خانه داروغه مشهد یکی از مهم ترین بناها و عمارت های تاریخی اطراف حرم می باشد که معماری آن از ارزش بسیار بالایی برخوردار است. این خانه تاریخی در حال حاضر تغییر کاربری داده و مسافران و علاقه مندان به بناهای قدیمی می توانند از آن بازدید کنند. رسپینا در ادامه به معرفی این بنای قدیمی و تاریخی خواهد پرداخت.
یوسف خان هراتی که به عنوان آخرین داروغه مشهد و نخستین رییس نظمیه بعد از مشروطه بود دستور ساخت این خانه را داد. این خانه برای رییس نظمیه حکم مکانی برای برگزاری مراسم های رسمی و مهمانی های مهم بود. البته که بعد از آن این خانه محلی برای زندگی شد. تا آن جا که تا اواخر سال 1366 نیز این خانه محلی برای اقامت بازماندگان او بود.
بعد از آن، ورثه این خانه را به یکی از نمایندگان میبد برای هیات های روستای شهیدیه در شهرستان یزد فروختند و پس از آن نیز این خانه محلی برای برگزاری هیئت های مذهبی شده بود. پس از سال ها نیز به خاطرات سپرده شد تا آن جا که در تاریخ 7 مهر ماه سال 1381 تحت مرمت و بازسازی قرار گرفت و به عنوان یک اثر ملی به ثبت رسید. همچنین ۱۱ شهریور ۱۳۹۵این بنا در لیست سیزده برنده جایزه میراث فرهنگی یونسکو در منطقه آسیا و اقیانوسیه قرار گرفت.
خانه داروغه مشهد در نزدیکی بارگاه مطهر رضوی، بستری فراهم کرده است تا هر آنچه تا به حال در فیلم ها و سریال ها از یک خانه سنتی بی نظیر با سبک و سیاق رنگارنگ از کاشی های سنتی دیده اید را این بار در واقعیت در سفر به مشهد با خرید بلیط هواپیما نیز مشاهده کنید. خانه تاریخی داروغه که نشانه هایی از معماری روس در کارنامه ساخت خود دارد باعث شده تا آن را از سایر خانه های تاریخی هم جوار خود متمایز می کند.
جالب است بدانید که این بنای تاریخی در شهر مشهد اولین جایی بود که دارای حمام خصوصی شد. همچنین در این مجموعه می توان به حضور نانوایی و سرداب نیز اشاره نمود. که شامل شدن این موارد برای عصر قدیم، به صورت اختصاصی در یک خانه در کوچه داروغه از اهمیت بسیار زیادی بهره مند است. همچنین دو خانه تاریخی دیگر نیز هم جوار این خانه قدیمی وجود دارد که در گذشته به یک دیگر راه پیدا می کردند و یک مجموعه را تشکیل می دادند.
خانه تاریخی داروغه مشهد که از لحاظ فرم و شکل معماری از شیوه خانه های تاریخی ایران به عبارتی؛ به سبک "سه طرف ساخت" ساخته شده است. در طراحی تراس پلههای دوطرفه و تزئینات، نیز الگوبرداری از طرحهای معماری روسی دارد. این خانه که با1100 متر مربع زیر بنا ساخته شده است به صورت جالب و قابل توجهی از امکانات جالبی برخوردار است. در سفر با تور مشهد با قطار یا هواپیما اگر هتل های اطراف حرم را رزرو کرده باشید، به آسانی می توانید به این مجموعه برسید. از امکانات قابل توجه در ساخت این مجموعه می توان موارد زیر را ذکر نمود؛
این خانه قدیمی که به صورت کاملا هوشمندانه طراحی و بنا نهاده شده است دارای دو قسمت تابستانی و زمستانی است که می توان همزمان از هر دو استفاده نمود. در قسمت تابستانی این خانه اتاق های بادگیر، حوض آب قرار دارد و به صورت کاملا حرفه ای و مهندسی شده در آن زمان به این فکر شده است که چطور بدون صرف هزینه از انرژی آب، باد وآفتاب استفاده شود.
همچنین در قسمت زمستانی این خانه اولین شومینه، بخاری دیواری و پنجره های دو جداره که در عصر قدیم وجود داشته است در این خانه قرار دارد که خود نکته بسیار قابل توجهی است. در طبقه زیرین نیز مطبخ قرار گرفته است.
