آیا تا به حال این احساسات را تجربه کردهاید؟
شغل جدیدی پیدا کردهاید، اما به جای هیجان، ترسی فلجکننده شما را فرا میگیرد: «چه میشود اگر بفهمند من آنقدرها هم که فکر میکنند باهوش نیستم؟»
پروژهای را با موفقیت به پایان میرسانید، اما در دلتان آن را به «شانس»، «کمک دیگران» یا «آسان بودن پروژه» نسبت میدهید، نه تواناییهای خودتان.
از پرسیدن سوال در جلسات میترسید، چون فکر میکنید سوال شما «احمقانه» است و همه چیز را جز شما میدانند.
اگر این سناریوها برایتان آشناست، به دنیای «سندروم ایمپاستر» یا «پدیده خودویرانگری» خوش آمدید. شما تنها نیستید و مهمتر از آن، شما یک فریبکار نیستید.
در این مقاله، بررسی میکنیم که این سندروم چیست، چرا در دنیای تکنولوژی اینقدر شایع است، و چه راهکارهای عملی برای مبارزه با این دزد اعتماد به نفس وجود دارد.
سندروم ایمپاستر یک پدیده روانشناختی است که در آن فرد، علیرغم داشتن شواهد روشن از موفقیتها و تواناییهایش، دائماً احساس میکند که یک فریبکار است و لیاقت جایگاهش را ندارد. این افراد در ترس دائمی از «افشا شدن» زندگی میکنند.
جالب است بدانید این پدیده مختص افراد تازهکار نیست و بسیاری از افراد موفق و مشهور جهان، از آلبرت انیشتین گرفته تا مدیران ارشد شرکتهای بزرگ، به داشتن این احساسات اعتراف کردهاند.
محیط کاری تکنولوژی به دلایل مختلفی، بستر مناسبی برای رشد این سندروم است:
سرعت سرسامآور تغییرات: هر روز یک فریمورک جدید، یک کتابخانه تازه یا یک تکنولوژی نوین معرفی میشود. این حس که «همیشه عقب هستی» و هیچوقت نمیتوانی به همه چیز مسلط شوی، کاملاً طبیعی است.
فرهنگ «نوابغ»: داستانهای برنامهنویسان نابغهای که در کودکی اولین سیستمعامل خود را نوشتهاند، تصویری غیرواقعی از موفقیت میسازد. ما فراموش میکنیم که برنامهنویسی یک مهارت اکتسابی است، نه یک استعداد ذاتی.
کوه یخ موفقیت دیگران: ما در گیتهاب، لینکدین و وبلاگها فقط کدهای تمیز، پروژههای موفق و دستاوردهای دیگران را میبینیم. هیچکس از شبهای بیخوابی، باگهای کلافهکننده و صدها باری که شکست خورده، صحبت نمیکند.
مقابله با این سندروم یک فرآیند است، نه یک راهحل یک شبه. این چند استراتژی میتواند به شما کمک کند:
اولین و مهمترین قدم، پذیرش این حس و آگاهی از این است که شما تنها نیستید. با یک همکار معتمد، مدیر یا دوست در مورد احساسات خود صحبت کنید. از اینکه چقدر افراد دیگر نیز تجربیات مشابهی دارند، شگفتزده خواهید شد.
یک پوشه یا فایل به نام «موفقیتهای من» بسازید. هر زمان که یک باگ سخت را حل کردید، یک بازخورد مثبت گرفتید، یا چیز جدیدی یاد گرفتید، آن را یادداشت کنید. هر وقت صدای منتقد درونتان بلند شد، به این لیست مراجعه کنید. اینها شواهد عینی علیه حس فریبکار بودن شما هستند.
شما مجبور نیستید بهترین برنامهنویس دنیا باشید. کافی است تلاش کنید امروز کمی بهتر از دیروز باشید. یادگیری یک مفهوم جدید، تمیزتر کردن یک تابع، یا کمک به یک همکار، همگی پیشرفت محسوب میشوند. مسیر خود را با دیگران مقایسه نکنید.
برخلاف تصور عموم، گفتن «نمیدانم، اما بررسی میکنم» نشانه ضعف نیست، بلکه نشانه بلوغ و صداقت حرفهای است. هیچکس انتظار ندارد شما پاسخ همه سوالات را بدانید.
یکی از بهترین راهها برای اثبات دانش به خودتان، آموزش دادن آن به دیگران است. وقتی مفهومی را برای یک همکار تازهکارتر توضیح میدهید، متوجه میشوید که چقدر بیشتر از آنچه فکر میکردید، میدانید.
احساس عدم اطمینان، اغلب نشانهای از این است که شما در حال خروج از منطقه امن خود و یادگیری چیزهای جدید هستید. این بخشی طبیعی از فرآیند رشد است.
پس دفعه بعدی که آن صدای شک و تردید در ذهنتان نجوا کرد، به خودتان یادآوری کنید: شما با تلاش و شایستگی به اینجا رسیدهاید. مهارتهای شما واقعی است. شما یک فریبکار نیستید.
