به نام خدا
درود بر شما دوستان و همراهان عزیز
قبلا در مورد كليات علوم پايه حرف زدم و يك توضيحاتي در مورد نحوه ي برنامه ريزي توي دوران تحصيل بهتون دادم...حالا ميخوام به صورتي جزئي وارد تک تک درسهاي علوم پايه بشم و به همين ترتيب بريم جلو تا آخر...
بحث امروزمون در مورد درس مهم ، جذاب و كاربرديه آناتومي هستش...
فهرست مواردي كه ميخوام از اناتومي را براتون شرح بدم اينهاست:
١) مقدمه از تاريخچه درس و تفاوت شيوه قديم با نوين
٢) رفرنسها
٣) يادگيري مرحله به مرحله و كارهايي كه بايد براي مطالعه و بازدهي بيشتر توي اناتومي انجام بدين
٤) اناتومي عملي
٥) اناتومي كاربردي
٦) تست زدن براي اناتومي
با توجه به نوين شده شيوه ي تدريس علوم پايه ، درس تنهايي به اسم آناتومي ديگه وجود نداره ، اون موقع كه من علوم پايه بودم كل اناتومي را توي ٣ ترم و با ٤ قسمت تدريس ميكردن...به ترتيب ميشد تنه، سروگردن ، اعصاب و اندام كه هر كدوم ميانترم و پايان ترم جداگونه داشت...حالا اومدن يكمي تغييرات توي اين مباحث دادن و شكوندنش به قسمتهاي مرتبط با هر پكيج…در واقع مثلا پكيج ماسكولواسكلتال و مقدماتتون همون اندامه ، بحث قلب و ريه و گردش خون و كليه و گوارش و توليد مثل همشون توي تنه قرار گرفتن ، اعصاب كه واضحه توي اعصابه ، سروگردن هم كه اكثرش همون بحث جمجمه و سوراخ سمبه هاش و گوش و بيني و چشم و حلق و مثلثهاي گردنيه...
در نهايت ذات اناتومي كه تغيير نكرده و تغيير هم خواهد كرد و توي هر پكيج بايد اناتومي را از روي يك رفرنس معتبر و يا درسنامه با كيفيت مطالعه بكنين كه بتونين امتحان اون پكيج را بدين و برين بعدي...
حالا در كل هدف از درس اناتومي چيه و بايد چطوري بهش اپروچ كرد…
تعريف از خود نباشه ولي من تونستم با همين روش و كارهايي كه بهتون ميگم توي اون اناتومي قبلي تمامشا ٢٠ بشم براي همين به روشهايي كه بهتون ميگم اعتماد بكنين...اين روش كه بگين من شب امتحان ميخونم و فقط تست ميزنم و نمره ميخوام چيكار و براي امتحان علوم پايه هم كه توي فرجه فقط تست ميزنم روشهاي كاربردي و پاسخگويي نيستن و اخر عاقبت خوبي هم نداره…اگر میخواین این مدلی جلو برین اصلا باهم همراه نباشید...مثل بچه ي ادم طول ترم درس بخونين ، كه بعد شب امتحان به چه كنم چه كنم نيفتيم و همچنين بعداً براي امتحان علوم پايه خيالتون از بار علميتون راحت باشه و بدون استرس دروس را مرور كنين...
اولاً آناتومي يعني نكات ريز، يعني مسير، يعني جزئيات، يعني ديد فضايي يا ديد سه بعدي، يعني حافظه تصويري ، و در نهايت يعني جراحي...
