امروز در نظر دارم در خصوص پرونده جامع دارویی یا Common technical document که به اختصار CTDگفته میشه توضیح بدم. امیدوارم تا اینجا مطالب قبلیم که در ویرگول گذاشتم جواب سوالات شما رو داده باشه. اگر در مورد موضوعی در زمینه صنعت دارو نیاز به توضیح دارید ممنون میشم پیشنهاد بدید تا در موردش مطلب بزارم.کلماتی که در متن با رنگ آبی مشخص شده یعنی قبلا در موردشون صحبت شده و با کلیک بر روی کلمه لینک مورد نظر مشخص میشه که میتونین بهش مراجعه کنید و اطلاعات بیشتری به دست بیارید.
پرونده جامع دارو یک فرمت مورد تائید در تمام دنیاست که شرکتها اطلاعات داروی جدیدشون رو درونش مینویسن و برای تائید و دریافت مجوز ورود دارو به بازار در اختیار ارگان نظارتی قرار میدن. قبلا کشورها فرمتهای مختلفی برای تهیه این پرونده داشتند که به DMF)drug master file ) معروف بود. اینکه فرمت کشورها باهم متفاوت بوده کار رو برای صادرات دچار مشکل میکرد چون ممکن بود از نظر کشور Aوجود اطلاعاتی در پرونده الزامی بوده ولی از نظر کشور Bنبوده. در این صورت وقتی دارویی از کشور Bمیخواست به کشور A ارسال بشه اون پرونده مورد تائید قرار نمیگرفت. برای جلوگیری از این اتفاق و ایجاد یکپارچگی اطلاعات بین تمامی شرکتها در همه دنیا فرمت استانداردی معرفی شد تا همه مطابق با این فرمت پرونده رو آماده کنن. این فرمت بین المللی از 5 بخش یا ماژول تشکیل شده که هر بخش حاوی اطلاعات مخصوصی از دارو هست که در ادامه توضیح میدم.
بخش اول یا ماژول 1 حاوی اطلاعات رگولاتوری شرکت هست. این ماژول از 6 زیر بخش تشکیل شده :
در زیر بخش 1( 1.1) که دارای جدولی ( table of content) هست مشخص میکنه که هر قسمت از اطلاعات مخصوص دارو در چه صفحه قرار داده شده که بعدا پیدا کردن محتویات پرونده هم برای ارگان نظارتی و هم برای افرادی که به این اطلاعات نیاز دارند راحت باشه.
در زیر بخش 2 ( 1.2) مدارک مربوط به گواهی GMP شرکت، فیش پرداخت جهت بررسی پرونده توسط ارگان نظارتی، پروانه تاسیس و بهره برداری کارخانه، فرم درخواست ثبت دارو در ایران، فرم تائید محتویات پرونده داروهای تولید داخل، فرم اعلام نظر در مورد شرایط ساخت دارو ، فرم تعهد نامه استفاده از ماده موثره واردتی/ داخلی،تعهد نامه عدم تشابه بسته بندی با سایر محصولات ( تمامی این فرمها در سایت سازمان غذا و دارو موجوده و باید پرینت گرفته بشه و تکمیل و امضا بشه و در نهایت در پرونده قرار داده بشه)، لیستی از سایر محصولات شرکت قرار داده میشه.
در زیر بخش 3 ( 1.3) اطلاعات مربوط به بروشور دارو به صورت فارسی و انگلیسی گنجانده میشه. اطلاعات مربوط به summary of product characteristics( SPC) هم در این زیر بخش آورده میشه. SPCبه طور مختصر در مورد خصوصیات فارماکوکینتیک، فارماکودینامیک، میزان دوز در افراد، اقدامات در زمان مسمومیت دارو و به طور کلی هر چیزی که مربوط به خصوصیت بالینی دارو باشه اینجا قید میشه. (اگر برای تکمیل این بخش برای یک دارو نیاز به اطلاعات SPC دارید به راحتی میتونید از سایت emcکمک بگیرید. (https://www.medicines.org.uk/emc#gre)
زیر بخش 4 مربوط به اطلاعات بیواکی والانسی دارو هست. در مورد داروهای خوراکی ژنریک نیاز هست میزان انحلال دارو در محیط انحلال مخصوص با انحلال داروی برند اصلی در همان محیط انحلال در مدت زمان مشخص چک بشه تا درصد انحلال هر دارو مقایسه بشه.به این نوع، مطالعه انحلال مقایسه ای ( comparison dissolution) گفته میشه یا مطالعه در شرایط in vitro .اگر این درصد در حد قابل قبول بود میشه نتیجه گرفت که داروی ژنریک قابل استفاده به جای داروی برند اصلی هست. البته باید این نکته رو هم بگم که در مورد بسیاری از داروها فقط مقایسه انحلال دو دارو برای تائید شباهت دو دارو کافی نیست و نیاز به اطلاعات مربوط به مطالعه درون تن و استفاده در بیمار هست( مطالعه in vivo). اینکه متوجه بشین چه نوع مطالعه ای برای داروی مورد نظر شما که مشغول آماده کردن پرونده هستید مورد نیاز هست میتونید در اینترنت نام دارو + FDA guideline رو سرچ کنید و در اونجا مشخص هست که چه مطالعه ای باید انجام بشه. ( مثلا Capecitabine FDA guideline).
