به گزارش مرکز مشاوره خانواده آویژه: طرز برخورد با همسر قدرنشناس از دیدگاه خانواده درمانی تحلیلی–روانپویشی
از نگاه مشاوره خانواده، «قدرشناسی نکردن» یک رفتار ساده یا انتخاب آگاهانه نیست؛ بلکه نشانهای از تعارضهای درونی حلنشده، الگوهای دلبستگی اولیه و روابط درونیشده گذشته است.
در این رویکرد، ما رفتار همسر قدرنشناس را نه بهعنوان «مشکل فرد مقابل»، بلکه بهعنوان پیامی از روان رابطه بررسی میکنیم.
بسیاری از زوجها در جلسات مشاوره میپرسند:
«چرا هر کاری میکنم، همسرم تشکر نمیکند؟»
پاسخ این است:
چون بخشی از روان او هنوز درگیر روابط گذشته، ترسهای قدیمی و تجربههای اولیه دلبستگی است.
از نگاه یک مشاور خانواده: «رفتار» نوک کوه یخ است
از نگاه خانوادهدرمانی ، رفتار انسانها – از جمله قدرشناسی یا قدرنشناسی – ویژگی فردی صرف نیست، بلکه نتیجه الگوهای هیجانی خانواده و میزان تمایزیافتگی فرد است.
یعنی:
همسر شما «ذاتاً قدرنشناس» نیست؛
او در یک سیستم هیجانی خاص رشد کرده و همان الگوها را وارد زندگی مشترک کرده است.
اکنون ۸ الگوی رایج قدرنشناسی را بررسی میکنیم.
در خانوادههایی که اضطراب مزمن بالا بوده، اعضا یاد گرفتهاند که:
«اگر همهچیز کامل نباشد، خطر وجود دارد.»
در نتیجه، فرد به جای دیدن تلاشها، مدام دنبال نقصهاست.
نشانهها:
دیدن کمبودها بهجای زحمات
تشکر نکردن از کارهای عادی
ناراضی بودن دائمی
راهکار (ساده و عملی):
وارد اصلاحگری نشوید
واکنش هیجانی نشان ندهید
رفتار پایدار و آرام شما اضطراب سیستم را پایین میآورد
در افراد با تمایز پایین، مرز بین «من» و «تو» مخدوش است.
برای همین فکر میکنند:
اگر تشکر کنم، ضعیف میشوم یا بدهکار میشوم.
راهکار:
از همسرتان انتظار واکنش فوری نداشته باشید
نیاز خود را بیان کنید، نه طلب تشکر
تشکر را معامله نکنید
کار زیاد یک تنظیمکننده اضطراب است.
این افراد با مشغول بودن، از مواجهه با احساسات فرار میکنند.
راهکار:
او را مجبور به ابراز احساس نکنید
گفتوگو را کوتاه و بدون فشار نگه دارید
شما آرام بمانید، سیستم تنظیم میشود
این افراد دائماً در حال پیشبینی خطرند.
ذهنشان آیندهمحور و پرتنش است.
راهکار:
روی لحظه حال تمرکز کنید، نه اصلاح آینده
تجربه مشترک ساده بسازید (پیادهروی، غذا، سکوت مشترک)
کمتر حرف، بیشتر حضور
در برخی خانوادهها، هیجان سرکوب شده و منطق جایگزین احساس شده است.
راهکار:
احساسات را ساده و بدون بار هیجانی بیان کنید
مثلاً:
«وقتی دیده نمیشم، ناراحت میشم.»
نه:
«تو هیچوقت قدر نمیدونی.»
اگر فرد در گذشته حمایت کافی نگرفته باشد، به نزدیکی عاطفی بیاعتماد است.
راهکار:
ثبات مهمتر از حرف است
واکنشهای پیشبینیپذیر داشته باشید
با قهر و تهدید رابطه را نلرزانید
برخی افراد میترسند که رابطه، هویتشان را بگیرد.
راهکار:
استقلال خود را حفظ کنید
به علایق شخصیتان برسید
نشان دهید رابطه سالم، وابستگی افراطی نیست
کنترلگری | اضطراب پنهان
کنترل، تلاشی برای کاهش اضطراب درونی است.
راهکار:
وارد جنگ قدرت نشوید
مرزهای آرام و ثابت داشته باشید
واکنشهای هیجانی شما، کنترل را تشدید میکند
