آدمی در طول زندگی تصویری از بدن خود را شکل می دهد که عوامل مختلف زیستی، محيطی و روانشناختی در شکل گيری آن نقش دارند. تصویر ذهنی از شکل بدن ، ادراک فرد از اندازه و تناسب بدن اوست که با تفکر، احساس و دیدگاه سایر افراد نسبت به بدن او همراه می شود. حتما شما نیز احساساتی نسبت به شکل بدن خود داشته اید و خواندن مطلب زیر می تواند برایتان جالب باشد. تصویر ذهنی از شکل بدن عموما به عنوان تصویری از تن ماست که در ذهن شکل می گیرد و شامل ویژگی های ادراکی، نگرشی و رفتاری است.
آنطور که روانشناسان می گویند تصویر بدنی هر فرد از احساس رضایت بدنی، عزت نفس و باورهای او درباره ظاهرش تشکیل می شود. ظاهر فیزیکی قسمت مهمی از تصویر بدنی است، زیرا اولین منبع اطلاعاتی است که دیگران برای تعاملات اجتماعی با فرد از آن استفاده می کنند. بنابراین چنین عاملی نقش اساسی در تعیین باورها و رفتارها درباره بدن فرد، بازی می کند.
یکی از زمینه های ارتباطی افراد با یکدیگر و احساسی که نسبت به خود دارند از ترکیب بدن و آمادگی جسمانی شان سرچشمه می گیرد. بدیهی است که اگر فرد ادراک خوبی از بدن خود نداشته باشد، در نتیجه در ارتباط با دیگران دچار سرخوردگی می شوند.
زنان و مردان هر دو بر تصویر بدنی تاکید دارند، اما این امر در بین زنان جایگاه ویژه ای دارد. همانطور که می دانیم استانداردهای اجتماعی کنونی برای زیبایی زنان به صورت افراطی بر تمایل به لاغری تاکید می کنند.
مطالعات زیادی نارضایتی قابل توجهی را از بدن و شکل بدن در میان زنان نشان داده است. زنان به سادگی در معرض عوامل پریشان ساز بدنی قرار می گیرد. زنانی که از بدن خود ناراضی هستند امکان دارد لباس هایی بپوشند که قسمت های ناخوشایند را پوشانده یا بر قسمت خاصی تاکید کنند و یا ساعت ها به آرایش و پیرایش خود بپردازند و گاه تن به اعمال سخت جراحی بزنند.
بر اساس مطالعات انجام شده تصویر بدنی منفی می تواند پیامدهای نامطلوب روان شناختی، مانند خوردن بیمارگونه، افسردگی، اضطراب اجتماعی، عملکرد جنسی ضعیف و عزت نفس پایین را به همراه داشته باشد. داشتن یک تصویر منفی می تواند قویا با اعتمادبنفس پایین، با بیماری های روانی نظیر اضطراب، افسردگی و اختلالات خوردن مثل بی اشتهایی یا بدخوری عصبی مرتبط باشد.
انجام تمرینات ورزشی زیاده از حد به طور وسواسی و با خستگی فراوان، رژیم های غذایی متفاوت، بی میلی به جوشیدن با دیگران و مشکلات ارتباطی و حتی مسایل مادی، همه و همه می توانند با خود تصویر ضعیف بدنی در ارتباط باشند.
افرادی که در سطوح وسیع تر این اختلال قرار دارند و مبتلا به اختلال بدشکلی بدن هستند، در مورد چند جنبه از ظاهر خود بیش از حد ابراز نگرانی می کنند و باور دارند که جذاب نیستند. در صورتی که این عیوب آنها در واقعیت یا خیلی کم هستند یا اصلا وجود ندارند.
آنها به شدت گرفتار عیبی تخیلی می شوند که می تواند اثر مخربی بر زندگی روزمره آنها داشته باشد. در بعضی موارد افراد همه ی ارتباطات اجتماعی خود را کنار می گذارند و به هیچ وجه از خانه خارج نمی شوند. این حالت در هر 200 نفر یک نفر بروز می کند و اغلب در سال های نوجوانی فرد را درگیر می کند.