اول هر فصل توي كتاب ارتوپدي اول اناتومي اون قسمت از اندام را توضيح داده، اول هر فصل توي كتاب جراحي شوارتز اومده اناتومي اون ارگان يا اون بخش را توضيح داده ، اول هر قسمت توي كتاب گوش و حلق و بيني و جراحي سروگردن همينطور ، توي كتاب نوروسرجري ها مخصوصا قسمتهاي مغز و ستون فقراتش اومده اناتومي را توضيح داده...اين يعني اناتومي جز اولين و مهمترين مباحث توي پزشكي هستش كه بسيار در اينده كاربرد داره از هر لحاظ...بعداً توي بالين وقتي ميخواين مريضها رو معاينه بكنين از يكسري روش و اصول بايد استفاده بكنين كه اينها هم طبق اناتومي سطحي بدن يا surface اناتومي هستش كه اخر كتاب گري آناتومی توي هر فصل اورده شده...تازه يكي از روشهاي فكر كردن به تشخيص هاي افتراقي يك علامت كه باهاش مريض به درمانگاه مياد داشتن ديد اناتوميك يا فضايي به اون ناحيه است كه بعداً بيشتر در موردش ميخونين و يادميگيرين...پس در نهايت آناتومي شوخي بردار نيست...از يك ديد ديگه توي همه پكيجها و كورسها اناتومي هست و اگه به كتابهاي اناتومي معروف مثل گري يا اسنل مراجعه بكنين ميبينين كه حجم زيادي هم داره پس بازم شوخي بردار نيست كه اين همه مطلب را بخواين مطالعه بكنين...ولي اين حجم از مطلب را اگه توي فرجه امتحان يا شب امتحان با زور و فشار ردبول و قهوه و ريتالين خوندين و رفتين فرداش نمره اوردين به درد عمه تون ميخوره...و بايد تأسف خورد براي اين روش درس خوندنتون توي پزشكي...
براي اينكه بتونين با اناتومي ارتباط خوبي داشته باشين بايد از روشهاي اصولي مطالعه و درس خوندن و همچنين روشهاي نوين يادگيري استفاده كنين كه الان تك تك ميگم بايد چيكار كنين:
اولاً ، وقتي قبل از اينكه هر كورس يا كلاستون شروع بشه درسنامه يا كتاب مربوط به اونا تهيه كنين...چرا چون هم بهتون يك انرژي و احساس اعتماد به نفس ميده و هم ميخوام قبل از اينكه برين سر اولين جلسه مطالب را پيش خواني كرده باشين...حالا باز اگه از اون شاگرد تنبلا يا بازيگوشا يا به ظاهر خفنا هستين ، باشه پيش خواني نكنين...ولي منظور و هدف من از پيش خواني ورق زدن مطالبيه كه قراره تدريس بشه يا ديدن عكسهايي ه كه قراره روشون بحث بشه و غيره است...
حالا ميرسيم سراغ كلاس درس ، يك اتفاق جالبي كه توي دانشجوها مخصوصا توي فصل امتحانات ته كلاس رخ ميده و ميشه ديده اينكه مثلاً ميري سر كلاس ژنتيك ، داري فيزيولوژي ميخوني بعد سر كلاس فيزيولوژي داري ژنتيك ميخوني…
از اول ترم طوري كار كنين كه سر كلاس همه جلسات اناتومي برين ، گوش بدين ، يك جزوه مختصر يا نوت برداري با دست خط خودتون بكنين ، اين مدلي كه برين ته كلاس و گوش ندين و حرف بزنين به خاطر حضور و غياب خيلي حركت به درد نخور و بيهوده ايه...اگه ميخواين سر كلاسي نرين كه خودمم از اينكارا قبلا كردم... خوب نرين ، و وقتتونا هدر ندين ، برين سراغ يككار ديگه كه ازش لذت ببرين ، ولي اگه ميرين سر كلاس درست برين ، يكي از موارد درست رفتن رعايت اصول يادگيري سر كلاسه…
