روانشناسی معامله گری که به آن روانشناسی ترید نیز اطلاق می شود، شاخه ای از علم روانشناسی است که به مطالعه و بررسی عوامل روانی موثر بر فرآیندهای تصمیم گیری و رفتار معامله گران در بازارهای مالی می پردازد.
این مقوله، شامل بررسی مجموعه ای از احساسات است که سوگیری های شناختی و حالات ذهنی را در بر می گیرد و می تواند بر توانایی معامله گران برای تصمیم گیری منطقی و صحیح تأثیر بگذارد. چه بسیار معامله گرانی که در بازار فارکس فعالیت دارند و از استراتژی های معاملاتی منحصر به فردی نیز برخوردار هستند، اما عدم توجه آنها به اصول روانشناختی، موجب شده که به سود مستمر، دست پیدا نکنند. این پدیده وقتی که معامله گر با بازارهای پرنوسان و اغواگری مانند بازار کریپتو مواجه می شود، دو چندان نمود پیدا می کند.
یک معامله گر، برای دستیابی به هدف سود مستمر در بازارهای مالی، راهی ندارد مگر این که به اصولی پایبند باشد که اغلب این اصول، جنبه روانشناختی دارند. در اینجا، به برخی از مهمترین اصول روانشناسی معامله گری اشاره می شود:
احساساتی مانند ترس، طمع، امید و سرخوشی می توانند به طور قابل توجهی بر تصمیمات معاملاتی تأثیر بگذارند. به عنوان مثال، ترس از دست دادن پول ممکن است معامله گران را به خروج زودهنگام از موقعیت ها سوق دهد، در حالی که حرص و طمع ممکن است باعث شود آنها ریسک های زیادی را انجام دهند. لذا کنترل احساسات، از مهمترین اصول روانشناسی ترید است.
معاملات موفق در بازارهای مالی، مستلزم نظم و انضباط برای پایبندی به یک برنامه معاملاتی و پیروی از قوانین از پیش تعریف شده است. فقدان انضباط می تواند منجر به تصمیم گیری های ناگهانی و انحراف از استراتژی معاملاتی شود.
مدیریت ریسک در بازار فارکس بسیار مهم است. به همین ترتیب، روانشناسی ترید در نحوه درک و مدیریت ریسک معامله گران، نقش اساسی دارد. معامله گرانی که بیش از حد ریسک گریز هستند ممکن است فرصت های سودآور را از دست بدهند، در حالی که آنهایی که بیش از حد تهاجمی هستند ممکن است خود را در معرض زیان های بیش از حد قرار دهند.
انجام معاملات، به ویژه در بازار های پرنوسانی همچون بازار فارکس و بازار کریپتو، می تواند استرس زا باشد. معامله گران باید استراتژی هایی را برای مدیریت موثر استرس ایجاد کنند تا از تصمیم گیری های هیجانی اجتناب کنند.
موفقیت در بازارهای مالی، اغلب نیاز به صبر برای انتظار فرصت های معاملاتی مطلوب دارد. نظم و انضباط برای پایبندی به یک برنامه معاملاتی، به ویژه زمانی که با عدم اطمینان یا شرایط نامطلوب بازار مواجه می شوید، از ملزومات این بازار است.
خطاهای شناختی در معامله گری، نوعی انحراف از منطق و عقلانیت هستند که بر تصمیم گیری در مراحل مختلف انجام معامله تأثیر می گذارند. بر مبنای اصول روانشناسی معامله گری، خطاهای شناختی می توانند منجر به قضاوت نادرست، تصمیم گیری غیر منطقی و در نهایت زیان مالی شود. در ادامه به برخی از این نوع خطاها اشاره می شود:
اغلب معامله گران تمایل دارند در بازار فارکس، به دنبال اطلاعاتی باشند که باورهای موجود یا تصمیمات معاملاتی آنها را تایید کند، در حالی که شواهد متناقض را نادیده می گیرند. این سوگیری ذهنی، می تواند منجر به اعتماد بیش از حد و عدم تمایل به تنظیم پوزیشن ها بر اساس اطلاعات صحیح شود و در نتیجه موجب زیان معامله گر شود.
معامله‌گران معمولاً هنگام تصمیم‌گیری در معاملات، بر روی برخی باورهای خود، پافشاری بی مورد می کنند. به عنوان مثال، یک معامله گر ممکن است بر اساس تحلیلی که انجام داده، انتظار برگشت قیمت یک دارایی در بازار کریپتو را داشته باشد. در همین حال، شواهد واقعی زیادی نیز وجود دارد که این برگشت قیمت، رخ نخواهد داد، اما معامله گر، همچنان به تحلیل خود تعصب داشته و انتظار دارد که بازار به تحلیل وی، پاسخ دهد. بدیهی است که بازار، راه خود را طی می کند و در نهایت، این معامله گر متعصب است که دچار ضرر خواهد شد.
