام تو قماره همیشه تاس
ایهام: تا شده و رو به پایین - تاس و قمار - طاس و کچل
یه تو زردی که حتی نیم روت دو روئه
ایهام: تو زرد و شیاد - تو زرد مثل تخم مرغ
ایهام تناسب: نیم رو و تو زرد و دورو
دستم نرسید به ماه - قانون رو گذاشتم زیر پا
ایهام: زیر پا گذاشتن قانون - زیر پا گذاشتن و ایستادن روی چیزی
ایهام تناسب: دستم نرسید (محدودیت) - دستم نرسید چون بالا بود
همیشه میبینم آدمای کثیف رو تو کفن
ایهام: کفن میت - کف شست و شو - کف زمین - کف و حیرت
ایهام تناسب: کثیف و پلید - کثیف و کف شست و شو
یک نمونه دیگر:
از اینکه تا انتها مطالعه کردید از شما متشکریم. امیدواریم که مطالب مفیدی درباره ی "ایهام در رپ فارسی و جملات دوپهلو در رپ فارسی" کسب کرده باشید.