خداشاهده اين مواردي كه ميگم تئوري جات نيست واقعاً درسته و قابل اجراست و جواب ميده ، هنگام تدريس اساتيد اگه درسنامه داره از روي درسنامه نگاه كنين و با مطالبي كه درس ميده برين جلو ، اگه رفرنس كتابه ، كه اصولاً بايد براي آناتومي حداقل يكدور كتابا خونده باشين ، يك جزوه مختصر با دست خط خودتون سر كلاسش بنويسين ، سعي كنين نكات مهم و مواري كه تاكيد ميكنه يا مثلا تقسيم بندي ها يا طبقه بندي هاشو يادداشت بكنين كه بعداً داشته باشين ، اين شكلي هر ٣ حواستون براي يادگيري جمع ميشه بينايي شنوايي و لامسه ،
اينكه بخواين ويس بگيرين بعد برين توي خونه ويس گوش بدين يك دوباره كاريه كه براي اكثر مواقع تاثيري نداره...اينكه استاد از روي اسلايد درس ميده شما هم برين اسلايد بگيرين بخونين هم فايده نداره...چه فرقي ميكنه بين كتاب و اسلايد؟!...اسلايد براي ارائه روز جلسه است...يعني اكثرا عكسه درصورتي كه شما بايد كتاب بخونين…
بعد كه رفتين خونه بايد برين سراغ درسنامه يا كتاب...اناتومي اين خاصيت را داره كه حتماً بايد دونه دونه مطالب و توضيحاتي كه ميخونين را با عكسهاي اطلس چك كنين و برين جلو...هيچ مطلبي را بدون عكس ديدن و تصور كردن به صورت فضايي از روش رد نشين...كتابهاي اصلي اناتومي مثل گري و اسنل تصاوير خوبي دارن كه همزمان با اون مطلب نوشته شده ولي كافي نيست...من خودم در كنار كتابام از اطلس نتر و همچنين تييم استفاده ميكردم...نتر كه فوق العاده است و همه ازش استفاده ميكنن و تييم هم خيلي شيك و نوين و به روزه...
به غير از نورواناتومي كه اسنل بهتر از گري هست، براي ساير قسمتهاي اناتومي فرقي زيادي بين گري و اسنل نيست ولي من گري را ترجيح ميدم...تنها تفاوت بين اين دو كه طراحهاي سوال علوم پايه هم خيلي علاقه دارن ، بحث مجاورتهاست كه توي تنه براي بحث قفسه سينه و مدياستن و توي شكم و لگن و سروگردن يكسري نكات اين مدلي هست كه ميشه اينا را دستي هم نوشت و وارد كرد كاري نداره...
سومين نكته براي مطالعه اناتومي ساعت مطالعاتي و حجم درسه...شايد استاد بياد سر كلاس و يكهو تند و تند يك قسمت و بگه و بره...شما بايد طوري برنامه ريزي كنين كه اون حجم از تدريس را طول هفته پخش كنين ، يعني مثلاً همون روز، يك مرور سريع ميكنين كه چيا گفت ، مهم نيست فهميده باشين يا همه مطالب را حفظ كرده كرده باشين ، بعد تايمهاي بعدي ميشينين دقيق سر كتاب، خط به خطا با اطلس ميخونين ، ولي اين تايمها ترجيحا بايد تعدادشون زياد باشه و توي طول هفته پخش باشه كه هم ذهنتون فرصت پروسس كردن و بازيابي اطلاعات را داشته باشه هم ذهنتون خسته نشه از تك درسي خوندن و هم فرصت براي مطالعه ساير دروس داشته باشين...يادتون نره حداقل طوري بايد اين برنامه ريزي را انجام داده باشين كه قبل از جلسه بعدي ٢ دور اون مطالب را خونده باشين و با مطالعه كامل جلسه قبل سر جلسه بعدي برين...فراموش نكنين كه مرور جلسه قبل و پيش خواني جلسه بعد را هم پشت سرش انجام بدين ، ميتونه خيلي بهتون كمك بكنه...اناتومي به خاطر حفظي بودنش بايد تعداد دور بالایی براش داشت ، باور کنین با ۱ دور نمیشه ، همين كه از اطلس استفاده ميكنين يعني ايجاد كردن حافظه تصويري در كنار حافظه محض و علميتون...بعداً توي بالين اكثر اون چيزي كه از اناتومي يادتونه عكس هاست نه خطوط كتاب...
