فاضلابهای بیمارستانی یکی از حساسترین انواع فاضلابها محسوب میشوند، زیرا حاوی میکروارگانیسمهای بیماریزا، مواد دارویی، فلزات سنگین و ترکیبات شیمیایی خطرناک هستند. تخلیه مستقیم این فاضلابها به محیط زیست میتواند تهدیدی جدی برای سلامت عمومی ایجاد کند. بنابراین، تصفیه مؤثر فاضلابهای بیمارستانی امری ضروری است.
یکی از تجهیزات کلیدی در این حوزه، فیلتر پرس (Filter Press) است. این دستگاه با جداسازی جامدات از مایع، حجم لجن تولیدی را کاهش داده و کیفیت فیلترات خروجی را بهبود میبخشد، بهطوری که فاضلاب تصفیهشده برای مراحل بعدی یا تخلیه به محیط مناسبتر باشد.
فاضلاب بیمارستانی ترکیبی از فاضلابهای بهداشتی، آزمایشگاهی و شیمیایی است که ویژگیهای زیر را دارد:
وجود باکتریها و ویروسهای خطرناک
حضور داروها، آنتیبیوتیکها و مواد شیمیایی فعال
نوسان زیاد در حجم و غلظت آلایندهها
این ویژگیها نیازمند استفاده از تجهیزات قابل اعتماد و با راندمان بالا در تصفیه فاضلاب هستند.
فیلتر پرس معمولاً در مرحله آبگیری و مدیریت لجن به کار میرود. پس از انجام فرآیندهای تصفیه شیمیایی و بیولوژیکی، لجن تولیدشده وارد فیلتر پرس شده و تحت فشار قرار میگیرد.
در این مرحله:
آب آزاد و بخشی از آب محبوس از لجن جدا میشود
ذرات جامد روی پارچه فیلتر تجمع یافته و کیک فیلتر تشکیل میشود
فیلترات خروجی شفافتر شده و برای مراحل بعدی تصفیه یا تخلیه آماده میشود
این فرآیند باعث کاهش حجم لجن و افزایش ایمنی در حمل و دفع آن میشود.
لجن آمادهشده وارد فیلتر پرس شده و تحت فشار قرار میگیرد. فرآیند آبگیری شامل:
جداسازی آب آزاد و بخشی از آب محبوس
تجمع ذرات جامد و تشکیل کیک فیلتر
تولید فیلترات شفافتر و آماده برای مراحل بعدی
کیک لجن تولیدشده دارای رطوبت کمتر و پایداری بالاتری است و میتواند برای:
دفع بهداشتی در مراکز مجاز
سوزاندن برای کاهش حجم و از بین بردن عوامل بیماریزا
دفن مهندسیشده همراه با رعایت الزامات محیط زیستی
آمادهسازی صحیح کیک لجن باعث کاهش خطر انتشار آلودگی و کاهش هزینههای عملیاتی میشود.
کاهش حجم لجن تولیدی و کاهش هزینههای دفع
بهبود کیفیت فیلترات خروجی و شفافیت بیشتر
افزایش ایمنی بهداشتی برای کارکنان و محیط
کاهش مصرف انرژی نسبت به سایر روشهای آبگیری
قابلیت استفاده در شرایط فشار بالا و تغییرات دبی فاضلاب
انتخاب پارچه فیلتر مقاوم به مواد شیمیایی و دما
نگهداری و شستوشوی منظم پارچه و صفحات فیلتر
رعایت اصول ایمنی و استفاده از تجهیزات حفاظتی برای کارکنان
کنترل فشار و زمان سیکل فیلتراسیون برای حداکثر راندمان
در تصفیه فاضلابهای بیمارستانی و صنعتی، چندین روش برای آبگیری لجن وجود دارد که از رایجترین آنها میتوان به سانتریفیوژ و فیلتر نواری اشاره کرد. مقایسه عملکرد این روشها با فیلتر پرس نشان میدهد که فیلتر پرس در بسیاری از موارد مزایای قابل توجهی دارد.
یکی از مهمترین شاخصها در آبگیری لجن، میزان رطوبت کیک تولیدی است. فیلتر پرس قادر است کیک لجن با رطوبت بسیار پایین تولید کند، معمولاً بین 40 تا 60 درصد بسته به نوع لجن و شرایط عملیاتی. در مقابل:
سانتریفیوژ اغلب کیک با رطوبت بالاتری تولید میکند و در بعضی موارد نیاز به خشکسازی تکمیلی دارد.
فیلتر نواری نیز معمولاً رطوبت بیشتری در کیک لجن دارد و کیفیت آبگیری کمتر از فیلتر پرس است.
کاهش رطوبت کیک لجن به معنای کاهش حجم، سهولت حمل و دفع و هزینه کمتر است که در مدیریت پسماندهای بیمارستانی اهمیت ویژهای دارد.
فیلتر پرس به دلیل مکانیزم ساده و عدم نیاز به تجهیزات چرخشی پرمصرف، مصرف انرژی کمتری نسبت به سانتریفیوژ دارد. علاوه بر این:
نگهداری فیلتر پرس سادهتر است و نیاز به قطعات مکانیکی پیچیده ندارد.
فیلتر نواری نیز مصرف انرژی نسبتاً بالایی دارد و نگهداری آن نیازمند مراقبت مداوم از تسمهها و رولها است.
بنابراین، استفاده از فیلتر پرس در بلندمدت موجب کاهش هزینههای عملیاتی و نگهداری میشود.
فیلتر پرس به دلیل طراحی صفحات مجزا و امکان تنظیم تعداد آنها، قابلیت کار با حجمهای متغیر لجن را دارد. همچنین، این دستگاه توانایی جداسازی لجن با ترکیب پیچیده و شامل ذرات ریز، چسبنده یا شیمیایی فعال را دارد که در سانتریفیوژ و فیلتر نواری ممکن است باعث کاهش راندمان شود.
در کاربردهای بیمارستانی، ایمنی و جلوگیری از انتشار عوامل بیماریزا اهمیت ویژهای دارد. فیلتر پرس، با طراحی سیستم بسته و مکانیزم تخلیه کیک لجن ایمن، خطر تماس مستقیم با لجن آلوده را کاهش میدهد، در حالی که سانتریفیوژ و فیلتر نواری ممکن است نیازمند اقدامات حفاظتی بیشتر باشند.
فیلتر پرس یکی از تجهیزات کلیدی در تصفیه فاضلابهای بیمارستانی است که کاهش حجم لجن، افزایش ایمنی و بهبود کیفیت فیلترات را به همراه دارد. انتخاب صحیح تجهیزات، مواد شیمیایی و نگهداری منظم فیلتر پرس، عملکرد بهینه سیستم و کاهش هزینهها را تضمین میکند.