زیر بخش5 مربوط به اطلاعات افراد کلیدی شرکت مانند مدیرعامل، مسئول فنی، مدیر آزمایشگاه و .. است.
زیر بخش 6 در مورد گواهی نامه تائید شرکت از نظر زیست محیطی است. اگرشرکت گواهی ایزو مربوط به محیط زیست، یا گواهی از سازمان محیط زیست داره میتونید در این بخش قرار بدید.
ماژول 2 که به CTD summary هم معروفه به طور خلاصه اطلاعاتی از تمامی بخش ها رو دربر میگیره. این بخش شاید در مورد پرونده های ایرانی که خیلی طولانی هم نیستن مهم نباشه ولی داروهایی که برای اولین بار در دنیا معرفی میشن و حاوی پرونده های چندین هزار صفحه است بسیار برای ارگان نظارتی کمک کننده هست.
ماژول 3 که بسیار مهم هست راجع به اطلاعات کیفی دارو هست. این ماژول به دو قسمت Sو P تقسیم میشه. بخش S( substance) اطلاعات کیفی ماده اولیه دارو رو توضیح میده و بخشP ( product) اطلاعات کیفی محصول نهایی رو.
در بخش S در مورد ساختار شیمیایی ماده اولیه، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی، توضیح کامل مراحل ساختش ، اینکه چه مرحله ای از ساخت از ماده اولیه جهت آنالیز و تائید کیفیتش تست گرفته شده و چه تستهایی و به چه شکل انجام میشه و نتیجه به چه صورت بوده( COAقرار داده میشه)، اطلاعات مربوط به خصوصیات بسته بندی اولیه و ثانویه ماده اولیه به این صورت که اگر مواد اولیه در DRUMقرار هست در اختیار شرکت تولید کننده دارو قرار بگیره از چه جنس و ابعادی هست، قراردادن نتایج مطالعات پایداری 3 بچ از ماده اولیه ساخته شده، صحبت میشه. در نظر داشته باشید که شما به عنوان شرکتی که قرار است محصول نهایی( قرص، کپسول، امپول،....) بسازید، اطلاعات این بخش را باید از شرکت ماده اولیه ساز تهیه کنید. شرکت تولید کننده ماده اولیه موظف هست پرونده مربوط به ماده اولیه رو در اختیار شما قرار بده.
در بخش P اطلاعات مربوط به محصول نهایی باید قرار بگیره. این اطلاعات شامل ترکیب دارو ( ماده اولیه و جانبی به کار رفته در فرمول)، خصوصیت فیزیکوشیمیایی دارو، مراحل ساخت دارو، توضیح مراحل آنالیز کنترل کیفی دارو به همراه COA، ویژگی های مواد جانبی به کار رفته، مراحل پروسس ولیدیشن و متد ولیدیشن( process validation/ method validation) که در یک مقاله اختصاصی در موردشون توضیح میدم، توضیح در خصوص بسته بندی اولیه و ثانویه دارو، نتایج مطالعات پایداری تسریع شده برای 3 بچ دارو هست.
ماژول 4 در مورد مطالعات غیر بالینی ( non clinical) که اطلاعات فارماکوکینتیک، فارماکولوژی و توکسیکولوژی رو توضیح میده. البته این ماژول بیشتر برای داروهایی که برای اولین بار قراره به دنیا معرفی بشن کاربرد داره و در CTDهای ایران این بخش عموما خالی گذاشته میشه.
ماژول 5 در خصوص مطالعات بالینی یا( clinical study) و گزارشات مربوط به این تحقیقات هست که مثل ماژول 4 این ماژول هم عموما در ایران خیلی بهش پرداخته نمیشه. البته سازمان غذا و دارو کم کم داره الزاماتی رو شامل این بخش میکنه.
در نهایت پرونده بعد از تکمیل و امضا توسط مدیران مربوطه در اختیار سازمان غذا و دارو قرار میگیره تا کارشناسی بشه.در طی کارشناسی ممکنه نواقصی در پرونده شناسایی بشه که شما باید رفع کنید. بعد از رفع نواقص و تائید توسط کارشناس مربوطه مجوز تولید دارو در مقیاس انبوه جهت ورود به بازار برای شرکت صادر میشه که بهش پروانه دارو گفته میشه.
برای مطالعه در خصوص مطالب دیگه در حوزه دارو میتونین از لینکهای زیر هم دیدن کنید:
مقاله و گایدلاین زیر در مورد CTD توضیحات داده که خوندنش توصیه میشه.