مورد بعدي توي يادگيري اناتومي بحث جلسات اناتومي عملي تون هستنش كه قراره برين سالن تشريح و روي جسد و مولاژ كار كنين...اصولاً توي هيچ دانشگاهي جسد تازه و خيلي خوب براي تشريح پيدا نميشه و هميشه پكيده و داغون هستن...ولي حتماً از اون اعضاي ريش ريش شده هم استفاده كنين و مطالب تئوري را باهاش دوره كنين...يك چيزي كه خيلي بهتون ميتونه كمك بكنه بحث فيلمهاي اناتومي اكلند هستش...دانشگاه اكلند استراليا براي اموزش واقعي اناتومي حين دايسكت كردن جسد از قسمتهاي مهم فيلم برداري كردن و روش توضيح ميدن...خيلي جالبه و براي مرور اموخته هاتون توي اناتومي ميتونه بهتون كمك كنه...همونطوري كه گفتم اناتومي وابسته به حافظه تصويري هستش و براي تقويت اين حافظه بايد از تصاوير اطلس و فيلم و غيره استفاده بكنين...بعد از چند سال اونچيزي كه از اناتومي توي ذهنتون هست همين عكسها و فيلمها و همونچيزهايي كه با چشم ديدين يا با دست لمس كردين ميمونه نه متن جزوات و كتابها...
حالا ميرسيم سراغ كاربردي مطالعه كردن اناتومي ، درسته گفتم اناتومي توي يكسري بخشهاي بالين كاربرد داره ولي همين موارد درصد خيلي كمي از مراجعات و مطالب باليني را براي پزشك عمومي تشكيل ميدن ، پس حالا بايد چيكار كرد ، حين ورق زدن كتاب اناتومي گري يا اسنل يكسري كادرهاي كاربرد در پزشكي نوشته شده ، درسته كه اساتيد اناتومي كه اكثرا PhD هاي غير MD اون رشته هستن از اين قسمتهاي سوال نميدن و براشون مهم نيست و حتي بلد هم نيستن ، ولي شما براي يادگيري خودتون و براي اينكه بدونين اين مطلب كه ميخونين كجا كاربرد داره حتماً اين كادرها رو مطالعه بكنين و توي اينترنت هم يك سرچ در مورد اين بيماري بزنين و عكسهايي گوگل ايميج را هم در اين زمينه ببينين...ميخوام بگم كنجكاو باشين و به راحتي از روش رد نشين...قسمت بعدي كاربرد اناتومي بحث surface anatomy هستش كه در واقع توي معاينه فيزيكي مریض خيلي باهاش كار دارين...اخر هر فصل گري يك چند صفحه اي اومده توضيح داده اونا را به صورت تفريحي بخونين و روي والدينتون يا دوستتاتون یا خودتون در نهایت اجراش كنين خيلي حال ميده...
در نهايت ميرسيم سراغ تست زدن توي اناتومي ، همونطوري كه حتماً ميدونين تستهاي دورهاي قبل ازمون علوم پايه به صورت دسته بندي شده و با پاسخ تشريحي توي همه كتابهاي موجود در بازار مثل مير ، سيب سبز ، نرم افزار موبايلي طبيبانه و غيره هست و هيچ فرقي هم بينشون نميكنه و من براي طول ترم ها اينارا توصيه نميكنم و ميگم اينارا بذارين براي همون شب امتحان جهت دوره كردن و اشنا شدن با نحوه ي سوال توي اناتومي و يا براي فرجه علوم پايه تون ، پس طول ترم براي اناتومي چيكار كنيم؟!...اگه كتاب اسنل را برين ببينين ، اخر هر فصلش يكسري تست اورده كه سوالاش خيلي خوبه ميتونين از اون استفاده كنين ولي خوب تعدادش كمه ، نويسندگان همون گري اناتومي يك كتاب نوشتن به اسم مروري بر اناتومي گريز Grey’s Anatomy review كه با يكسري سوالات انجام ميشه ، براي هر قسمت از بدن اومدن يكسري كيسهاي باليني از اناتومي طرح كردن كه بهتون نشون بدن اين مطلب توي كجا چه كاربردي داره...متأسفانه كتاب انگليسي هست ولي زبان بسيار ساده و رواني داره و به نظر من براي مرور هرچي اموختين هم كافيه ، ولي براي طول ترمهاتون ، تمامي سوالات اين كتاب موارد باليني هستن و پاسخ هاي تشريحي شم از توي خود گري نوشته شده ، به صورت تفنني هروقت وقت كردين يكسر به اين كتاب بزنين ، توي تلگرام سرچ كنين براتون پيدا ميكنه...