بسیاری از معامله گران به توانایی های خود، بیش از حد باور دارند و معتقدند که نسبت به بازار، برتری دارند که در روانشناسی ترید به آن خود برتر پنداری نیز اطلاق می شود. این می تواند منجر به ریسک پذیری بیش از حد، عدم پذیرش زیان های احتمالی و نادیده گرفتن اصول مدیریت ریسک و همچنین مدیریت سرمایه شود.
معامله گران ممکن است بر اساس این خطا، تصور کنند که رفتار قیمت برخی دارایی ها، بازارها یا استراتژی های معاملاتی را برای انجام معامله، بهتر می شناسند و آنها را ترجیح می دهند، در حالی که ممکن است گزینه های جایگزین فرصت های بهتری را ارائه دهند. این تعصب می تواند تنوع را محدود کند و معامله گران را از کاوش در بازارها یا رویکردهای جدید باز دارد. به عنوان مثال، یک معامله گر ممکن است ترجیح دهد که در بازار فارکس معامله نماید، در حالی که این احتمال وجود دارد که در بازار کریپتو، شرایط بهتری برای کسب سود، فراهم باشد.
این خطا، زمانی اتفاق می‌افتد که معامله گر تمایل دارد موقعیت‌های برنده را برای مدت طولانی و برای کسب سود بیشتر نگه دارد و در مقابل، موقعیت‌های بازنده را خیلی سریع می فروشد. این رفتار به جای ارزیابی منطقی شرایط بازار، ناشی از تمایل به تحقق سود بیشتر و اجتناب از تحقق ضرر است.
معامله گران ممکن است دچار ذهنیت گله شوند، که در روانشناسی معامله گری به حالتی گفته می شود که معامله گر به جای انجام تجزیه و تحلیل منطقی، نظرات جمع را دنبال می کند. این می تواند باعث شود که تریدر در نوسانات شدید بازار، حباب های بازار و برگشت های ناگهانی، گرفتار شود، زیرا معامله گران به طور انبوه به روندها یا سیگنال های دریافت شده واکنش نشان می دهند.
زیان گریزی به تمایل معامله گران به ترجیح شدید اجتناب از ضرر، در مقابل کسب سود معادل، گفته می شود. این ویژگی روانشناختی، موجب می شود که معامله گر، یا فرصت های مناسب را برای ورود به معامله، از ترس متضرر شدن، از دست بدهد و یا معاملاتی را که ورود کرده و وارد ضرر شده، با هدف این که معامله، سرانجام وارد سود شود، همچنان باز نگه دارد، که این رویکرد در بازارهای پرنوسانی همچون بازار فارکس و بازار کریپتو، بسیار خطرناک است. در هر دوی این سناریوها، معامله گر دچار زیان شده و دیر یا زود، بازار را با ضرر ترک خواهد کرد.
معامله گران اغلب هنگام تصمیم گیری به رویدادها یا روندهای اخیر وزن می دهند، در حالی که به داده های تاریخی یا روندهای بلندمدت کمتر توجه می کنند. این خطا، می تواند منجر به استفاده غیر منطقی از الگوهای ادامه روند و در نتیجه، خرید در اوج یا فروش در قعر بازار شود.
به طور کلی، توجه به اصول روانشناسی معامله گری در بازار فارکس و بازار کریپتو که پرنوسان هستند، بسیار حائز اهمیت است. برخی نکات ظریف در این راستا وجود دارند که در ادامه به آنها پرداخته می شود:
کنترل احساسات، برای حفظ نظم و تصمیم گیری منطقی در معاملات ضروری است. معامله گران باید بیاموزند که احساساتی مانند ترس، طمع و اضطراب را مدیریت کنند. این نوع احساسات، می توانند قضاوت منطقی را سلب کرده و منجر به اقدامات لحظه ای و نادرست شوند.
در روانشناسی ترید، مهمترین موضوع، خودآگاهی است که شامل شناخت نقاط قوت، ضعف و سوگیری های ذهنی شخص به عنوان یک معامله گر است. درک عادات معاملاتی شخصی و تمایلات روانی می تواند به معامله گران کمک کند تا تصمیمات آگاهانه تری بگیرند و عملکرد خود را بهبود بخشند.
بازارهای مالی به ویژه بازار فارکس و بازار کریپتو، پیچیده و چندوجهی هستند و به آموزش مداوم و توسعه مهارت نیاز دارند. معامله گران باید متعهد به یادگیری مستمر باشند، از تحولات بازار مطلع بوده و به دنبال بازخوردها برای اصلاح استراتژی های معاملاتی خود باشند.
تمرین تکنیک های ذهن آگاهی، مانند مدیتیشن و تجسم، می تواند به معامله گران کمک کند تمرکز خود را حفظ کنند، استرس را کاهش دهند و توانایی های تصمیم گیری خود را بهبود بخشند. حفظ ذهنیت شفاف و آرام برای عبور از فراز و نشیب بازارهای مالی ضروری است.