هر کس در خلوت ذهنش با خود صحبت می کند که به این عمل گفت و گوی درونی یا مکالمه ذهنی می گویند. گفت و گوی درونی فرد از افکاری که ادراک ها و تفسیرهای او را از رویدادهای واقعی یا بالقوه زندگی اش منعکس می کند، تشکیل شده است. این گفت و گوی درونیِ غیرارادی، خودگویی هایی را در پی خواهد داشت. خودگویی ها شامل افکار، استباط ها یا نتایجی درباره خود است. در گفت و گوی فرد با بدن خود یکسری افکار هیجانی ایجاد می شوند و نهایتا نتیجه گیری هایی در فکر ایجاد می شوند که به دنبال آن تصمیم می گیرد چگونه ظاهر خود را نشان دهد. اگر گفت و گوی خصوصی نسبت به بدن دارای خطا باشد تصویر بدن را خراب می کند و نتایج و تاثیرات ناخوشایندی بر زندگی فرد خواهد گذاشت.
از ویژگی های شخصیتی موثر بر تصویر ذهنی از شکل بدن می توان به کمال گرایی اشاره کرد. افراد کمال گرا کسانی هستند که ارزش نهادن به خود را در حد عالی در نظر می گیرند و خصوصیات جسمی ایده آل برای خود دارند. این افراد همیشه یک تصویر بدن آرزویی در دهن خود می پرورانند و عدم دست یابی به آن مشکلات بسیاری برای آنها فراهم می آورد که موجب بروز مشکلات روانی بسیار در آنها شده و لزوم درمان در آنها بسیار پررنگ است.
جامعه نسبت به رسانه های جمعی و فرهنگ تاثیر بیشتری به تصویر بدن دارد. این اجتماع می تواند شامل اعضای خانواده، دوستان، گروه همسالان و حتی افراد غریبه باشد که بین آنها مسایلی چون انتظارات، عقاید و ارتباطات زبانی و غیرزبانی منتقل می شود. گروه همسالان، خواهر برادرهای بزرگتر نیز از افرادی هستند که نوجوان او را به عنوان الگو برای خود در نظر می گیرند. نقش والدین و اظهارنظرشان در ایجاد و ارزش گذاری ظاهر بدنی نیز موثر است. به این صورت که اگر فرزندان بخواهند خود را با دیگران مقایسه کنند، والدین می توانند برای آنها استانداردهایی معین کنند و راهنمای آنان باشند.
نقش همسران نیز در این مساله بسیار پررنگ است. بطور مثال زنانی که همسرنشان نسبت به بدن آنها حساس ترند، خودشان نیز نسبت به این مساله حساس می شوند. نگرش منفی مردان نسبت به اندام و حرکات همسران شان باعث می شود که زنان احساس بدی نسبت به خود پیدا کنند و عیوبی را که مرد در نظر گرفته است را در ذهن خود بپرورانند و در تفسیرهای خود فکر کنند که ویژگی های لازم زنانگی را ندارند. چنین باوری به مرور می تواند احساس عدم رضایت از خود در زنان را به وجود بیاورد و زمینه های اختلافات زناشویی را فراهم کند.
توانایی یک انسان در لذت بردن از زندگی، روابط سالم و خلق بسیاری از فرصت های طلایی می تواند مستقیما از تصویر بدنی تاثیر بپذیرد. احساس مثبت شما درباره بدنتان نگرش شما را به زندگی در جهت بهتری تغییر می دهد و کمک زیادی به نحوه واکنش شما در برابر دیگران خواهد کرد. این احساس همچنین قادر است به شما آزادی و جرات بدهد تا به چالش های جدیدی در زندگی خود روی آورید. بنابراین بی توجهی به وجود اختلالی که منجر به ایجاد انبوه احساسات ناخوشایند در شما شود، منطقی به نظر نمی رسد و از میان بردن و درمان آن باید در راس امور زندگی شما قرار گیرد. یک مشاور خوب و امین می تواند شنونده و یاری گر شما در بهبود مسایل مختلف زندگی تان شود.
منبع: فکر بکر