توي هر پكيج علاوه بر علوم تشريح ، فيزيولوژي هم هست كه خوب خيلي خوب ميشه همه اينها باهم مطالعه بشن و برن پي كارشون...حالا در كنار اناتومي كه جز اصلي علوم تشريحتون هست بافت و جنين اون قسمت از پكيج كه دارين را هم بايد از روي بافت شناسي جان كوئيرا يا سليماني راد و جنين شناسي را از روي لانگمن بخونين...كه در مورد بافت شناسي و جنين شناسي صحبت خواهم كرد...
فكر كنم در مورد تمام نكات مهم و اجباري كه براي يادگيري اناتومي توي علوم پايه نياز دارين را بهتون توضيح دادم...اگه باز سوالي داشتين يا مطلبي جامونده بود بهم اطلاع بدين…
پس یک جمع بندی از حرفام بکنم: امروز در مورد اين موارد توي اناتومي صحبت كرديم:
اول در مورد مقدمه و تاريخچه درس و تفاوت شيوه قديم با نوين صحبت كردم ، بعد قسمتهاي اناتومي نوين و ارتباطش با اناتومي قديم و همچنين ارتباط درس اناتومي با دروس بالين را توضيح دادم ، بعد در مورد ٢ تا كتاب رفرنس مهم و كاربردي دانشجويان پزشكي بحث كردم و تفاوتهاشا گفتم ، در مورد اطلس ها صحبت كردم ، بعد رفتم سراغ يادگيري مرحله به مرحله و كارهايي كه بايد براي مطالعه بهتر انجام بدين از جمله درس همان روز را همون روز بخوانيد ، پيش خواني ، تايم هاي اناتومي بايد تعداش زياد باشه ولي مدت هر كدوم كم و اينكه بايد چندي دور طول هفته بخونين كه يادبگيرين ، مطالعه همزمان با اطلس ، مرور اخر هفته ها ، تمرين اناتومي سطحي هر قسمت روي دوستتاتون!...بحث كلاس اناتومي عملي و كارهايي كه ميتونين براش بكنين مثل فيلم اكلند ، بحث كاربردي كردن مطالب اناتومي با كادر هاي كاربرد در پزشكي و كنجكاو بودن توي اينترنت و گوگل ايميج ، و در نهايت تست زدن براي اناتومي كه يك كتاب خيلي خوب بهتون توصيه كردم...
بحث امروزا با اين جمله ي زيبا به پايان ميبريم:
هميشه جوري دعا كنيد كه انگار همه چيز به خدا وابسته است ، و هميشه جوري سعي و تلاش كنيد كه گوي همه چيز به خودتان بستگي دارد.
جهت ارتباط با من می توانید به کانال تلگرامی magnificent_doctors و همچنین پیچ اینستاگرامی magnificent_doctors مراجعه کنید.
منتظر سوالات ، پیشنهادات و انتقادات شما عزیزان هستم…
اگر از مطالب پادكست m.d خوشتون اومده و براتون مفيد بوده اون را به ساير دوستان و همكلاسي هاتون معرفي كنين…تا با انرژی و سرعت بیشتری براتون مطالب مشاوره ای تولید کنم...
پادکست M.D را از سایت شنوتو و ناملیک دنبال کنید (لینکشا در زیر گذاشتم)
خداوند یار و نگهدار شما باشه…فعلا…
