قبل از اینکه راجع به راهکار هایی صحبت کنیم که میتونن به ما در فرآیند خلاقیت و رسیدن به ایده های ناب و خلاقانه کمک کنن، میخوام به این سوال جواب بدین:
آیا خودت رو انسان خلاقی می بینی؟ چرا؟
شاید مثل من فکر کنین که خلاقیت، ارثیه یا اینکه رابطه تنگاتنگی با حرفه ای که بهش مشغول هستین داره. اما خبر خوب اینه که:
خلاقیت ارثی نیست و برای خلاق بودن، لازم نیست هنرمند، نویسنده یا طراح باشیم. اما چطور؟!
باور رایج و اشتباهی که جامعه در ذهنمون کاشته اینه که خلاق بودن ارثیه. یا ژن برتر خلاقیت رو داری یا چوبی! (چوب به انسانی گفته میشه که خلاقیت نداره). در صورتی که خلاقیت، یک مهارته که برای قوی تر شدن، نیاز به تمرین داره. ناگفته نماند که شرایط اجتماعی، سیستم آموزشی ناکارآمد، خانواده و.. ممکنه که شهامت و توان استفاده از این مهارت رو از ما بگیره.
پس اگر خودتون رو به اشتباه چوب میدونین و کمر به همت بستین تا خلاقیت رو آنباکس کنین و آکبند نگهش ندارین، کافیه که بودن خلاقیت رو در وحود خودتون بپذیرین و خلاق بودن رو انتخاب و زندگی کنین.
باور رایج و اشتباه دیگه ای که وجود داره اینه که پروسه ایده پردازی، به طور ناخودآگاه در ذهن ما اتفاق میفته و نیازی نیست که کاری رو برای خلق کردنش انجام بدیم. فقط کافیه که یه گوشه بشینیم و دیزاین یا طراحی کنیم!
اصلا اینطور نیست! یکی از متدهایی که میتونه بهمون کمک کنه، متد تفکر طراحی محصول (design thinking) هست که توسط IDEO خلق شده و یادتون نره که جامعه به مهندس، پزشک و حسابدار خلاق و... هم نیاز داره. حتما لازم نیست برای انجام کارهای خلاقانه، دیزاینر باشیم. حتی میشه در انجام دادن کارهای روزمره هم از خلاقیت کمک گرفت.
خب، حالا چی؟ خودت رو انسان خلاقی میدونی؟ اگه هنوزم فکر میکنی که چوبی، برام کامنت بزار تا راجع بهش صحبت کنیم.
اگه جوابت "بله" است، با من باش. در ادامه میخوایم مواردی رو بررسی کنیم که میتونه در تولید ایده های خلاقانه کمکمون کنه.
بدون دوشواری، نمیشه! قبل از ایده پردازی، اول موضوع یا مشکلی که میخواین راجع بهش ایده پردازی کنین رو به دقت مشخص کنین. حتی محدودیت ها و قوانینی که باید در کار رعایت بشه، میتونن با شفاف کردن موضوع، به خلاقانه بودن ایده ها کمک کنن.
خیلی وقتا شنیدیم که آدمای خلاق، برای ایده و الهام گرفتن، سفرهای زیادی میرن. اما سفر رفتن چطور باعث تولید ایده های جدید میشه؟
وقتی محیط پیرامون ما تغییر میکنه، اتفاق ها و آدم ها به چشممون عادی و همیشگی نمیان. شروع میکنیم به مشاهده تفاوت ها و تمییز دادن اونها از زندگی عادی و روزمره خودمون. برای الهام گرفتن و داشتن ایده های جدید، حتما لازم نیست که در سفر باشیم. فقط کافیه که تمام حس ها و توانایی هایی که داریم رو به کار بگیریم و اتفاق های روزمره رو مشاهده کنیم.
مشاهده کردن با دیدن زمین تا آسمون فرق داره! به رستورانی که بارها و بارها برای صرف غذا بهش مراجعه کردین، فکر کنین. بعد از ورود به رستوران و سفارش دادن غذای مورد نظرتون حتما نگاهی هم به سالن رستوران و قسمت های مختلقش انداختین. (دیدن)
حالا تصور کنین که از شما خواسته شده تا برای همین رستوران، منوی غذایی جدیدی طراحی کنین.این بار با نگاه متفاوتی به رستوران نگاه میکنین. اینکه مشتری های رستوران از چه گروهی هستن، چه سطح درآمدی دارن و.. (مشاهده) برای رسیدن به ایده های خلاقانه، لازمه که دنیای اطرافمون رو طور دیگه ای مشاهد کنیم.
ایده ها، توسط ما خلق و پردازش میشن. حالا اگر ذهن و سلایق ما رشد نکرده باشن، خط کش و معیار درستی برای ارزیابی ایده هامون نداریم. باید با توجه به حوزه کاری مون، دنبال راه هایی برای بالا بردن استانداردهای ذهنیمون باشیم. (کارهایی که خودم انجام میدم خوندن کتاب، دیدن فیلم و دیزاین های خوبه تا بتونم استانداردهام رو بالا ببرم).
تو ایده پردازی، چیزی که مهمه داشتن ایده های زیاده. هرچی بیشتر، بهتر! به اینکه ایده ای که داریم چقدر قابل انجام هست یا اینکه ایده ای که داریم، چقدر احمقانه به نظر میاد و.. فکر نکنیم. برای بررسی کردن ایده ها کلی وقت هست.
ایده پردازی با تیم، هم خیلی جذابه و هم کارآمد تره. میتونیم نظر و ایده های افراد مختلف رو بشنویم و موضوع رو از زاویه نگاه های متفاوتی ببینیم.
در آخر باید بگم که رسیدن به ایده های ناب و خلاقانه، روش مرحله به مرحله ثابت و مشخصی نداره و به تعداد آدما، راه هست برای رسیدن به ایده های خفن! اما میشه از الگوهایی استفاده کرد که تا هدفمندتر کار کنیم. خوبی متد تفکر طراحی محصول هم همینه. در کنار راهکارهایی که داره، ما رو محدود به پیروی از مراحل ثابتی نمیکنه.
سعی کردم که مواردی رو راجع به خلاق بودن که به نظرم کاربردی و مهم هستن رو باهاتون به اشتراک بزارم. امیدوارم که مفید باشه براتون. البته که راجع به تفکر طراحی محصول میشه هزاران هزار کارکتر نوشت. اما به گمونم برای امروز کافیه.
دوست دارین بازم از از خلاقیت و تفکر طراحی محصول بنویسم؟ کامنت بزارین برام.
