کمخونی (Anemia) به کاهش تعداد گلبولهای قرمز یا کاهش سطح هموگلوبین خون گفته میشود. این وضعیت باعث کاهش توانایی خون در انتقال اکسیژن به بافتها شده و در نتیجه علائم متعددی در بدن ظاهر میگردد.
کمخونی فقر آهن: شایعترین نوع کمخونی در جهان. ناشی از کمبود آهن در رژیم غذایی، خونریزی مزمن یا جذب ناکافی.
کمخونی مگالوبلاستیک: به دلیل کمبود ویتامین B12 یا اسید فولیک. گلبولهای قرمز بزرگ و نابالغ تولید میشوند.
کمخونی داسیشکل: یک بیماری ژنتیکی که در آن شکل گلبولهای قرمز غیرطبیعی و داسیشکل است و باعث انسداد عروق میشود.
تالاسمی: اختلال ژنتیکی در سنتز زنجیرههای هموگلوبین. شدت آن از خفیف تا شدید متغیر است.
کمخونی ناشی از بیماریهای مزمن: در بیماریهای التهابی، کلیوی یا بدخیمیها دیده میشود.
کمخونی آپلاستیک: ناشی از نارسایی مغز استخوان در تولید سلولهای خونی.
ضعف و خستگی مداوم
رنگپریدگی پوست و مخاط
تنگی نفس بهویژه هنگام فعالیت
سردرد و سرگیجه
تپش قلب یا ضربان نامنظم
اختلال تمرکز و خوابآلودگی
در کودکان: تأخیر رشد و مشکلات یادگیری
در کمخونی داسیشکل: دردهای شدید استخوانی و عروقی
در تالاسمی شدید: تغییر شکل استخوانهای صورت و بزرگی طحال
CBC (شمارش کامل سلولهای خون): اولین و مهمترین آزمایش برای بررسی تعداد گلبولهای قرمز، سطح هموگلوبین و هماتوکریت.
اندیسهای گلبولی (MCV, MCH, MCHC): برای تعیین نوع کمخونی (میکروسیتیک، ماکروسیتیک یا نورموسیتیک).
سطح فریتین و آهن سرم: برای تشخیص کمخونی فقر آهن.
سطح ویتامین B12 و اسید فولیک: برای تشخیص کمخونی مگالوبلاستیک.
الکتروفورز هموگلوبین: برای تشخیص تالاسمی و کمخونی داسیشکل.
آزمایش عملکرد کلیه و کبد: در کمخونی ناشی از بیماریهای مزمن.
بیوپسی مغز استخوان: در موارد مشکوک به آپلاستیک یا بدخیمیها.
تشخیص سریع و دقیق کمخونی اهمیت زیادی دارد، زیرا برخی انواع آن (مثل فقر آهن) با درمان ساده قابل کنترل هستند، اما برخی دیگر (مانند تالاسمی یا آپلاستیک) نیازمند مراقبتهای تخصصی و طولانیمدت میباشند.
